TÜRKİYE SELÇUKLULARI ZAMANINDA MARAŞ UÇ BEYLİĞİ( 1071-1258)

Yıl 2016, Sayı: 1, 115 - 173, 20.12.2016

İlyas Gökhan

Öz

Özet

Maraş, Anadolu Selçuklu
devletine bağlı bir vilayetti. Maraş bölgesi Selçuklu sultanı tarafından Emir
Hüsameddin Hasan’a ve kendisinden sonra da oğullarına ikta edilmişti. Selçuklular
Maraş’ta bir Uç Beyliği kurdular. Bu emirin torunu,  Nusreteddin Hasan Bey uzun yıllar Selçuklu
sultanına bağlı olarak Maraş’ı idare etti. Selçuklular Maraş’ta Kilikya
Ermenileri ve Antakya Haçlılarına karşı bir uç beyliği kurdular. Nusreteddin
Hasan Bey’in iki oğlu da sırasıyla Muzaffereddin ve İmadeddin 1258’e kadar
Maraş emirliğinde bulundular. 1240 yılında Baba İshak adlı Türkmen dervişi
Maraş’ta da etkili olan bir isyan çıkardı. 1254 yılında ise Maraş ve Elbistan
şehirleri arasında yaşayan Ağaçeri Türkmenleri ayaklandı. Bu iki ayaklanma
Maraş bölgesini siyasi, sosyal ve ekonomik yönden etkiledi. 1258 yılında
Kilikya Ermenileri Maraş’ı işgal ettiler. Moğollarla işbirliği yapan Ermeniler
Türklere karşı bölgede birçok saldırılar yaptılar. Mısır’da kurulan Memluk
Devleti, Moğollar ve Ermenilere karşı Anadolu’ya birçok seferler yaptı. Memluk
Ordusu 1277’de Elbistan’da Moğol ordusunu hezimete uğrattı.

Abstract

TURKEY SELJUKIDS TIMELY BORDER PRINCIPALITIES OF MARASH (1071-1258)

 

 Marash province was ruled under the
Suljuki.  The Seljuki Sultan granted the
rights of the rule of Marash to Emir Hüsamettin Hasan and latter his sons
inherited the rule of the province. Seljuks established a border
principality Marash. Descenting from the same family, Nusreteddin
Hasan Bek ruled the Marash for a long time. His sons Muzaffereddin and
Imameddin respectively ruled the province until 1258. Beginning with 1240, this
family’s rule was seriously challenged by Turkoman revolts.  In 1240 Dervish Ishak revolted in the city of
Marash and in 1254 Ağaçeri Turkoman tribes, who lived between Marash and
Elbistan, started another revolt. 
Especially, these two revolts seriously influenced the political, economic
and social life of the region. Weakened by the revolts, Marash was taken by
Cilician Armenian Principality by 1258. 
The Armenians who collaborated with occupying Mongol troops in the
region, launched attacks against the Turks. 
Memluki state in Egypt successfully carried out military campaigns in
Anatolia against the Mongols and the Armenians. 
In 1277, the Memluki forces defeated the Mongol detachment in
Elbistan. 

Keywords:
Marash, Nusreteddin Hasan, Baba Ishak, Ağaçeri, Seljukis, Memluks, Mongols,
Armenians    

Anahtar Kelimeler

Maraş, Elbistan, Nusreteddin Hasan, Baba İshak, Ağaçeri Selçuklu, Memluklar, Moğollar, Ermeniler

Kaynakça

• AHMED B MAHMUD, Selçuk-Name, C. II, ( Haz: E. Merçil), Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1977.
• AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, C.I, Cem Yayınları, İstanbul 1977.
• ANNA KOMNENA; Alexiad, Anadolu’da ve Balkan Yarımadasında İmparator Alexias Komnenos Döneminin Tarihi, Malazgirt’in Sonrası, ( çev. Bilge Umar), İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1996.
• AKSARAYÎ, Kerimüddin Mahmud-i, Müsâmeretü’l-Ahbâr, (Çev. M. Öztürk), TTK Yayını, Ankara 2000.
• ANONİM SÜRYANİ KAYNAĞI, I ve II. Haçlı Seferleri Vekâyinâmesi, ( H.A.R. Gibb’in notları ve İngilizceye çeviren: A.S. Tritton; Türkçeye Çeviren Vedii İlmen), Yaba Yay., İstanbul 2005.
• ATALAY, Besim, Maraş Tarihi ve Coğrafyası, Maarif Vekâleti Yayınları, Matba-i Amire, İstanbul 1339.
• CAHEN, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, (çev.Yıldız Moran), e Yay., İstanbul 1994.
• EBÛ ŞÂME, Şehâbeddin Ebi Abdurrahman b. İsmail, Zeylü’r-Ravzateyn, (neşr. es-Seyyid Azîz el-Attar el-Hüsaynî) Darü’l-Ceyl, Beyrut 1947.