Yüzey iyileştirme yöntemlerinden harç tipi kaplamaların yol sürtünme direncine etkisinin belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 3, 254 - 267, 30.06.2017

Mehmet Güneş Ali Topal

Öz

Modern
bir karayolu, taşıtlara güvenli, konforlu ve ekonomik bir şekilde hareket
imkanı sağlamalıdır. Son yıllarda otomotiv endüstrisindeki gelişmeler, taşıt
hızlarının ve dolaylı olarak trafik kazalarının artışına neden olduğundan,
güvenlik sorunu ön plana çıkmaktadır. Karayolunda güvenli sürüş koşullarının
sağlanabilmesi için taşıt tekerlek bandajı ile kaplama yüzeyi arasında oluşan
sürtünme direncinin belirli bir seviyede olması gerekmektedir. Karayolu kaplamaları
farklı hava koşullarında, tekerlek bandajı ile yol yüzeyi arasında yeterli
aderansı sağlamalı, sürücünün fren tedbirine başvurduğu zamanlarda güvenle
durmasını mümkün kılmalıdır. Özellikle yağmurlu hava koşulları ve yüksek taşıt
hızlarında, yol yüzeyi ile tekerlek bandajı arasında oluşan sürtünme direnci
çok küçük değerler alabilmektedir. Bu konu ile ilgili bazı çalışmalarda
araştırmacılar, kaplamanın sürtünme direnimindeki azalmanın trafik kazalarının
artmasına neden olduğunu ortaya koymuştur. Bu bakımdan kaplama yüzey
özellikleri ve sürtünme dirençlerinin belirli zaman aralıklarında ölçülerek
değerlendirilmesi gerekmektedir. Üzerinde durulması gereken diğer önemli
faktör, sürtünme direnci ile birlikte değerlendirilmesi gereken yol
kaplamalarının yüzey doku derinliğidir. Bu çalışmada, İzmir ilinde harç tipi
kaplama uygulanmış istasyon noktalarında üçer aylık zaman aralıklarında
ortalama yüzey doku derinliği ve sürtünme direnci ölçümleri yapılmıştır. Elde
edilen veriler İzmir İl Emniyet Müdürlüğü’nden temin edilen kaza istatistikleri
ile birlikte aynı noktalardaki trafik özellikleri ile ilişkilendirilmiştir.
Sonuç olarak, yol kaplamalarında yüzey dokusunun yol güvenliği açısından önemi
irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yüzey iyileştirme, Yüzey dokusu, Ortalama doku derinliği, Sürtünme direnci, Harç tipi kaplamalar, Yol güvenliği

Kaynakça

• Ağar E, Sütaş İ, Öztaş G. Beton Yollar (Rijit Üstyapılar). İstanbul, Türkiye, İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, 1998. Metrayol (b.t). “Yollar Dört Mevsim Koruma Altında”. http://www.metrayol.com.tr/icerik.asp?u=3 (21.04.2015). Slurry (b.t). “Slurry Seal”. http://www.slurry.com/index.php/specifications/39-slurry-seal (21.04.2015). Güneş, M. Yüzey İyileştirme Yöntemlerinden Harç Tipi Kaplamaların Yol Sürtünme Direncine Etkisinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye, 2015. California Department of Transportation (CALTRANS). “Maintenance Technical Advisory Guide Volume I–Flexible Pavement Preservation”. 2nd Edition. Sacramento, USA, State of California Department of Transportation, Office of Pavement Preservation, Division of Maintenance, 2008. International Organization for Standardization (ISO). “Characterization of pavement texture by use of surface profiles, part 1: Determination of mean profile depth”. ISO 13473-1, 1997. Hall JW, Glover LT, Smith KL, Evans LD, Wambold JC, Yager TJ, Rado Z. “Guide for Pavement Friction”. National Cooperative Highway Research Program, Transportation Research Board, National Research Council, Washington DC., United States, Final Guide, Project No: 1-43, 2009. Şengöz B, Tanyel S, Topal A, Gümüştekin Ş, Ağar E. “Yol Kaplama Yüzeylerinin Mikro-Makro Pürüzlülüğünün Görüntü Analiz Yöntemleri ile Belirlenmesi, Sonuçların Trafik Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi”. MAG 108M293 No.lu TÜBİTAK Projesi, Ankara, Türkiye, 2012. American Standard of Testing Materials. “Standard Test Method for Measuring Paved Surface Frictional Properties Using the Dynamic Friction Tester”. ASTM International, Volume 04, West Conshohocken, PA, United States, ASTM E1911-09, 2005. American Standard of Testing Materials. “Standard Practice for Calculating International Friction Index of a Pavement Surface”. ASTM International, West Conshohocken, PA, United States, ASTM E 1960-07, 2011. Clark SK. “Mechanism of Pneumatic Tires”. US Department of Transportation, National Highway Safety Administration, Washington, USA, 1981. American Standard of Testing Materials. “Standard Test Method for Measuring Pavement Macrotexture Depth Using a Volumetric Technique”. ASTM International, Volume 04.03, West Conshohocken, Pennsylvania West Conshohocken, PA, United States, ASTM E 965-96, 2006. Kaçmaz B, Topal A, Şengöz B, Tanyel S. “Farklı tip esnek kaplamaların yol yüzey özelliklerinin arazi ölçümleriyle değerlendirilmesi”. İMO Teknik Dergi, 436, 7115-7137, 2015. Henry JJ, Abe H, Kameyama S, Tamai A, Kasahara A, Saito K. “Determination of the international friction Index (IFI) using circular texture meter (CTM) and the dynamic friction tester (DFT)”. SURF 2000: 4th International Symposium on Pavement Surface Characteristics of Roads and Airfields, Nante, France, 22-24 May, 2000.