Öz
Müziği yazma girişimlerinin çok eski çağlardan beri yapılmakta olduğuna Sümer
tabletleri şahittir. Çivi-yazısından başlayan süreç bugün kullandığımız nota ile devam
etmektedir. Çivi yazısından sonra da Ortadoğu kültüründe müziği yazma girişimleri olmuştur.
Bunların hepsinin neler olduğunu bilmiyoruz. H. G. Farmer’ın “müzik tarihinde sistemci ekolün
kurucusu” olarak tanımladığı müzik teorisyeni Safiyyüddin Urmevi eserinde bize bilinmeyen
bir müzik yazımı sisteminden söz etmektedir. Meragi bu sisteme “altı-parmak-konum” metodu
adını vermiştir. Urmevi doğrudan doğruya bu metodun nasıl anlaşılması gerektiğini
belirtmemiştir. Altı-parmak-konumu anlatım metodunu udun perdelerinde, açıklamasını yaptığı
12 devirin ve 6 avazenin anlatımında kullanmıştır. Bunu çözümlemek isteyen bazı
araştırmacıların ise Urmevi’nin ebcet-harf-müzik-yazısı tablosunu kullandıkları görülmüştür.
Fakat bu çözüm yolunun doğru olup olmadığı tartışılmamıştır. Bu yazı “altı-parmak metodunun
ne olduğu, nasıl anlaşılması gerektiği” üzerinde durmakta, ve Safiyyüddin’in yazdığı örneklerin
nasıl anlaşılması gerektiğini çözmeyi amaçlamakta ve çözüm olarak doğruluğu test edilen yeni
bir “perde transkripsiyonu” önermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kadim Altı-parmak-konumu müzik anlatım metodu müzik seslerini yazmak ebcet-harf-müzik-yazısı perde-transkripsiyonu
Kaynakça
- Ezgi, Suphi, Nazari ve Ameli Türk Musikisi, c. I-V, İstanbul 1933-53 Meragi, Meragi’den II. Murad’a Müziğin Maksatları: Makasıd Çevirisi, çev. Recep Uslu, Ankara Atatürk Kültür Merkezi yay. 2015 Meragi, Şerh-i Kitabul-edvar Adlı Eseri, çev. Kubilay Kolukırık, Ankara Atatürk Kültür Merkezi yay. 2012 Şirinova, Zümrüt, Şükrullah’ın İlmü’l-edvarı, doktora tezi, 2008, İÜ SBE Şükrullah, Ahmed oğlu Şükrullah ve Risalesi, haz. Murat Bardakçı, İstanbul 2012 Urmevi, Kitabü’l-Edvar Türkçesi, çev. Recep Uslu, Ankara Çengi yay. 2016 (özel) Uygun, Nuri, Safiyyüddin Urmevi ve Kitabül-edvar İncelemesi, İstanbul Kubbealtı neşriyatı, 1999
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | İnceleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 4 Sayı: 3 |
Yazarlarımızın editöryal süreçlerin aksamaması için editöryal emaillere 3 gün içinde yanıt vermeleri gerekmektedir.