DEDE ÖMER-İ RÛŞENÎ DÎVÂNINDA GÜZELLİK UNSURU OLARAK “BOY” VE TASAVVUFÎ ÇAĞRIŞIMLARI

Yıl 2016, Sayı: 5, 71 - 87, 14.02.2016

Nesibe Kablander

Öz

Dîvân şiirinde görülen mâşuka ait unsurlar ve bunlara dair benzetmeler esasen birer remiz olup arkalarında dinî veya dünyevî anlamlar gizlidir. 15. yüzyılın önemli şâirlerinden olan Dede Ömer-i Rûşenî mutasavvıf bir şâir olmakla birlikte tasavvuf yoluna intisab etmeden önce yazdığı âşıkâne gazallerle de kendisini devrinin edebiyat âlemine kabul ettirmiş bir isimdir. Dolayısıyla onun şiirlerini yorumlarken dinî ve tasavvufî olduğu doğrudan belli olanlar dışında dinî ve dünyevî anlamları birlikte düşünmek yararlı olacaktır. Bu çalışmada, yukarıda zikredilen hususlara dikkat edilerek sevgilinin güzellik unsurlarından biri olan “boy”un Rûşenî Dîvân’ında kullanılışına dâir örnekler sunulmuş ve bazı değerlendirmeler yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Rûşenî, Dîvân, tasavvuf, boy, vahdet

Kaynakça

• Altuntop, Nurten, “Dede Ömer Rûşenî’nin Dîvânı’nda Tasavvuf”, Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum 2015.
• Baş, Münire Kevser, “RÛŞENÎ, Dede Ömer”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=6302, E.T: 04, 11, 2015
• Canan, İbrahim, Kütüb-i Sitte Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, C. 9, Akçağ Yayınları, Ankara 1990.
• Erginli, Zafer vd., Metinlerle Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kalem Yayınevi, İstanbul 2006.
• Mûsâbeyli, Âzâde, Dede Ömer Rûşenî ve Külliyâtı, Kafkaz Üni. Kafkaz Araştırmaları Enstitüsü, 2014.
• Onay, Ahmet Talât, Açıklamalı Dîvân Şiiri Sözlüğü (haz. Cemal Kurnaz), Birleşik Yayınevi, Ankara 2007.
• Pala, İskender, Ansiklopedik Dîvan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul 2004.
• Seccâdî, Seyyid Ca’fer, Tasavvuf ve İrfan Terimleri Sözlüğü (çev. Hakkı Uygur), Ensar Neşriyat, İstanbul 2007.
• Semra Aydemir, “Dede Ömer Rûşenî (Hayatı, Eserleri ve Dîvânının Tenkidli Metni)” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 1990.
• Tarlan, Ali Nihat, Fuzûlî Dîvânı Şerhi, Akçağ Yayınları, Ankara 1998.
• Tavukçu, Orhan Kemal, Dede Ömer Rûşenî Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânının Tenkidli Metni, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10601,dede-omer- rusenipdf.pdf?0 E.T: 07.04.1015.
• Uzun, Mustafa, “Dede Ömer Rûşenî”, DİA, C.9, s. 81-83.