Çıplak Köklü Toros Sediri Fidanlarının Beslenmesi ve Gelişimi Üzerine Azot ve Mikroelement Gübrelerinin Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 1, 353 - 363, 16.04.2018

Nevzat Gürlevik Ayşe Kurtaran

https://doi.org/10.19113/sdufbed.05270

Cited By: 2

Öz

Orman fidanlıklarında zayıf gelişim ve klorotik belirtiler fidanların bazı beslenme sorunları yaşadığının bir göstergesi olabilir. Bu çalışmada azot ve mikroelement gübrelerinin 1+0 yaşlı Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) fidanlarının beslenmesi ve gelişimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Eğirdir Orman Fidanlığında 2 azot dozu (0 ve 15 g m^-2 N) x 3 mikroelement dozundan (0, 360 ve 500 mg m^-2 Mikrosol) oluşan toplam 6 işlem denenmiştir. Birinci vejetasyon dönemi sonunda; fidanların genel ortalama boyları 11,17 cm ve ortalama kök boğazı çapları 2,70 mm olarak bulunmuştur. TSE (TS 2265) standartlarına göre bu fidanların % 88’si I sınıf, % 9’ui II sınıf iken, yalnızca % 3’ü ıskarta fidan olarak ayrılmıştır. Çalışmada uygulanan gübreleme işlemleri arasında fidanların kök boğazı çapı dışındaki morfolojik özellikler bakımından istatistiksel farklılıklar bulunmuştur. Azotlu gübre uygulaması fidanların kök ve tüm fidan ağırlığını artırırken, topraktan uygulanan mikroelement gübresi fidanların boy ve ağırlığını düşürmüştür. Uygulamaların ibre besin konsantrasyonuna önemli bir etkisi olmamıştır, ancak sadece mikroelement gübrelerinin yapraklarda Zn içeriğini artırdığı tespit edilmiştir. Neticede, fidan gelişimin halihazırda yeterli olduğu durumlarda, azotlu gübrelemenin büyümede çok fazla bir katkısı olmayacağı, mikroelement gübresinin ise mevcut şartlarda fayda sağlamaktan çok özellikle topraktan uygulamada zararlı olabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Cedrus libani, Fidan kalitesi; Bitki besleme; Gübreleme; Kloroz

