Ortaokul 7. Sınıf Öğrencilerinin ‘Müze’ Kavramına İlişkin Geliştirdikleri Metaforlar

Yıl 2016, Sayı: 31, 107 - 127, 30.06.2016

Kerem Bozdoğan Ali Murat Sünbül

Öz

Bu araştırma, ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi kapsamında oldukça önemli olan “müze” kavramına yönelik algılarını ve bakış açılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olan olgu bilimi deseni(fenomenoloji) kullanılmış ve veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırmaya 2014- 2015 eğitim öğretim yılında Kayseri ili sınırları içerisinde bulunan resmi bir ortaokulda öğrenim gören 92 yedinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın verileri, öğrencilerin “Müze ………..… gibidir; çünkü …………” şeklinde verilen ifadeyi tamamlamalarıyla elde edilmiştir. Öğrenciler “müze” kavramına ilişkin olarak 44 farklı metafor üretmiştir. Toplam 44 metafordan 3 kavramsal kategori oluşturulmuştur. Metafor sayılarına göre bu 3 kavramsal kategori; “Eğiticilik ve öğreticilik rolü açısından müzeler”(18),  “Geçmişi bugüne bağlayan köprü açısından müzeler”(14) ve “Bir mekâna benzeme açısından müzeler”(12) şeklinde sıralanmaktadır. Araştırmada şu sorulara cevap aranmıştır: (a) Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin “müze” kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar nelerdir? (b) Ortaokul 7. sınıf öğrencileri tarafından ortaya konan metaforlar ortak özellikleri bakımından hangi kavramsal kategoriler altında toplanabilir? Araştırmanın sonucunda öğrencilerin genel olarak “müze” kavramını; içerisinde değerli tarihi eser ve kalıntıların bulunduğu eğlenceli bir sanat galerisi; geçmişten bugüne bilgi ve kültür aktarma işlevi olan bir mekân olarak algıladıkları görülmüştür. Sonuç olarak bu araştırmada, öğrencilerin “müze” kavramı ile ilgili olumlu algılara sahip oldukları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müze, Metafor, Sosyal Bilgiler

The Metaphors Developed By Secondary School 7th Class Students On The Concept Of ‘Museum’

Öz

This research aims at identifying perception and perspectives of 7th grade students towards “museum” concept that is very important within the context of Social Sciences course. In this research phenomenology that is one of the methods of qualitative research has been used and data have been analyzed with content analysis method. Participants of this research are 92 7th grade students who study in a public secondary school in Kayseri (Caesarea) province in 2014-2015 educational year. Data of the research have been obtained from students’ answers to “Museum is like………..; because………..” statement. Students have produced 44 different metaphor regarding “museum” concept. 3 conceptual categories have been constituted from these 44 metaphors. With the metaphor numbers these 3 conceptual categories are: “Museums, in terms of their educational and instructional role” (18), “Museums, as bridges that link past to the present” (14) and “Museums, in terms of their resemblance to a place” (12). In the research it has been searched the answers of following questions: (a) What are the metaphors that 7^th grade students have about “museum” concept? (b) Under which categories can metaphors that are produced by 7^th grade students be collected? At the end of the research, it has been observed that students perceive the “museum” concept generally as an entertaining art gallery that contains valuable historical artifacts and ruin; a place that serves a function in transferring culture and information from past to the present. Consequently, in this research, it has been ensued that students have positive perceptions toward “museum” concept.

Anahtar Kelimeler

Museum, metaphor, social studies

Kaynakça

• Alger, C. L. (2009). Secondary teachers' conceptual metaphors of teaching and learning: Changes over the career span. Teaching and Teacher Education, 25(5), 743-751.
• Arslan, M., M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim, 35(171), 100-108.
• Ay, T., S. ve Fidan, N., K., (2014). Öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler dersinde müzelerdenmyararlanmaya ilişkin görüşleri, Elekronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 069-089. www.esosder.org adresinden 1 Haziran 2015 tarihinde erişilmiştir.
• Aydın, F. ve Ünaldı, Ü.E. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının Coğrafya kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(2), 600-622.
• Aydın, S. ve Yalmancı, S.G. (2013). Öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 208-223.
• Atalay, N. (2011). İlköğretim I. kademede müze eğitiminin görsel sanatlar kültürüne etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Baykan, Z, Ö. (2007). 2005 ve 2006 ilköğretim programlarının “Müze Eğitimi” açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Botha, E. (2009). Why metaphor matters in education. South African of Education, 29, 431-444.
• Çıldır, Z. (2007). Öğretmenlerle müzede yetişkin eğitimi – Feza Gürsey Bilim Merkezi Örneği -Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demir, Ö. ve Acar, M. (2002). Sosyal bilimler sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Vadi Yayınları.
• Dikyol, D.Ç., İnce, E. ve Usta, S. (2011). Öğretmen adaylarının tarihi mekanlara ve eserlere ilişkin görüşlerinin incelenmesi, İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 57-68.
• Egüz, Ş. ve Kesten, A. (2012). Sosyal bilgiler dersinde müze ile eğitimin öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi: Samsun ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 81-103.
• Geçit, Y. ve G. Gençer(2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin Coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Güder, S.Y. ve Yıldırım, A. (2014). Okul öncesi öğretmeni adaylarının demokrasiye ilişkin metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 151-170.
• Gürkan, T. (2004). İlköğretim II. kademede müze eğitiminin önemi üzerine bir araştırma (Bursa örneğinde). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Güven, B. ve Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 503-512.
• Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “Öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(20), 471-484.
• Kılcan, B. ve Akbaba, B. (2013). Sosyal Bilgiler öğretim programında yer alan kültürel mirasa duyarlılık değerine ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Journal of World of Turks. 5(3), 113-137.
• Koç, E.S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.
• Litchfield, R.C. ve Gilson, L. L. (2013). Curating collections of ideas: Museum as metaphor in the management of creativity. Industrial Marketing Management, 42, 106-112.
• Maccario, K., N. (2002). Müzelerin eğitim ortamı olarak kullanımı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 275-285.
• MEB, (2008). İlköğretim 1-8. sınıflar türkçe, matematik, sosyal bilgiler, hayat bilgisi ile fen ve teknoloji dersi öğretim programlarında müze ile eğitim: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Miles, M., B. ve Huberman, A., M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “Öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
• TDK. (2005). Türkçe sözlük. Ankara.
• Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9, 1973-2012.
• Tuna, Y.E. ve Budak, F. M. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “Tarih” kavramına ilişkin algılarının mecazlar/metaforlar yardımıyla analizi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 609-642.
• Tüzel, E. ve Şahin, D. (2014). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin okul yöneticilerine ilişkin metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 356-396.
• Utku, Ç. (2008). İlköğretim 5. sınıf düzeyi sanat eğitiminde, müze eğitiminin öğrencilerin tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.