A Research On Academics On Life Satisfaction, Job Satisfaction And Professional Burnout

Yıl 2013, Cilt: 18 Sayı: 3, 281 - 298, 01.09.2013

  Yrd.Doç.Dr.Ramazan Arslan Öğr.gör.başak Nur Acar

Öz

A person spends significant part of his life at work. Therefore, satisfaction at work highly affects overall life of a person. The satisfaction of a person from job and its positive effect on personal life appears positively on physical as well as mental health of a person and shows itself up as happiness in family life and finally can be observed as increased performance in organizations. In this regard, in order to be able to compete with each other and to survive, it is also important for organizations to utilize their sources effectively and efficiently. Therefore, job satisfaction is required for human resource in the organizations to be able to perform better and work efficiently. However, such concerns as daily hassle, intense relationships with other people, job loss, heavy work load and feeling incompetent results in emotional, behavioral and psychological exhaustion of people. Recent studies and researches emphasize the importance of this subject better. This study has been developed to identify the effect of life and job satisfaction on professional burnout of academics employed at Uşak University. Respondents of the research are 170 academics employed at Uşak University between 2009-2010. Three different scales were used during data collection of the research which are Burnout Inventory, Life Satisfaction and Job Satisfaction and a personal data form created by the researchers was also used. Gathered data were analyzed by SPSS 18. In these analyses, Descriptive Statistical Techniques, Reliability Analysis, Factor Analysis, Multiple Regression Analysis and Pearson Correlation Analysis were used

Anahtar Kelimeler

-

YAŞAM DOYUMU, İŞ DOYUMU VE MESLEKİ TÜKENMİŞLİK KAVRAMLARINA YÖNELİK AKADEMİSYENLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

İnsan, yaşamının önemli bir bölümünü işinde geçirmektedir. Bu nedenle, çalışanların işinden duyduğu doyum, yaşamını büyük ölçüde etkilemektedir. Kişinin işinden aldığı haz ve bunun yaşamı üzerindeki olumlu etkisi, önce kişinin ruhsal sağlığının yanında, bedensel sağlığı üzerinde olumlu etkisini göstermekte, sonra aile yaşamında mutluluk olarak ortaya çıkmakta ve son olarak örgütlerde verimlilik artışı olarak gözlemlenmektedir. Bu bağlamda örgütlerin rekabet edebilmeleri ve ayakta durabilmeleri için sahip oldukları kaynaklarını etkili ve verimli bir şekilde kullanabilmeleri ayrı bir önem kazanmıştır. Bu nedenle örgütlerde insan kaynağının, yüksek performans gösterebilmesi ve verimli bir şekilde çalışabilmesi için işlerinden doyum sağlaması gerekmektedir. Ancak günlük koşuşturma, insanlarla kurulan yoğun ilişki, işini kaybetme, aşırı iş yükü, yetersiz olma gibi endişeler kişilerin hem duygusal, hem de davranışsal ve psikolojik olarak tükenmelerine neden olmaktadır. Bu noktada özellikle son yıllarda yapılan çalışma ve araştırmalar konunun önemini daha iyi vurgulamaktadır. Bu çalışma; Uşak Üniversitesi’nde görev yapan akademisyenlerde yaşam doyumu ve iş doyumunun mesleki tükenmişlik üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini; 20082009 yılları arasında Uşak Üniversitesi’nde görev yapan toplam 170 akademisyen oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanmasında; Tükenmişlik Envanteri, Yaşam Doyumu ve İş Doyumu olmak üzere üç farklı ölçek ve araştırıcı tarafından düzenlenen kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 18 programında analiz edilmiştir. Bu analizlerde; Betimsel İstatistiksel Teknikler, Güvenilirlik Analizi, Faktör Analizi, Çoklu Regresyon Analizi ve Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Doyumu, İş Doyumu, Mesleki Tükenmişlik, Akademisyen, Örgüt