Kaynakça

• [1] Sevim, M., 1955. Lübnan Sedirinin Türkiye’deki Tabii Yayılışı ve Ekolojik Şartları. Orman Umum Müdürlüğü Yayınları, No: 143, Yenilik Basımevi, İstanbul.
• [2] Mayer, H., Sevim, M., 1959. (Çeviri: Necmettin Çepel). Lübnan Sediri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri : B, Cilt IX, Sayı : II, s. 111-142.
• [3] Evcimen, B.S., 1961. Türkiye’nin Yaşlı Sedirleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Cilt XI, Sayı 1, s.64-71.
• [4] M’Hirit, O., 1999. Mediterranean Forests: Ecological Space and Economic and Community Wealth, Unasylva 197 (50/2), s.3-15.
• [5] Boydak, M., Çalıkoğlu, M., 2008. Toros Sedirinin (Cedrus libani A. Rich.) Biyolojisi ve Silvikültürü. OGEM-VAK Yayınları, 284s, Ankara.
• [6] Boydak M., 2014. Toros Sedirinin Ekolojisi, Doğal Gençleştirilmesi ve Bu Türle Karstik Alan Ağaçlandırmaları. I. Ulusal Akdeniz Orman Ve Çevre Sempozyumu, “Akdeniz Ormanlarının Geleceği: Sürdürülebilir Toplum Ve Çevre”, 22 - 24 Ekim 2014 – Isparta, s. 1-25.
• [7] Saatçioğlu, F., 1976. Silvikültür I - Silvikültürün Biyotik Esasları ve Prensipleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, No: 2187/222, İstanbul.
• [8] Yeşilkaya, Y., 1994. Sedirin Ekolojisi. (Editör; Eler Ü.) El Kitabı Dizisi, 6: Sedir. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayını, Muhtelif Yayınlar Serisi: 66, Ankara.
• [9] Boydak, M., 1986. Lübnan (Toros) Sediri’nin (Cedrus libani A. Rich.) Yayılışı. Ekolojik ve Silvikültürel Nitelikleri. Doğal ve Yapay Gençleştirme Sorunları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. Temmuz sayısı, s. 7-56.
• [10] Boydak, M., 1996. Toros Sediri’nin (Cedrus libani A. Rich.) Ekolojisi, Silvikültürü ve Doğal Ormanların Korunması. Orman Bakanlığı Yayın Dairesi Yayını, No: 012, Ankara, ISBN: 975-7829-20-X.
• [11] Atalay, İ., 1987. Sedir (Cedrus libani A. Rich) Ormanlarının Yayılış Gösterdiği Alanlar ve Yakın Çevresinin Genel Ekolojik Özellikleri İle Sedir Tohum Transfer Rejiyonlaması. Orman Genel Müdürlüğü, Yayın No: 663/61, Ankara.
• [12] OGM, 2005. Sedir Ormanlarının Rehabilitasyonu Eylem Planı. TC Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
• [13] OGM, 2015. Orman Ağacı Fidan Üretimi 2009-2015, Ormancılık İstatistikleri 2015. Orman Genel Müdürlüğü İstatistikleri, Ankara, https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Istatistikler/Forms/AllItems.aspx.
• [14] AGM, 2010. 2010 Yılı Fidan Üretim Programı. Ağaçlandırma Genel Müdürlüğü İnternet Sitesi: http://www.agm.gov.tr/AGM/AnaSayfa/faliyetler/Fidan/ 2010YiliFidanUretimProgrami.aspx?sflang=tr.
• [15] Şimşek, Y., 1987. Ağaçlandırmalarda Kaliteli Fidan Kullanma Sorunları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Seri No: 65, Ankara.
• [16] Semerci, A., 2002. Sedir Fidanlarına Ait Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Karakteristikler ile İç Anadolu’daki Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler. İç Anadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayınları, Teknik Bülten, No: 279, Ankara.
• [17] Eler, Ü., Keskin, S., 2003. Farklı kalite sınıflarına ait Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) fidanlarının 14 yaşındaki gelişme durumları. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi, Seri No:5, s. 3-14.
• [18] Mercan, M., 2010. Toros Sedirinde (Cedrus libani A. Rich.) Gübrelemenin Fidan Morfolojisi Üzerine Etkileri. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• [19] Gülçur F., 1959. Daimi bir orman fidanlığı için yer seçiminde göz önünde tutulacak esaslar. İÜ Orman Fakültesi Dergisi seri B, 12(1): 47-54.
• [20] van den Driessche R. 1991. Mineral Nutrition of Conifer Seedlings. CRC Press, Boca Raton, USA, 274 p.
• [21] Marschner, H., 1995. Mineral Nutrition of HigherPlants, Academic Press, London, 889 p.
• [22] Zengin, M., 1991. Bitki Beslenmesi Bakımından En Önemli Gübreler ve Kavakçılıkta Gübreleme. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Dergisi. Seri No: 17, s. 45-79, İzmit.
• [23] Gürlevik, N., Gültekin H.C., 2009. Bitki Besleme. AGM "Tohum, Fidan Üretimi, Ağaç Islahı ve Mekanizasyon Semineri", 6-11 Temmuz 2009, Roof Garden Hotel, Eskişehir, Seminer Kitapçığı, s. 148-158.
• [24] Gülçur, F., 1962. Orman fidanlıklarında kullanılan gübre çeşitleri ve gübrelemede göz önünde tutulacak esaslar. İÜ Orman Fakültesi Dergisi, B (XII), S. 41-52.
• [25] Kacar, B., Katkat, V., 2009. Gübreler ve Gübreleme Tekniği. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• [26] Anonim, 2010. Fidan Sayım Cetveli. Isparta İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Eğirdir Orman Fidanlığı, 2010 Yılı Fidan Sayım Cetveli, Eğirdir, Isparta.
