Sun'ullah Efendi'nin Fetvaları Üzerine Bir Tetkik

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 16, 31.03.2018

Büşra Ünaldı

Öz

Sun‘ullah Efendi III. Mehmed ve I. Ahmed dönemlerinde şeyhülislamlık yapmış bir alimdir. Kendisi dört defa görevinden azledilmiş ancak her seferinde yine göreve alınmıştır. Son azlinden sonra inzivaya çekilen Sun‘ullah Efendi, 1020 (m.1611) yılında hacca gitmiş, haccdan döndükten sonra 1021 (m.1612) yılında İstanbul’da vefat etmiştir.  Eserimiz Fetâvâ-yı Sun‘ullah Efendi XVI. yüzyıla ait bir fetva mecmuasıdır. Sun‘ullah Efendi’ye ait fetvalardan müteşekkildir. Sun‘ullah Efendi’nin fetvaları genellikle tek kelimelik cevaplardan oluşmaktadır. İhtilaflı olan meselelerde bunu zikretmiş, konuyla ilgili mezhep farklılığı varsa bunları da isimlerle birlikte açıklamıştır. Bazen de durumu hakime devretmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sun‘ullah Efendi, Osmanlı Hukuku, fetva, fıkıh

Kaynakça

• ARI, M. Salih, “Osmanlılar’da Şeyhülislamlık Müessesesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1994, c. I, sy. 1, s. 170-178. ARSLAN, Emine, Nukûllü Fetva Mecmuaları ve Mehmed Fıkhî’nin el-Ecvibetü’l-Kâni‘a Adlı Eserinin Bunlar Arasındaki Yeri, yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul, 2010. “Osmanlı Dönemi Nukûllü Fetvâ Mecmuaları”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, 2008, sy. 5, s. 131-153. ASLAN, Nâsi, “Osmanlı Hukukunun Oluşumunda Fetva ve Kazâ Münasebeti”, Dini Araştırmalar, 1999, c. 2, sy. 4, s. 85-100. AYAR, Talip, Osmanlı Devleti’nde Fetvâ Eminliği, yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara, 2011. - “Osmanlı Devlet Teşkilatında Fetvâ Eminlerinin Görevleri”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Ergisi, 2012, sy. 38, s. 403-421. BOYACIOĞLU, Ramazan, “Tarihi Açıdan Şeyhülislamlık, Şer‘iye ve Evkaf Vekaleti”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas, 1996, sy. 1, sy. 161-171. DADAŞ, Cevdet, GALİTEKİN, Ahmed Nezih, KAHRAMAN, Seyit Ali, İlmiyye Sâlnâmesi, İstanbul: İşaret Yayınları, 1998. İPŞİRLİ, Mehmet, “Sun‘ullah Efendi”, İstanbul Üniversitesi Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul, 1987, sy. XIII, s. 208-256. - “Sun‘ullah Efendi”, DİA, İstanbul: TDV, 2009, c.XXXIX, s. 530-532. KAYA, Süleyman, “Osmanlı Fetvası Üzerine”, TALİD, c. XI, sy. 22, 2012, s. 11-57. - “Akifzâde’nin Mecelletü’l-Mehâkim İsimli Eseri Çerçevesinde Osmanlı Fetvasında Değişim”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011, sy. 1, s. 93-108. - “Vekalet Akdine Dair Bir Tartışma Bağlamında Osmanlı Döneminde Fetvanın Müftâ- Bih Hale Geliş Süreci”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2012, sy. 20, s. 71-86. KAYDU, Ekrem, “Osmanlı Devletinde Şeyhülislamlık Müessesesinin Ortaya Çıkışı”, Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Dergisi, Ankara, 1977, sy. 2, s. 201-210. KESKİN, Nuray, Fetâvâ-yı Üskübî Latinizesi ve Tahlili, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi SBE, Sakarya, 2014. - “Üskübî’nin Fetva Verme Usûlüne Dair”, Usûl: İslam Araştırmaları, 2013, sy. 19, s. 7- 32. ÖRSTEN, Seda, Osmanlı Hukukunda Fetvâ, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara, 2005. - “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Fetvâ Mecmuaları”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, 2007, sy. 4, s. 29-40. ŞAHİN, Mustafa, “İslam Hukukunda Fetva ve Osmanlılar Döneminde Fetva Mecmuaları”, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi SBE, Bursa, 2000. YAKIT, İsmail, “Osmanlı İlmiye Teşkilatı ve Şeyhülislamlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Kuruluşunun 700. Yılında Osmanlı Özel Sayısı), Isparta, 1999, sy. 6, s. 19-48.