ETNİSİTE, KİMLİK VE DIŞ POLİTİKA: TÜRKİYE’NİN SURİYE TÜRKMENLERİ POLİTİKASI

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 105 - 123, 31.03.2018

Yusuf Ziya Bölükbaşı

Öz

“Etnisite, Kimlik ve Dış Politika: Türkiye’nin Suriye Türkmenleri Politikası” isimli çalışmanın amacı dış politikada karar verme sürecinde etnisite olgusunun etki ya da etkilerinin ortaya koymaktır. Bu çerçevede çalışmanın teorik altyapısını Dış Politika Analizi kavramı oluşturmakta, karar verme sürecinde ve karar vericilerin söylem ve davranışlarda etnik yakınlık meselesi irdelenmektedir. Bu yüzden çalışmanın metadolojik altyapısını söylem analizi oluşturmaktadır. Eleştirel söylem analizi temelinde karar vericilerin söylemlerinde etnisite olgusu üzerinden bir kimlik inşası olup olmadığı tartışılmaktadır. Kimlik inşa edici söylemlerin karar verme sürecindeki etkileri ise etnik akrabalarla ortak bir siyasal ve coğrafi tahayyüle kapı aralayan irredentizm ya da etnik yakınlığa sahip olunan grubun siyasal, sosyal, kültürel ve ekonomik haklarını koruma misyonu çerçevesinde şekillenmektedir. Sonuç olarak bu çalışmada, karar vericilerin söylemleri ve politik davranışlarının analizi ekseninde, konjonktürel gelişmelerin Türk dış politikasının gündemine taşıdığı Suriye Türkmenleri meselesinin karar verme sürecindeki etkisi, Suriye Türkmenlerinin siyasal, sosyal ve ekonomik haklarını koruma şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Etnisite, Suriye Türkmenleri, Türk Dış Politikası, Dış Politika Analizi, Suriye İç Savaşı

