Örgütsel Adaletin Tükenmişlik Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 1 - 23, 07.12.2018

Gamze Solmaz

Öz

Adalet kavramının toplumsal düzen, barış ve refah için temel oluşturan öncü rolü örgütlerde de örgütsel adalet olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireylerin yer aldığı iş örgütlerine yönelik kazanımların dağıtılması, dağıtım kararlarının alınması sırasında kullanılan işlemler ve bireyler arası etkileşimleri ifade eden örgütsel adalet ve bu doğrultuda oluşan örgütsel adalet algısı, örgütün ve işgörenlerin etkinliği ve verimliliği üzerinde büyük öneme sahiptir. İşgörenlerin örgütsel adalet algılarındaki negatif eğilimlere karşı verdiği duygusal tepkilerden biri olan tükenmişlik, olumsuz deneyimler sonucu ortaya çıkan bir sendrom olarak ifade edilmekte ve duygusal ve zihinsel bir tükenme hali olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada örgütsel adalet algısının tükenmişlik üzerindeki etkisinin ampirik olarak gösterilmesi amaçlanmaktadır. Bu sebeple çalışma, yüzyüze iletişim ve duygusal emek gerektiren banka ana vereninde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre örgütsel adalet algısı ile tükenmişlik duygusu arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

örgütsel adalet, tükenmişlik, bankacılık

Kaynakça

• Arı, G. S. ve Bal, E. Ç. (2008). Tükenmilik Kavramı; Bireyler ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi, 15(1), 131-148.
• Bal, V. (2014). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Manisa'daki Eğitim Kurumlarında Bir Araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-9.
• Balaban, Ö. ve Konyalı, H. (2016). Kamu Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri ile Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Sakarya SGK Örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 189-207.
• Budak, G. ve Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. D.E.Ü İ.İ.B.F Dergisi, 20(2), 95-108.
• Ceylan, T. (2006). Siyaset Felsefesinin Temel Problemlerinden Biri ve Birlikte Yaşamanın Koşulu Olan Adalet. KKEFD/JOKKEF(14), 159-176.
• Colquitt, J. A. (2012). Organizational Justice, The Oxford Handbook of Organization Psyhology Edited by Steve W. J. Kozlowski, New York: Oxford Universty Press.
• Cropanzano, R., Bowen, D. E., & Gilliland, S. W. (2007). The Management of Organizational Justice. Academy of Management Perspectives, 21(4),34-48.
• Çoban, H. (2014). “İş-Aile Çatışması ve Tükenmişlik Arasındaki İlişki: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Yayınlanmamış“ Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Demirel, Y. ve Seçkin, Z. (2011). Örgütsel Adaletin Bilgi Paylaşımı Üzerine Etkisi; İlaç Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Bilig, 56, 99-119.
• Dinç, A. ve Ceylan, A. (2008). Kaçak Elektrik Kullanımıyla İlgili İdare Çalışanı Tutumunun Örgütsel Adalet ve İş Memnuniyeti İle İlişkisi, Çalışma Gruplarına Göre Farklılıklar. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(2), 13-29.
• Erdem, A. R. (1998). Süreç Kuramlarının Eğitim Yönetimine Katkıları, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4), 51-57.
• Fırat, Z. M. (2015). “Tükenmişlik ve Örgütsel Bağlılığın Mesleki Bağlılık Üzerindeki Etkileri: Banka Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Haliç Üniversitesi.
• Helvacı, I. ve Turhan, M. (2013). Tükenmişşlik Düzeylerinin İncelenmesi; Silifke'de Görev Yapan Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(4), 58-68.
• Hosmer, L., & Kiewitz, C. (2005). Organizational Justice: A Behavirol Science Concept with Critical Implication for Business Ethics and Stakeholder Theory. Business Ethics Quarterly, 15(1), 67-91.
• Kalkışım, M. M. (2013). Kutadgu Bilig'de ''Adalet'' Değeri, MAVİ ATLAS GŞÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, Güz(1), 91-97.
• Karagöz, Y. (2002). Liberal Öğretide Adalet, Hak ve Özgürlük, C.Ü Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 267- 295.
• Leiter, M. P., & Maslach, C. (1999). Six Areas Of Worklife: A Model Of The Organizational Context
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Ocupatıonal Behavıour, 2(2), 99-113.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job Bornout. Annual. Review. Psychology, 52(1), 397- 422.
• Meyer, C. B. (2001). Allocation Processes in Mergers and Acquisitions: An Organizational Justice Perspective, British Journal of Management, 12(1), 47-66.
• Örücü, E. Ve Özafşarlıoğlu, S. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetlerine Etkisi: Güney Afrika Cumhuriyetinde Bir Uygulama. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 335-358.
• Özbek, M. F. ve Umarov, A. (2010). Prosedürel Adalet, Dağıtımsal Adalet ve Değer Bağlılık İlişkisi: Bir Yapısal Eşitlik Modeli Uygulaması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 307-318.
• Özçınar, M. F., Demirel, Y. ve Özbezek, B. D. (2015). Çalışanların Örgütsel Adalet Algıları ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 150-171.
• Özmen, Ö. N., Arbak, Y. ve Özer, P. S. (2007). Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 7(1), 17-33.
• Pan, X., Chen, M., Hao, Z., & Bi, W. (2018). The Effects of Organizational Justice on Positive Organizational Behavior: Evidence from a Large-Sample Survey and a Situational Experiment. Frontiers in Psychology, (8), 2315.
• Rogers, J. C., & Dodson, S. C. (1988). Burnout in Occupational Therapists, The American Journal Of Occupational Therapy, 42(12), 787-792.
• Rousseau, V., Salek, S., Aubé, C., & Morin, E. M. (2009). Distributive Justice, Procedural Justice, and Psychological Distress: The Moderating Effect of Coworker Support and Work Autonomy, Journal of Occupational Health Psychology, 14(3), 305-317.
• Schmiesing, R. J., Safrit, R. D., & Gliem, J. A. (2003). Factors Affecting OSU Extension Agents’ Perceptions of Organizational Justice and Job Satisfaction, Journal of International Agricultural and Extension Education, 10(2), 25-33.
• Sökmen, A., Kenek, G. ve Ekmekçioğlu, E.B. (2017). Etkileşimsel Adalet ve Duygusal Bağlılık İlişkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Düzenleyici Rolü, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 196-214.
• Sökmen, A., Birsel, M. A. ve Erbil, C. (2013). Örgütse Adaletin Çalışan Motivasyonu ve Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 15(1), 41-60.
• TDK. (2018, Mayıs 15). Türk Dil Kurumu. www.tdk.org: http://www.tdk.org adresinden alınmıştır
• Williamson, S. A., & Fadil, P. (2009). Dıstrıbutive Justice: By Whoose Standarts? International Business: Research Teaching and Practice, 3(1), 1-20.
• Yavuz, E. (2010). Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algılamaları Üzerine Bir Karşılaştırma Çalışması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 302-312.
• Yean, T. F., & Yusof, A. A. (2016). Organizational Justice: A Conceptual Discussion. Procedia- Social and Behavioral Sciences, (219), 798-803.
• Yeniçeri, Ö., Demirel, Y. ve Seçkin, Z. (2009). Örgütsel Adalet İle Duygusal Tükenmişlik Arasındaki İlişki: İmalat Sanayi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. KMU İİBF Dergisi, 83-99.
• Yıldırım, M. H. ve İçerli, L. (2010). Tükenmişlik Sendromu; Maslach ve Kopenhag Tükenmilik Ölçeklerinin Karşılaştırmalı Analizi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 123-131.