Formation and Mineralogy of Soils Developed on Different Geological Parent Materials at Different Soil Temperature and Moisture Regimes

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 1, 41 - 52, 01.06.2013

Hüseyin Şenol Mesut Akgül

Öz

This study was conducted in six soil profiles to evaluate soil formation and to determine the
dominant clay minerals of soils which are formed on different geological parent materials and
different soil moisture and temperature in Ağlasun (Burdur), Kepez (Antalya), Sandıklı
(Afyonkarahisar), Aksu (Isparta) ve Buldan (Denizli) districts. It was determined that the profiles
were in mesic and thermic temperature regimes, while they are in xeric and ustic moisture regimes in
the study area. While the five of profiles consist of sedimentary rocks which were different geological
age and composition, the last profiles was consisted of metamorphic rocks. It was found that the
defined profiles belonged to Inceptisols (4), Mollisol and Alfisol soil orders and in these profiles,
ochric and mollic surface horizons and cambic, calcic and argillic subsurface distinctive horizons were
defined. In the Inceptisol order, calcification, decalcification, rubification and podzolization; in the
Mollisol soil order, calcification, melanization; in the Alfisol order, rubification processes were found
to be effective separately or in different combinations, depending on main material and deposition
positions of profiles. Smectite was found to be dominant in profiles where they were relatively low
drainage base position. It was determined that illite-smectite intermediate layers minerals were
dominant in other profiles which were sedimentary origin. It was also determined that the kaolinite
mineral was accompanied weathering products of gneiss parent materials.

Anahtar Kelimeler

Lake district, illite, illite-smectite intermediate layer, kaolinite, pedogenic age, smectite

Farklı Sıcaklık ve Nem Rejimleri ile Farklı Jeolojik Ana Materyal Üzerindeki Toprakların Oluşumu ve Mineralojisi

Öz

Çalışma, Ağlasun (Burdur), Kepez (Antalya), Sandıklı (Afyonkarahisar), Aksu (Isparta) ve
Buldan (Denizli) ilçelerinde farklı sıcaklık ve nem rejimlerinde ve farklı jeolojik ana materyaller
üzerinde oluşmuş toprakların hakim kil minerallerini tespit etmek ve toprakların oluşumunu
değerlendirmek amacı ile altı adet toprak profilinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanındaki profillerin
mesik ve termik sıcaklık rejiminde olduğu belirlenirken profillerin xerik ve ustik nem rejiminde
olduğu tespit edilmiştir. Profillerin beşini farklı jeolojik yaş ve bileşimde sedimanter kayaçlar
oluştururken son profil metamorfik kayaçtan oluşmaktadır. Tanımlanan profillerin, İnseptisol (4),
Mollisol ve Alfisol toprak ordolarında oldukları belirlenmiştir. Profillerde ohrik ve mollik yüzey
horizonları ile kambik, kalsik ve argillik yüzey altı ayırt edici horizonları tanımlanmıştır. İnseptisol
ordosundaki profillerin ana materyal ve birikim pozisyonuna bağlı olarak kalsifikasyon,
dekalsifikasyon, rubefikasyon ve podzolizasyon, Mollisol toprak ordosuna ait profilde kalsifikasyon
ve melanizasyon, Alfisol ordosuna ait profilde ise rubefikasyon süreçlerinin ayrı ayrı veya değişik
kombinasyonlarla etkili oldukları belirlenmiştir. Drenajın nispeten düşük olduğu taban arazi
pozisyonundaki profillerde smektit baskındır. Sedimanter kökenli diğer profillerde ise illit-smektit ara
tabakalı minerallerinin baskın olduğu tespit edilmiştir. Gnays ana materyalinin parçalanma ayrışma
ürünlerinin birikimi sonucu oluşan profilde ise illite kaolinit mineralinin eşlik ettiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göller bölgesi, İllit, illit-smektit ara tabakalı, kaolinit, pedojenik yaş, smektit