Kaynakça

• Akdevelioğlu, Atay ve Ömer Kürkçüoğlu (2011), “1919-1923: Kurtuluş Yılları”, Ed. Baskın Oran, Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919-1980, İletişim Yayınevi, İstanbul, s. 149-150. Aktürk, Şener (Şubat-Nisan 2008), “Türk Siyasetinde Etnik Hareketler: 1920-2007”, DoğuBatı, Sayı 44, ss. 43-74. Al Jazzera Türk, “Erdoğan’dan Rusya’ya: Ukrayna’ya Gürcistan’a çağırıldınız mı?”, 08.01.2016, http://www.aljazeera.com.tr/haber/erdogandan-rusyaya-ukraynayagurcistana-cagirildiniz-mi, (03.01.2018). Ambrosio, Thomas (2001), Irredentism: Ethnic Conflict and International Politics, Praeger Publishing, Connecticut. Bademci, Ali (2014), Suriye’de Türkmenler ve Bayır-Bucak, Ötüken Neşriyat, 2014, İstanbul. Baguirov, Adil (Kış 2008), “Nogorno-Karabakh: Basis and Reality of Soviet-Era Legal And Economics Claims Used to Justify the Armenia-Azerbaijan War”, Caucasian Review Of International Affairs, Cilt 2, Sayı 1, ss.11-24. Campbell, David (1996), Writing Security: United States Foreign Policy and Politics of Identity, University of Minesota Press, Minneapolis. Clark, Brenton (2012) “Iranian Foreign Policy Towards Tajikistan and Afghanistan During the Ahmedinejad Presidence: The Rising Salience Of Persian National Identity”, OAKA, Cilt 7, Sayı 13, ss. 73-105. Clarke, Micheal ve Brain White (1989), Understanding Foreign Policy: The Foreign Policy Systems Approach, Edward Elgar Publishing, Aldershot. Cleveland, William (2008), Modern Ortadoğu Tarihi, Agora Kitaplığı, İstanbul. Çavuşoğlu, Mevlüt (2016), “2017 Başında Dış Politikamız”, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, http://www.mfa.gov.tr/site_media/html/2017-yili-basinda-dispolitikamiz.pdf, (10.01.2018). Çavuşoğlu, Mevlüt (2017), “2018 Yılına Girerken Girişimci ve İnsani Dış Politikamız”, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, http://www.mfa.gov.tr/site_media/html/2018- yilina-girerken-girisimci-ve-insani-dis-politikamiz.pdf, (10.01.2018). Dağ, Ahmet Emin (2015), Emeviler’den Arap Baharı’na Halep Türkmenleri, Taşmektep Yayınları, İstanbul. Düzgit, Sinem Aydın (Bahar 2011), “Avrupa Birliği-Türkiye İlişkilerine Post-Yapısalcı Bir Yaklaşım: Almanya Örneğinde Dış Politika ve Söylem Analizi”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 8, Sayı 29, ss. 49-70. Efegil, Ertan (2012), “Türk Dış Politikasında Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler”, Ed. Ertan Efegil ve Rıdvan Kalaycı, Dış Politika Teorileri Bağlamında Türk Dış Politikasının Analizi Cilt 1, Nobel Yayınları, Ankara, ss. 83-105. Erendor, Metin (2016), Suriye ve Türkmenler, Bilgeoğuz Yayınevi, İstanbul. Ergin, Sedat, “Erdoğan Suriyeli Türkmenler Dosyasını Açtı”, Hürriyet, 28.07.2012, http://www.hurriyet.com.tr/erdogan-suriyeli-turkmenler-dosyasini-acti-21085947, (29.12.2017). Erkal, Mustafa E. (Temmuz-Ağustos 2001), “Etniklik ve Etnik Grup Kavramları Üzerine”, Türkiye ve Siyaset, Sayı 3, 33-40. Eşref, Ahmed (2009), “İran’da Ulusal ve Etnik Kimlik Krizi”, Ed. Hamid Ahmedi, İran: Ulusal Kimliğin İnşası, Çev. Hakkı Uygur, Küre Yayınları, İstanbul, ss. 89-123. Evre, Bülent (2007), “Bir Düşünüş Biçimi Olarak Post-Modernizm ve Temel Parametreleri”, Akdeniz İİBF Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, ss. 1-23. Fırat, Melek ve Ömer Kürkçüoğlu (2011), “1945-1960: Batı bloku Ekseninde Türkiye-1”, Ed. Baskın Oran, Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919-1980, İletişim Yayınevi, İstanbul, s. 629- 632. Fırat, Melek ve Ömer Kürkçüoğlu (2011), “1980-90: Batı Bloku Ekseninde Türkiye-2”, Ed. Baskın Oran, Türk Dış Politikası Cilt 2: 1980-1990, İletişim Yayınevi, İstanbul, s. 129- 149. Füzesi, Julianna C. E. (2006), “Explaining Irredentism: The Case of Hungary and Its Transborder Minorities In Romania and Slovokia”, London School of Economics and Political Science, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Londra. Guardian, “Turkey caught between aiding Turkmen and economic dependence on Russia”, 24.11.2015, https://www.theguardian.com/world/2015/nov/24/turkey-caught-betweenaiding-turkmen-and-economic-dependence-on-russia, (03.01.2018). HABERTÜRK, “Rusya Vuruyor, Esad Türkmenleri Sürüyor”, 23.11.2015, http://www.haberturk.com/dunya/haber/1157114-rusya-vuruyor-esad-turkmenlerisuruyor, (02.01.2015). Hatzopoulos, Pavlos (2008), The Balkans Beyond Nationalism and Identity: International Relations and Ideology, I. B. Tauris, London. Hürriyet, “Doğu Halep’in yüzde 90’dan fazlasında kontrol Suriye rejiminde”, 12.12. 