Bobin Boyamada Hidrojen Peroksit ile Ağartma İşleminin Etkilerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: Özel, 437 - 447, 05.10.2018

Gonca Şimşek Gündüz , Feyza Akarslan

Öz

Terbiye işlemlerinden istenen en önemli özellikler elde edilen ürünün kaliteli olması, üretim maliyetinin düşük olması ve çevreye zararının en az olmasıdır. Bu çalışmada; ipliklerin bobin halinde boyanmasında ağartma sürecinin üretim kalitesi ve ekolojik açılardan değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bunun için ağartma maddesinin miktarı belirli oranlarda azaltılarak boyama işlemleri gerçekleştirilmiştir. Her bir işlem sonrası ağartma atık suyundan numune alınarak analizleri yapılmış ayrıca boyanmış ipliklerin mukavemetleri ölçülmüş, renkleri ve çeşitli haslıkları belirlenmiştir. SPSS 16.0 programı kullanılarak çıkan sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda elde edilen mukavemet değerlerine göre, iplik kopuşlarının azaltılması açısından hidrojen peroksit miktarının azaltılmasının olumlu sonuçlar vereceği görülmektedir. Hidrojen peroksit aynı zamanda atık suyun kimyasal oksijen ihtiyacı değerini de artırmaktadır. Bu nedenle kullanım miktarlarının azaltılması ekolojik açıdan da önemlidir. Hidrojen peroksit miktarının azaltılması haslıklar üzerinde olumsuz bir etki yapmamakta, iyi derece haslıklar elde edilebilmektedir. Ancak peroksit miktarının azaltılması ile birlikte istenilen renkten sapmalar yaşanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ağartma, Bobin boyama; Mukavemet; Ekoloji; Renk