• [27] Özçelik R., Özkan K., 1997. Fidan yetiştirmeye uygunluk durumu açısından Eğirdir Orman Fidanlığı toprak özelliklerinin zamana bağlı değişimi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Dergi Serisi, 3: 99-113.
• [28] Gültekin, H. C., Divrik, A., Gültekin, Ü. G., 2005. Boz Ardıcı (Juniperus excelsa Bieb.), Kokulu Ardıç (Juniperus foetidissima Wild.), Diken Ardıç (Juniperus oxycedrus L.), Servi Ardıç (J. Phoenicea), Andız (Arceuthos drupacea Ant.et.Kotschy) Fidan Özellikleri. Orman Mühendisliği Dergisi, Sayı: 4-5-6, s. 26-30.
• [29] Dickson, A., A., L. Leaf & J., F., Hosner, 1960. Quality appraisal of white spruce and white pine seedlings stock in nurseries. Forestry Chronicle 36: 10-13.
• [30] TSE, 1988. İğne Yapraklı Ağaç Fidanları. Türk Standartları Enstitüsü, TS 2265, Ankara, 14s.
• [31] Ürgenç, S., 1998. Genel Plantasyon ve Ağaçlandırma Tekniği. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, No: 3997/444, İstanbul, 664 s.
• [32] Bernier, P.Y., Lamhamedi, M.S., Simpson, D. G., 1995. Shoot:Root Ratio Is of Limited Use in Evaluating the Quality of Container Conifer Stock. Tree Planters' Notes 46 (3), 102-106.
• [33] Genç, M., Yahyaoğlu, Z., 2007. Kalite Sınıflamasında Kullanılan Özellikler ve Tespiti. Fidan Standardizasyonu, Standart Fidan Yetiştirmenin Biyolojik ve Teknik Esasları. Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, No. 75, Isparta, s. 355-465.
• [34] Çatal, Y. A., 2002. Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich.)’ nde Yetiştirme Sıklığının Bazı Morfolojik Fidan Özelliklerine Etkisi. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• [35] Bowles, G., P., 1981, Nursery Spacing and Seedling Quality. In Proc. Of FRI Symposium No 22, March 23-27, Chavosse, C.G:R. (ed.) Forest Nursery And Establishment Practice, New Zealand Forest Service, Forest Research Instute,101-102, New Zealand.
• [36] Duryea, M., L., 1984. Nursery Cultural Practices; Impacts on Seedling Quality, Forest Nursery Manual Production of Bareroot Seedlings, Duryea, M.L., Landis, T.D. (eds), Forest Research Laboratory, Oregon State University, pp. 143-164.
• [37] Akgül, E., 1985. Bazı Fidanlıklarda Karaçam (Pinus nigra Arnold) Ekimi Sırasında Toprağa Verilen Azotlu ve Fosforlu Gübrelerin Fidan Gelişimine Olan Etkileri (Teknik Büten No 136). Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Dergi Serisi 61, s. 55-81.
• [38] Kimmins, J.P. 1997. Forest Ecology: A Foundation for Sustainable Management. Prentice Hall, USA.
• [39] Özçelik R., Yavuz H., Karatepe Y., Gürlevik N., Kırış R., 2012. Kızılçam, Karaçam ve Sedir Ağaç Türleri İçin Yetişme Ortamı Bazlı Çap-Boy Modelleri ile Gövde Çapı ve Gövde Hacmi Denklem Sistemlerinin Geliştirilmesi başlıklı, 109-O-714 nolu TÜBİTAK Projesi Sonuç Raporu, Ankara.
• [40] Kantarcı, M., D., 1990. Türkiye.de Sedir Ormanlarının Yayılış Alanında Ekolojik İlişkiler. Uluslararası Sedir Sempozyumu, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Muhtelif Yayınlar No: 59, s. 12–25, Ankara.
• [41] Wang R, Guo S, Li N, Li R, Zhang Y, Jiang J, et al. 2015. Phosphorus Accumulation and Sorption in Calcareous Soil under Long-Term Fertilization. PLoS ONE 10(8): e0135160. doi:10.1371/journal.pone.0135160
• [42] Kantarcı, M., D., 1987. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, No: 387, İstanbul.
• [43] Richards, J., E., 1993. Chemical characterization of plant tissue. In: Soil Sampling and Methods of Analysis. Carter M.R., Ed., Chapter 15. Canadian Society of Soil Science. Lewis Publishers. Ann Arbor, MI
• [44] May J. T., 1984. Seedling quality, grading, culling and counting. In: Southern Pine Nursey Handbook. Chapter 9. May J.T., Ed. USDA Forest Service, Southern Region.
• [45] Levine G., 1991. A Guide to SPSS for Analysis of Variance. Lawrence Erlbaum Associates Publishers, New Jersey.
• [46] Timmer V.R., 1991. Interpretation of seedling analysis and visual symptoms. In: van den Driessche R. Ed., Mineral Nutrition of Conifer Seedlings. CRC Press, Boca Raton, USA, pp. 113-134.
• [47] Schaedle M., 1991. Nutrient uptake. In: van den Driessche R. Ed., Mineral Nutrition of Conifer Seedlings. CRC Press, Boca Raton, USA, pp. 25-59.
• [48] Brohi A.R., Doran İ., Gürlevik N., 2012. Ormancılık ve peyzaj ağaçlarında bitki besleme yönetimi. Karaman M.R. (Ed), Bitki Besleme - Sağlıklı Bitki, Sağlıklı Üretim. Gübretaş Rehber Kitaplar Dizisi: 2, Duman Ofset Matbaacılık, Ankara, s. 685-729.