2016, http://www.hurriyet.com.tr/dogu-halepin-yuzde-90dan-fazlasinda-kontrol-suriyerejiminde-40304664, (09.10.2017). Hürriyet, “İşte Kırmızı ve Mavi Bantların Sırrı”, 24.08.2016, http://www.hurriyet.com.tr/istekirmizi-ve-mavi-bantlarin-sirri-40206797, (09.10.2017). İçduygu, Ahmet (Mart-Nisan 1995) “Çokkültürlülük: Türkiye Vatandaşlığı Kavramı İçin Toplumsal Bir Zemin”, Türkiye Günlüğü, Sayı 33, ss. 118-134. Kirişçioğlu, Fatih (2013), “Suriye Türkleri”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, Rapor No 1. Mustafa, Abdurrahman (Temmuz 2015) “Abdurrahman Mustafa: Turkmens’ Survival Can Be Ensured By Syria’s Territorial Integrity”, ORSAM, Orsam Ropörtaj, No: 16, ss. 1-16. NTV Haber, “Rus Savaş Uçağı Sınırı İhlal Etti, Türk F-16’lar Düşürdü”, 24.11.2015, https://www.ntv.com.tr/turkiye/rus-savas-ucagi-siniri-ihlal-etti-turk-f-16lardusurdu,_mP74HrTmEe3cc8qXBIqrA, (02.01.2018). Orhan, Oytun (Mart 2013) “Suriye Türkmenleri: Siyasal Hareketler ve Askeri Yapılanma”, Ortadoğu Analiz, Cilt 5, Sayı 51, ss. 95-105. Özkırımlı, Umut (2009), Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Doğu-Batı Yayınları, Ankara. Öztürkmen, Ali ve Oytun Orhan (Kasım 2011), “Suriye’de Değişimin Gündeme Taşıdığı Toplum: Suriye Türkmenleri”, Ortadoğu Analiz, Cilt 3, Sayı 35, ss. 46-60. Sabah, “Suriye Türkmenleri Dolmabahçe’de”, 16.12.2012, https://www.sabah.com.tr/gundem/2012/12/16/suriye-turkmenleri-dolmabahcede, (29.12.2017). Saraçoğlu, Cenk (Nisan 2013), “AKP, Milliyetçilik ve Dış Politika: Bir Milliyetçilik Doktrini Olarak Stratejik Derinlik”, Alternatif Politika, Cilt 5 Sayı 1, ss. 52-68. Schulze, Hagen (2005), Avrupa’da Ulus ve Devlet, Çev. Timuçin Binder, Literatür Yayınları, İstanbul. Smith, Anthony D. (2002), Ulusların Etnik Kökeni, Çev. Sonay Bayramoğlu ve Hülya Kendir, Dost Kitabevi, Ankara. Sputnik Türkiye, “Erdoğan: Güvenli bölgeye Araplar ve Türkmenler yerleşecek”, 13.02.2017, https://tr.sputniknews.com/turkiye/201702131027184278-erdogan-guvenli-bolge-arapturkmen/, (10.01.2018). Suriye Türkmen Meclisi Resmi Web Sitesi, http://suriyeturkmenmeclisi.org/tr/9-suriyetuerkmen-meclisi-kurulusu, (09.10.2017). Suriye Türkmen Meclisi Resmi Web Sitesi, http://suriyeturkmenmeclisi.org/tr/21-haber-arsivi, (02.01. 2018). Tony Blair Institute For Global Change, “If the Castle Falls: Ideology and Objectives of the Syrian Rebellion”, Aralık 2015, ss. 1-22, https://institute.global/sites/default/files/inlinefiles/If%20the%20Castle%20Falls.pdf, (29.12.2017). TRT Haber, “Türkmen Komutandan ‘MİT Tırları’ Açıklaması”, 04.06.2015, http://www.trthaber.com/haber/gundem/turkmen-komutandan-mit-tirlari-aciklamasi188339.html, (02.01.2018). Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu’nun Suriye Türkmenleri Meclis Kuruluş Toplantısında Yaptıkları Konuşma, 30 Mart 2013, Ankara”, http://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-sayin-ahmet-davutoglu_nun-suriye-turkmenlerimeclis-kurulus-toplantisinda-yaptiklari-konusma_-30-mart-2013_-ank.tr.mfa,
• (30.12.2017). Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu’nun Suriyeli Türkmenler Platformunda Yaptığı Konuşma, 15 Aralık 2012, İstanbul”, http://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-sayin-ahmet-davutoglu_nun-suriyeli-turkmenlerplatformunda-yaptigi-konusma_-15-aralik-2012_-istanbul.tr.mfa, (29.12.2017). Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “20 Kasım 2015, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç’in Suriye’deki Türkmen Köylerinin Bombalanmasına İlişkin Bir Soruya Cevabı”, , http://www.mfa.gov.tr/sc-28_-20-kasdisisleri-bakanligi-sozcusu-tanju-bilgic_insuriye_deki-turkmen-koylerinin-bombalanmasina-iliskin-bir-soruya-cevabi.tr.mfa,
• (02.12.2018). Türkiye Gazetesi, “Davutoğlu: Esad ve Rusya el ele Türkmenleri Vuruyor”, 21.11.2015, http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/327116.aspx, (03.01.2018). Uzer, Umut (2011), Identity and Turkish Foreign Policy: The Kemalist Influence In Cyprus and the Caucasus, I. B. Tauris, London. Uzgel, İlhan (2002), “Bağlantısızlıktan Yalnızlığa Yugoslavya’da Milliyetçilik ve Dış Politika”, Ed. Mustafa Türkeş ve İlhan Uzgel, Türkiye’nin Komşuları, İmge Kitabevi, Ankara, ss. 117-170. Ünsal, Ünal (2013), “Dönemin Bilançosu”, Ed. Baskın Oran, Türk Dış Politikası Cilt 3: 2001- 2012, İletişim Yayınevi, İstanbul, s. 156-163. Yalçıner, Gözde Doğan (2011), “Eleştirel Söylem Analizi Çerçevesinde Avrupa Birliği’nde Kültürlerarası Diyalog”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. Yazıcı, Nevin (2012), “Suriye Siyasi Tarihi”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, http://www.21yyte.org/tr/arastirma/suriye/2012/05/29/6619/suriye-siyasi-tarihi, (01.10.2017). Yeni Akit, “Erdoğan: MİT Tırlarında Silah Varsa Ne Olacak?”, 24.11.2015, http://www.yeniakit.com.tr/haber/erdogan-mit-tirlarinda-silah-varsa-ne-olacak108845.html, (02.01.2018). Yeşiltaş, Murat, “Siyasi, Askeri ve Stratejik Kazanımlarıyla Fırat Kalkanı Harekâtı”, SETA, 24.08.2017, https://www.setav.org/askeri-stratejik-ve-siyasi-kazanimlariyla-firatkalkani-harekati/, (10.01.2018).