DSİ 15. Bölge Sulama Şebekelerinde Tarımda Su Kullanımının Değerlendirilmesi

Yıl 2018, 1. Uluslararası Tarımsal Yapılar ve Sulama Kongresi Özel Sayısı, 26 - 30, 31.12.2018

Müslüme Sevba Çolak Belgin Çakmak

Öz

Gıda gereksiniminin büyük bir bölümü sulu tarım
alanlarından karşılanmaktadır. Bu yüzden; sulama şebekelerinde suyun etkin bir
şekilde kullanımı büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla; sulama şebekelerinde su
kullanımı değerlendirilmekte, sorunlar tespit edilerek çözüm önerileri
yapılmaktadır. Başarılı ve etkin bir sulu tarımın gerçekleştirilebilmesi;
sulama tesislerinin bir plan dahilinde işletilmesi, uygulamanın takip edilmesi
ve sonuçlarının ayrıntılı olarak değerlendirilmesi ile mümkün olmaktadır. Bu
çalışmada; DSİ 15. Bölge sulama şebekelerinden Suruç Ovası, Akçakale,
Şanlıurfa-Harran, Yaylak ve Yukarı Harran sulamalarının 2016 yılı verilerine
göre; tarımda su kullanımı, su kullanım etkinliği göstergeleri ile
değerlendirilmiştir. Araştırma alanındaki sulamaların 2016 yılına ilişkin proje
alanı brüt üretim değerleri (PABÜD); 1802-2228 ₺/ha,
fiilen sulanan alan brüt üretim değerleri (FSABÜD); 1836-3706 ₺/ha, saptırılan suya karşılık brüt üretim değerleri
(SSKBÜD); 0,10-0,29 ₺/m3,
sulama suyu ihtiyacına karşılık brüt üretim değerleri (SSİBÜD); 0,16-0,33 ₺/m3, su temini oranları (STO); 0,46-1,79
ve sulama oranı (SO) değerleri ise; %58-116 olarak belirlenmiştir. Çalışmada
elde edilen sonuçlar; sulama projelerinin etkinliğinin ve geliştirilme
imkanlarının belirlenmesine, yeni sistemlerin projelendirilmesinde yardımcı
olacak veri teminine, ekonomik kararların alınmasına temel oluşturacak değişik
yöntem, sistem ve işletme modellerinin karşılaştırılmasına katkı sağlayacaktır.
Ayrıca; sulama şebekelerinde su kullanımının değerlendirilmesi çalışmalarında
rehber niteliği taşımaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Sulama, performans, karşılaştırmalı göstergeler

Kaynakça

• Anonim 2018. http://bolge15.dsi.gov.tr/toprak-ve-su-kaynaklar%C4%B1 (Erişim tarihi:16.07.2018).
• Aküzüm, T. Çakmak, B. Gökalp, Z. 2003.Dünyada su ve yaklasan su krizi, 2.Ulusal Sulama Kongresi 16-19Ekim 2003, Kusadası-Aydın.
• AküzümT.,Çakmak B., Gökalp Z. 2010. Evaluation Of waterresourcesmanagement in Turkey. 1. Ulusal Su Kaynakları Yönetimi Sempozyumu, 1- 15, 20-22 October, Karaman, Turkey.
• Çakmak B (2002). Kızılırmak Havzası Sulama Birliklerinde Sulama Sistem Performansının Değerlendirilmesi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 5 (2).
• Çakmak B (2001). Konya Sulama Birliklerinde Sulama Performansının Değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 7(3), 111-117.
• Çakmak, B., Z.Gökalp, N.Demir. Sınıraşan Nehir Havzalarda Tarımda Su Kullanımının Değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Tekirdag Agricultural Faculty.Cilt:11.sayı:2.
• Çakmak, B. ve Gökalp, Z. 2013. Tarımda su kullanımı ve su tasarruf teknikleri. 3. Ulusal Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, 22-24 Ekim, Tokat:733-741.
• Çakmak, B. Ve Tekiner, M. 2010. Çanakkale Kepez Kooperatifinde Sulama Performansının Değerlendirilmesi. 1. Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu 27-29 Mayıs 2010. Kahramanmaraş Sütçüimam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar Ve Sulama Bölümü. Cilt:1, s.279^290, K.Maraş.
• Kırnak, H. Ve Karaca, L. 2017. Sarıoğlan Sulama Birliği Sahasında Sulama Performansının Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi (GBAD) Gaziosmanpasa Journal of Scientific Research ISSN: 2146-8168. Cilt/Volume : 6 Sayı/Number: Özel Sayı (BSM-2017) Yıl/Year: 2017 Sayı/Pages: 35-41.
• Molden, D. J., Sakthivaldivel, R., Perry, C.J., DeFraiture, C., Kloezen, W.H., 1998. Indicatorsforcomparingperformance of irrigatedagriculturalsystems. International Water Management Institute (IWMI) Research Report No.20 Colombo, Sri Lanka.
• Tekiner, M. Ve Çakmak, B. 2012. Aynı Kaynaktan Su Alan Üç Sulama Birliğinde Su Yönetim Performansının Değerlendirilmesi. 2. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu, İzmir.
• Yıldız E (2010). Aşağı Seyhan Ovası Örneğinde Sağ Sahil Sulama Birliklerinin Sistem Performanslarının Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. s 59.