Kaynakça

• AKKAN, K. (2007). İzmir İl Merkezi Devlet Okullarında Görev Yapan İlköğretim Ögretmenlerinin Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Dönem Projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı, İzmir.
• AKTUĞ, İ.Y., SUSUR, A., KESİN, S. ve BALCI, Y. (2006). Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çalisan Hekimlerde Tükenmişlik Düzeyleri, Osmangazi Tıp Dergisi, Cilt:28, Sayı: 2, ss.91-101.
• AŞAN, Ö. ve ERENLER, E.(2008). İş Tatmini ve Yaşam Tatmini İlişkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:13, Sayı:2, ss.203-216.
• AYSAN, F. ve BOZKURT, N.(2004). Okul Psikolojik Danışmanlarının Yaşam Doyumu, Stresle Başaçıkma Stratejileri ile Olumsuz Otomatik Düşünceleri: İzmir İli Örneklemi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiriler Kitabı, 6-9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
• BALTAŞ, Z. ve BALTAŞ, A. (2008). Stres ve Başaçıkma Yolları. Yirmi Dördüncü Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• ÇAPRİ, B. (2006). Tükenmişlik Ölçeginin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalismasi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:1, ss. 62 77.
• ÇEÇEN, R.A.(2008). Üniversite Ögrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordamada Bireysel Bütünlük (Tutarlılık) Duygusu, Aile Bütünlük Duygusu ve Benlik Saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama Journal of Theory and Practice in Education , Cilt:4, Sayı: 1, ss.19-30.
• ÇETİN, C., TİKİCİ, M., AKDEMİR, B. ve ÜNAL, H.(2008). İş doyumu ile Tükenmişlik Sendromu İlişkisinin Aile İşletmelerindeki Görünümüne İlişkin Bir Araştırma. 3. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiriler Kitabı, 18- 19 Nisan 2008, ss.107-135, İstanbul.
• ÇOKLUK, Ö. (2003). Örgütlerde Tükenmişlik. Yönetimde Çagdas Yaklaşimlar ve Sorunlar, Editörler: Cevat Elma ve Kamile Demir, 2. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• DEMEROUTI, E. ,BAKKER, A.B. , NACHREINER, F. , SCHAUFELI, W.B. (2000). A Model Of Burnout And Life Satisfaction Amongst Nurses. Journal Of Advanced Nursing, 32(2), 454-464.
• DİNÇ, K. (2008). Yardım Mesleklerinde Tükenmişlik Sendromu. Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Kaynakları Yönetimi ve Kariyer Danışmanlığı Anabilim Dalı, Ankara.
• ERGİN, C. (1995). Akademisyenlerde Tükenmişlik ve Çesitli Stres Kaynaklarının İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:12, Sayı:1-2, ss.37-50.
• HAYES, C.T., Weathington, B.L. (2007). Optimism, Stress, Life Satisfaction, And Job Burnout In Restaurant Managers. The Journal Of Psychology, 141(6), 565-579
• KAÇMAZ, N. (2005). Tükenmişlik (Burnout) Sendromu. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt.68, Sayı:1, ss.29-32.
• KALAYCI, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Üçüncü Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• KARABULUT, Ö. Ö., ÖZER, M. (2003). Satisfaction of Life in Elderly Individuals. Turkish Journal of Geriatrics, Cilt:6, Sayı:2, ss:72-74
• KOÇEL, T. (2011). İşletme Yöneticiliği. Beta Yayıncılık, 13. Baskı- İstanbul
• MASLACH, C., SCHAUFELİ, W.B. & LEİTER, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52, 2001, 397-422.
• MSALACH, C., SCHAUFELİ, W.B. & LEİTER, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52, 2001, 397-422.
• NEİL Anderson, DENİZ S. ÖNES, Handan KEPİR Sinangil, Chokalingam Viswesvaran, Endüstri, İş ve Örgüt Psikolojisi El Kitabı- 2.Cilt Örgüt Psikolojisi, Birinci Baskı, 2009, ss.29-60,İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• ÖZDEVECİOĞLU, M., AKTAŞ, A. (2007). Kariyer Bağlılığı, Mesleki Bağlılık ve Örgütsel Bağlılığın Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkisi: İş-Aile Çatismasinin Rolü, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:28, Ocak Haziran 2007, ss.1-20.
• SEVİMLİ, F,. İŞCAN, Ö.F. (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu. Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt:5, Sayı:1-2, Ocak-Temmuz 2005, ss.55 64.
• SİLAH, M.(2002). Sanayi İşletmelerinde Önemli ve Çagdas Bir Gereksinim: Süreç Danışmanlığı Uygulamaları. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:26, No:1, ss.143-168.
• SÜRGEVİL, O.(2006). Çalisma Hayatında Tükenmişlik Sendromu: Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri. Birinci Basım, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• TAYCAN, O., KUTLU, L., ÇİMEN, S. ve AYDIN, N. (2006). Bir Üniversite Hastanesinde Çalisan Hemşirelerde Depresyon Düzeyinin Sosyo-Demografik Özelliklerle İlişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Cilt:7, ss.100-108.
• TELMAN, N., ÜNSAL, P.(2004). Çalısan Memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayınevi
• TORUN, A. (2008). Ögretmenlerde Tükenmişlik. İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Eğitim Psikolojisi Sempozyum Kitabı, 22-23 Mart 2008, ss. 33-42, İstanbul.
• TÜMKAYA, S. (2000). Akademik Tükenmişlik Ölçeginin
• Geliştirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:19, ss.128-133, Ankara
• TÜMKAYA, S., ÇAM S. ve ÇAVUŞOĞLU, İ. (2009). Tükenmişlik Ölçeginin Kısa Versiyonunun Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlilik ve Güvenirlik Çalismasi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:18, Sayı:1,ss.387-398.
• YAVUZ YILMAZ, A., TOPBAŞ, M., ÇAN, E., ÇAN, G. ve ÖZGÜN, Ş.(2007). Trabzon İl Merkezindeki Sağlık Ocakları Çalisanlarinda Tükenmişlik Sendromu ile İş Doyumu Düzeyleri ve İlişkili Faktörler. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni, Cilt:6, Sayı:1, ss.41- 50.
• YETİM, Ü. (1992). Kişisel Projeler Açısından Yaşam Doyumu. Psikoloji Seminer Kitabı- Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, Sayı:9, ss.51-67, İzmir:
• Ege Üniversitesi Basımevi.
• YILMAZ, G., KESER, A. ve YORGUN, S. (2010). Konaklama İşletmelerinde Çalisan Sendika Üyelerinin İş ve Yaşam Doyumunu Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss.87-107.