ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLE İLGİLİ EXCEL UYGULAMASI

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 12 - 29, 08.11.2018

Melek Çetinbaş

Öz

Yaşamsal ve yönetsel
işlevlerin temelinde karar verme daima yer almıştır. Karar verilmese gereken
olaylar gün geçtikçe daha karmaşık hale gelmiştir. Alternatiflerin ve
kriterlerin artmasıyla karar vericinin durumu da zorlaşmıştır. Karar vericinin
daha rahat karar verebilmesi için Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri kullanılmaya
başlanmıştır. Bu çalışmada Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden AHP, ANP
TOPSIS, MAUT, DEMATEL, SAW yöntemleriyle ilgili Microsoft Excel uygulaması
yapılmıştır. Uygulamayı kullanan karar vericinin yöntemlerle ilgili herhangi
bir bilgisi olmadan sadece problemiyle alakalı alternatiflerini ve kriterlerini
belirlenmesi amaçlanmıştır. Belirlenen alternatifler ve kriterler uygulamaya
girilerek uygun alternatifin belirlenmesi amaçlanmıştır. ÇKKV ile alternatifler
arasında bir sıralama yapılıp hangi alternatifin seçileceği karar vericiye
bırakılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, AHP, ANP, TOPSIS, MAUT, DEMATEL, SAW, Microsoft Excel

