THE SURVEY OF THE OPINIONS OF THE THEACHERS IN TEXTBOOKS WRITING COMMISSION ON CRITICAL THINKING

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 22 - 38, 12.06.2018

Hasan Nasırcı Birsel Aybek

Öz

The aim of
this research is to determine the opinions of the teachers who work as an
author in the textbook writing commissions of the Ministry of National
Education for critical thinking. There are 7 teachers who are determined
through sample sampling from the purposive sampling methods in the research. In
the study, case studies are used in qualitative research methods. Individual
interviews with teachers were conducted using a structured interview form for
collecting data. In the analysis of the data obtained from the interviews,
content analysis method was used. At the end of the research, teachers found
thinking as mental activity, idea generation, brainstorming; and they found critical
thinking as knowledge-based and purposeful thinking. In addition, teachers have
made explanations for the most objective and alternative of critical thinking
components and they have emphasized the most importance in critical thinking
standards. Teachers have emphasized that critical thinking individuals are
individuals who are knowledgeable, dissident and self-critical.

Anahtar Kelimeler

critical thinking, textbook, teacher, opinion

DERS KİTABI YAZIM KOMİSYONLARINDA GÖREVLİ ÖĞRETMENLERİN ELEŞTİREL DÜŞÜNMEYE YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırma Milli Eğitim Bakanlığınca oluşturulan ders
kitabı yazım komisyonlarında yazar olarak görev yapan öğretmenlerin eleştirel düşünmeye
yönelik görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada amaçlı örnekleme
yöntemlerinden ölçüt örnekleme yoluyla belirlenen 7 öğretmen yer almaktadır.
Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni kullanılmıştır.
Verilerin toplanmasında yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak, öğretmenlerle
bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen verilerin
analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda
öğretmenlerin düşünmeyi zihinsel aktivite, fikir üretme, beyin fırtınası;
eleştirel düşünmeyi bilgi temelli ve amaçlı düşünme olarak değerlendirdikleri
bulunmuştur. Ayrıca öğretmenler eleştirel düşünme bileşenlerinden en fazla amaç
ve alternatiflere yönelik açıklamalarda bulunurken eleştirel düşünme
standartlarında en çok önem/alakaya değinmişlerdir. Öğretmenler, eleştirel
düşünen bireylerin bilgili, muhalif ve öz eleştiri yapabilen bireyler
olduklarını vurgulamışlardır.

Anahtar Kelimeler

eleştirel düşünme, ders kitabı, öğretmen, görüş

Kaynakça

• Açışlı, S. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 15(1), 273-285. doi: 10.17051/io.2016.78596
• Alkan, C. (1979). Eğitim ortamları. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Alkan, C. (1995). Eğitim teknolojisi. Ankara: Atilla Kitabevi.
• Alpan, B. G. (2004). Ders kitaplarındaki grafik tasarımının öğrenci başarısına ve derse ilişkin tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aybek, B. (2015). Düşünme ve eleştirel düşünme. B. Duman (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri, (388-417). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bailin, S. (2002). Critical thinking and science education. Science and Education, 11, 361-375. doi: 10.1023/A:1016042608621
• Beyer, B. K. (1985). Critical thinking: what is it?. Social Education, 49(4), 270-76.
• Beyer, B.K. (1987). Practical strategies for the teaching of thinking. London: Allyn and Bacon.
• Børhaug, K. (2014). Selective Critical Thinking: a textbook analysis of education for critical thinking in Norwegian social studies. Policy Futures in Education, 12(3), 431-444. doi: 10.2304/pfie.2014.12.3.431
• Coşkun, H. (1996). Kültürler arası eğitim Türkiye ve Almanya örneği. Erişim tarihi: 18.04.2018, http://www.kas.de/wf/doc/kas_43918-1522-12-30.pdf?160118101810.
• Cüceloğlu, D. (2008). İyi düşün doğru karar ver. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Çakır, F. (1997). İlkokul Türkçe ders kitaplarının eğitim öğretime uygunluğunun değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çubukçu, Z. (2004). Öğretmen adaylarının düşünme stillerinin öğrenme biçimlerini tercih etmelerindeki etkisi. XIII.Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Ehrensal, K. N. (2001). Training capitalism’s foot soldiers: The hidden curriculum of undergraduate business education. E. Margolis (Ed.), The hidden curriculum in higher education (97-115). New York: Routledge.
• Erdamar, G. K. ve Alpan, G. B. (2017). Eleştirel düşünme algısı: lise öğretmenleri üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62). 787-800. doi: 10.17755/esosder.305631
• Gürkan, T. ve Gökçe, E. (2000). İlköğretim ilkokuma-yazma kitaplarının incelenmesi. S. Sever (Ed.), 1. Ulusal çocuk kitapları sempozyumu sorunlar ve çözüm yolları, (51-66). Ankara: A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayınları.
• Hardin, M., Dodd, J. E. ve Lauffer, K. (2006). Passing it on: The reinforcement of male hegemony in sports journalism textbooks. Mass Communication and Society, 9, 429-446. doi: 10.1207/s15327825mcs0904_3
• Johnson, A. (2000). Using creative and critical thinking skills to enhance learning. Boston: Allyn and Bacon.
• Kızıltaş, Y. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının ve sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Van İli Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Kuvaç, M. & Koç, I. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri: İstanbul Üniversitesi örneği. Turkish Journal of Education, 3(2), 46-59. doi: 10.19128/turje.181081
• Küçükahmet, L. (2002). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Moore, K.D. (2001). Classroom teaching skills. Boston: Mcgraw-Hill.
• Nosich, M. G. (2016). Eleştirel düşünme ve disiplinler arası eleştirel düşünme rehberi. (B. Aybek, Çev.), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özer, N. (2002). Kritik düşünme. Erişim tarihi: 18.04.2018, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/29182
• Paul, R. & Elder, L. (2013). Kritik düşünce. (E. Aslan ve G. Sart, Çev.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Pekdoğan, S. & Bayar, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve bilimsel tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies, 11(9), 669-682. doi: 10.7827/9683
• Smith, G. F. (2003). Beyond critical thinking and decision making: Teaching business students how to think. Journal of Management Education, 27(1), 24-51. doi: 10.1177/1052562902239247
• Şahin, T. Y. ve Yıldırım S. (1999). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şenlik, N. Z., Balkan, Ö. & Aycan, Ş. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri: Muğla Üniversitesi örneği. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 67-76. ISSN: 1305-1385
• Torun, N. (2011). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Tümkaya, S. (2011). Fen bilimleri öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve öğrenme stillerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 215- 234.
• Vural, M. (2005). İlköğretim okulu ders programları ve öğretim klavuzları. Erzurum: Yakutiye Yayıncılık.
• Yalın, H. İ. (1996). Ders kitaplarının değerlendirilmesi. 6. Milli Eğitim Sempozyumu, Kütahya, 4-5 Ekim.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.