Kaynakça

• [1] Kadolph, S. J., Langford, A. L., Hollen, N., Saddler, J., 1993. Textiles (Dyeing And Printing). Iowa State University, 7th Edition, Usa, 327-362.
• [2] Öcal, F., 2006. Tekstil Sanayiinde Madde Ve Enerji Bilançoları, Örnek Boya Sanayii Denizli. Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 97 s, Denizli.
• [3] Fakin, D., Darko, G., Zoran., S., 2008. The Effect of Pretreatment on the Environment and Dyeing Properties of a Selected Cotton Knitted Fabric, Fibres & Textiles in Eastern Europe, 16, 2 (67), 101-104.
• [4] Tavcer., P., F., 2013. Effects of Cellulase Enzyme Treatment on the Properties of Cotton Terry Fabrics, Fibres & Textiles in Eastern Europe 21, 6 (102), 100-106.
• [5] Duran, K., Bozacı, E., Karahan H., A., 2007. Protein Esaslı Mamüllerin Enzimatik Ön Terbiyesi, Ege Üniversitesi Tekstil Ve Konfeksiyon Dergisi, 3, 187-191.
• [6] İnkaya, T., Eren, H., A., Aniş P., 2008. Pamuk ağartılmasında lakkaz/mediatör sistemlerinin oksijen ve ozon ile kombine edilmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1), 77–82.
• [7] Aniş, P., Davulcu., A., Eren., H., A., 2008. Enzymatic Pre-Treatment of Cotton. Part 1. Desizing and Glucose Generation in Desizing Liquor, Fibres & Textiles in Eastern Europe, 16, 4 (69), 100-103.
• [8] Erişmiş, B., Eren, H., A., 2010. Tekstil Terbiye İşlemlerinde Ultrason Kullanımı, Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi, 4(3), 30-38.
• [9] Mıstık, S. İ. Yükseloğlu, S. M., 2005. Hydrogen Peroxide Bleaching of Cotton in Ultrasonic Energy, Ultrasonics, 43(10), 811- 814.
• [10] Gürsoy, N., Ç., Hauser, P., 2010. Yeni Katyonik Ağartma Aktivatörleri Kullanılarak Ağartılmış Pamuklu Örme Kumaşların Boyama Özelliklerinin İncelenmesi, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 2, 155-161.
• [11] Arooj, F., Ahmad, N., Shaikh, I., A., Chaudhry M., N., 2014. Application Of Ozone In Cotton Bleaching With Multiple Reuse Of a Water Bath, Textile Research Journal, 84 (5), 527-538.
• [12] Prabaharan, M., Rao,J,V., Nayar, R., Selvakumar, N., 2000. A Study on The Advanced Oxidation of a Cotton Fabric By Ozone, JSDC , 116(3), 83-86.
• [13] Öztürk D., Eren H., A., 2010. Tekstil Terbiyesinde Ozon Kullanımı, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 15(2), 37-51.
• [14] Ledakowicz., S., J., Walawska., A., Filipowska., B., Lewartowska., J., Olczyk J., Kiwała., M., 2015. New Eco-Friendly Method of Cellulosic Product Bleaching with Simultaneous Disinfection, Fibres & Textiles in Eastern Europe, 23, 3 (111), 115-119.
• [15] Aksu, E., 2004. Tekstil Sanayiinde Pamuklu Mamullerin Ağartılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 88s, Isparta.
• [16] Seventekin, N., 1995. İnsan Ekolojisi. Sümer holding A.Ş. Bursa araştırma geliştirme ve eğitim işletmesi Eko – Tekstil SAGEM/ EĞİTİM, Yayın no:155, 1-46, Bursa.
• [17] Kurtoğlu, N,, Şenol, D., 2004. Tekstil ve Ekolojiye Genel Bakış, Karsinojen ve Alerjik Etki Yapabilen Tekstil Kimyasalları, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(1), 26-31.
• [18] Duran, K., Ekmekçi, A., 1995. Ekolojik Açıdan Haşıl Maddeleri, Eko-tekstil, SAGEM/Eğitim, Yayın No: 155, Bursa.
• [19] Namal, O., Ö.,2017. Tekstil Endüstrisi Atık sularının Arıtımında Kullanılan Proseslerin Araştırılması, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6, 388-396.
• [20] Seventekin, N., Ayaz, Ö., Y., 1998. Tekstil Terbiyesinde Çevre Yükü’ Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 4, 258-264.
• [21] Peker İ., Kamışlı F.,1992. Tekstil Atık Sularının Kirlilik Kaynakları ve Arıtımı, Tekstil ve Mühendis, 6, 36, 315-321.
• [22] Tzanov T., Basto C., Guebitz G., Cavaco-Paulo A., 2003. Laccases to improve the whiteness in a conventional bleaching of cotton, Macromol. Mater. Eng., 288, 807–810.
• [23] Duran, K., Körlü, A., E., Perincek, S., D., Bahtiyari M., İ., 2007. Ultrason Teknolojisinin Tekstilde Kullanım Olanakları, Tekstil Ve Konfeksiyon, 3, 162 – 166.
• [24] Eren, H., A., Aniş, P., Yılmaz D., Kirişçi, Ş., İnkaya, T., 2009. Pamuğun Ağartılmasında Lakkaz, Ozon Ve Hidrojen Peroksitin Kombine Kullanımı, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 4, 299-303.
• [25] Yang, Y. Mattison,V.L., 1997. “The Effect of Package Density Profile on Levelness of Package Dyed Yarn”, Textile Chemist and Colorist, 29(8), 77-81.
• [26] Özdemir, H., 2002. Tekstil Terbiyesinde Bobin Boyamacılığı, Uygulamada Karşılaşılan Problemler ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• [27] Fettohov, R., Kaplan, V., Keskin, R., Şimşek G., 2005. Terbiye ve Boyama Amaçlı Patronlar Üzerine Bir Araştırma, Tekstil Maraton Dergisi, 80, 18-22.
• [28] Duran, K., 2001. Tekstilde Renk Ölçümü ve Reçete Çıkarma. Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon Araştırma –Uygulama Merkezi Yayını, Yayın No:17, İzmir.
• [29] Perincek, S.D., 2006, Ozon, UV, Ultrason Teknolojileri ve Kombinasyonlarının Ön Terbiye İşlemlerinde Uygulanabilirliğinin Araştırılması”, Ege Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İzmir.