Kaynakça

• Aksakal, E. ve Dağdeviren, M. (2010). ANP ve DEMATEL Yöntemleri İle Personel Seçimi Problemine Bütünleşik Bir Yaklaşım, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, 25(4), 905-913.
• Alonso, J. A., & Lamata, M. T. (2006). Consistency in the Analytic Hierarchy Process: A New Approach, Internarional Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge- Based Systems, 14(4), 445- 459.
• Aslan, N. (2005). “Analitik Network Prosesi”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Matematik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Balca, Y. (2007). “Düzenli Depolama Alanı Belirlemede Karar Destek Sistemi Kullanımı”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İşletme Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Budak, S. N. (2014). “PROMETHEE ve ANP Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri: Ankara Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çavdarcı, S. (2017). “Geri Dönüşüm Sektörüne İlişkin Sorun Alanlarının DEMATEL- GRI DEMATEL Yöntemleriyle Önceliklendirilip Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Kayseri.
• Çiftçioğlu, B. (2013). “İnşaat Sektöründe AHP Yöntemi İle Alt Yüklenici Seçimi: Bir Konut Projesinde Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Yapı İşletmesi Programı, İstanbul.
• Demireli, E. (2010). TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1) 101-112.
• Demirli, İ. (2017). “Bütünleşik Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılmasıyla Küçük Ölçekli Bir Yüklenici Firma İçin Proje Seçim Önerisi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Yapı İşletmesi Programı, İstanbul.
• Dey, S., Kumar, A., Ray, A., & Pradhan, B. B. (2012). Supplier Selection: Integrated Theory using DEMATEL and Quality Function Deployment Methodology, Procedia Engineering, 38, 3560-3565.
• Eroğlu, Ö. (2014). “Bakım/Onarım Alternatiflerinin Bulanık DEMATEL ve SMAA- 2 Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Tedarik ve Lojistik Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Erokutan, B. (2016). “Mavi Yakalı Personel Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılması ve Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Bilecik.
• Ersöz, F. ve Kabak, M. (2010). Savunma Sanayi Uygulamalarında Çok Kriterli Karar Vermelerinin Literatür Araştırması. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 97-125.
• Ishizaka, A., & Nemery, P. (2013). Multi-Criteria Decision Analysis: Methods and Software. John Wiley & Sons Ltd, Chichester, UK.
• Karaatlı, M., Ömürbek, N., Budak, İ. ve Dağ, O. (2015). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Yaşanabilir İllerin Sıralaması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 215-228.
• Karaoğlan, S. (2016). “Bist Kimya Petrol Plastik Endeksi’ndeki (XKMYA) İşletmelerin Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Ölçümü”, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kırıkkale.
• Kenger, M.D. (2017). “Banka Personel Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden ETROPI Temelli MAUT, SAW, ARAS ve GRI İLİŞKİSEL Analiz Yöntemleri İle Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Sayısal Yöntemler Programı, Denizli.
• Kim, G. Park, C. S. Yoon, K.P. (1997). Identifying Investment Opportunities for Advanced Manufacturing Systems with Comporetive- Integrated Performance Measurement, International Journal of Production Economics, 50(1), 23-33.
• Kul, Y. (2012). “Alışılmamış İmalat Yöntemlerinin Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Metotlarının Kullanılması”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Li, C. W., & Tzeng, G. H. (2009). Identification of a Threshold Value fort he DEMATEL Method Using the Maximum Mean De-Entropy Algorithm to Find Critical Services Provided by a Semicanductor Intellectual Property, Expert Systems Whit Applications, 36(6), 9891-9898.
• Orakçı, E. (2016). “Telafi Edici Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Türkiye AB Ülkelerinin İnsani Gelişmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Ömürbek, N. ve Tunca, M. Z. (2013). Analitik Hiyerarşi Süreci ve Analitik Ağ Süreci Yöntemlerinden Grup Kararı Verilmesi Aşamasına İlişkin Bir Örnek Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 47-70.
• Ömürbek, N. Karaatlı, M. ve Balcı, H. F. (2016). ENTROPI Temelli MAUT ve SAW Yöntemleri İle Otomotiv Firmalarının Performans Değerlemesi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 227-255.
• Polat, G. (2016). Subcantractor Selection Using the Integration of the AHP and PROMETHEE Methods, Journal of Civil Engineering and Management, 22(8), 1042-1054
• Saaty, R. W. (1987). The Analytic Hiearchy Process-What İt İs And How İt İs Used, Mathematical Modelling, 9(3-5), 161-176.
• Saaty, T. L. (2005). Theory and Applications of the Analytic Network Process, USA: RWS Publications.
• Saaty, T. L., Vargas, L.G. & Dellmann, K. (2003). The Allacation of Intangible Resources: The Analytic Hierarchy Process and Lineer Programming, Sacio- Ecomomic Plannin Sciences, 37(3), 169-184.
• Saaty, T.L., & Kearns, K. P. (2014). Analytical Planning: The Organization of System, International Series in Modern Applied Mathematics and Computer Science, Pergamon Press, New York.
• Saaty, T. L. (1977). A Scoling Method for Priorities in Hierarchical Structures, Journal of Mathematical Psychology, 15(3), 234-281.
• Saaty, T. L. (1990). How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process, Europeon Journal of Operational Research, 48(1), 9-26.
• Seo, F., & Sakawa, M. (1988). Multiple Criteria Decision Analysis in Regional Planning, Hollanda: D. Reidel Publishing Company.
• Shih, H.S., Shyur, H.J. & Lee,E.S. (2007). An Extension of TOPSIS for Group Decision Making, Mathematical and Computer Modelling, 45(7-8), 801-813.
• Şahin, S. (2017). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Bulanık Ortamda Afet Yönetimi Sisteminde Geçici Barınma Alanları Yer Seçimi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Terzi, Ü., Hacaloğlu, S.E. ve Aladağ, Z. (2006). Otomobil Satın Alma Problemi İçin Bir Karar Destek Modeli, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(10), 43-49.
• Tseng, M. L., & Lin, Y. H. (2009). Application of Fuzzy DEMATEL to Develop a Cause and Effect Model of Municipal Solid Waste Managment in Metro Manila, Environmental Monitoring Assessment, D0I 10.1007 10661- 008- 0601-2.
• Yeh, C. H. (2003). The Selection of Multi- Attribute Decision Makinfg Methods for Scholarship Student Selection, International Journal of Selection and Assessment, 11(4), 289- 296.
• Zahedi, F. (1986). The Analiytic Hierarchy Process– A Survey of the Method and its Applications, Interfaces, 16(4),96-108.
• Zanakis, S. H,. Soloman, A., Wishart, N. & Dublish, S. (1998). Multi-Attribute Decision Making: A Simulation Comparison of Select Methods, European Journal of Operational Research, 107(3), 507-529.
• Zionts, S. (1979). MCDM- If Not a Roman Numeral, Then What?, Interfaces, 9(4), 94-101.