Bulanık Kural Tabanı ile Genel Sağlık Sigortası Primlerinin Hesaplanması

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 9 - 32, 04.05.2018

İrfan Ertuğrul Gülin Zeynep Öztaş

https://doi.org/10.32331/sgd.420994

Öz

2008 yılı itibari ile Türkiye'de Sosyal Güvenlik Reformu adı altında Sağlıkta Dönüşüm programı başlatılmıştır ve kimsenin sistem dışında kalmaması amaçlanmıştır. Sistem vatandaşlara kapsamlı avantajlar sunmasına rağmen, prim hesaplamaları noktasında bazı dezavantajlara da sahiptir. Mevcut sistemde, primler farklı gelir düzeyleri için sabit oranlar kullanılarak hesaplanmaktadır. Bu durum vatandaşlar arasında eşitsizliklere yol açmaktadır. Bu nedenle, makalede, eşitsizliklerin giderilmesi ve daha adil bir prim sistemi oluşturulması için genel sağlık sigortası hakkında disiplinler arası bir bakış açısı sunulması amaçlanmıştır. Yöntem olarak bireyler arasında bulanık derecelendirme sağlayacak olan bulanık mantığın kullanılması uygun görülmüştür. Uygulamanın kapsamı yoksul olarak nitelendirilen bireyler, sosyal güvencesi olmayan bireyler ve isteğe bağlı sigortalılar ile sınırlandırılmıştır. Primler, TÜİK' in gelir araştırmasına katılan 4.650 kişi için uzman görüşüne dayalı olarak bulanık kurallarla MATLAB Bulanık Mantık aracı kullanılarak hesaplanmıştır. Daha sonra, hesaplanan primlerin ağırlıklandırılmasıyla 9.749.855 kişinin ödeyeceği toplam prim elde edilmiştir. Dilsel değişkenlerle derecelendirilen kişi başına düşen aylık harcanabilir gelir kullanılarak daha adil derecelendirme sağlanmış ve eşitsizlikler ortadan kaldırılmıştır. Buna ek olarak, gelir ve giderlerin yanı sıra, isteğe bağlı sigortalıların avantajlı olmamalarını sağlamak için yaş değişkeni çalışmaya dâhil edilmiştir. Sonuç olarak, primler daha adil bir şekilde hesaplanarak vatandaşlar arasında eşitsizlik yaratan durumlar ortadan kaldırılmıştır. Literatür incelendiğinde, bulanık mantık sosyal bilimlerde oldukça az uygulandığından, bu makale disiplinler arası literatüre katkıda bulunacaktır.

Anahtar Kelimeler

genel sağlık sigortası, sigorta primi, bulanık mantık

Kaynakça

• Alper, Y. (2015). Türk Sosyal Güvenlik Sistemi Sosyal Sigortalar Hukuku. Bursa: Dora Basım-Yayın Dağıtım.
• Alptekin, N. and Yeşilaydın, G. (2015). OECD Ülkelerinin Sağlık Göstergelerine Göre Bulanık Kümeleme Analizi ile Sınıflandırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi. 7, 4. 137-155.
• Baran, A., Kılağız Y., and Keleş, A. (2010). Bulanık Uzman Sistem Yaklaşımı ile Yeşil Kart Başvuru Değerlendirme Sistemi. Atatürk University Journal of Economics and Administrative Sciences 2. 1. 63-76.
• Bates, J. H. T. and Young M. P. (2003). Applying Fuzzy Logic to Medical Decision Making in the Intensive Care Unit. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. 167. 7. 948-952.
• Baykal, N. and Beyan T. (2004). Bulanık Mantık İlke ve Temelleri. Ankara: Bıçaklar Kitabevi.
• Boz Eravcı, D. (2016). Bulanık Mantık ile Silikozisin Tespit Edilmesi. Unpublished Master Thesis, Ankara University, Institute of Health Science. Ankara.
• Bulğurcu, B. (2014). Sinirsel Bulanık Mantık Yaklaşımı ile Öngörü Modellemesi: İşsizlik Oranı Için Türkiye Örneği. Unpublished Master Thesis. Çukurova University. Institute of Social Sciences. Adana.
• Chen, G. and Pham T. T. (2000). Introduction to Fuzzy Sets, Fuzzy Logic and Fuzzy Control Systems. USA: CRC Press.
• Circular Letter No 2012/07 (2012). B.02.1.SYD.0.73.00.00.010.06.01-591 (2012/07) sayılı Genelgesi. [http://www. aile.gov.tr/data/5404eb05369dc3119090f8 53/genelge_07.pdf]. (Erişim: 6 March 2016).
• Coleman, C. P. (2006). Advanced Fuzzy Logic Technologies in Industrial Applications. (Ed: Ying Bai, Hanqi Zhuang and Dali Wang). USA: Springer.
• Çallı, M. (2012). 5510 sayılı Kanuna Göre Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Olup Genel Sağlık Sigortasından Yararlanamayanlar: Denizli Örneği. Unpublished Master Thesis. Pamukkale University, Institute of Social Sciences. Denizli.
• Dixon, B. (2005). Groundwater Vulnerability Mapping: A GIS and Fuzzy Rule-Based Integrated Tool. Applied Geography. 25: 327-347.
• Ertuğrul, İ. (1996). Bulanık Mantık ve Bir Üretim Planlamasında Uygulama Örneği. Unpublished Master Thesis,. Pamukkale University. Institute of Social Sciences. Denizli.
• Feng, G. (2006). A Survey on Analysis and Design of Model-Based Fuzzy Control Systems. IEEE Transactions on Fuzzy Systems. 14. 5. 676-697.
• Güzel, A., Okur A. R., and Caniklioğlu N. (2014). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Hürriyet News (2012). GSS’de Yeni Dönem! E- devlet ile GSS Prim Borcu Sorgulaması Nasıl Yapılır?. [http:// www. hurriyet.com.tr/gssde-yeni-donem-e-devlet -ile-gss-prim-borcu-sorgulamasi-nasilyapilir- 40058576]. (Erişim: 10 May 2016).
• Imriyas, K., Pheng L. S., Ai Lin T., and Lean C. S. (2006). A Fuzzy Expert System for Computing Worker’s Compensation Insurance Premiums in Construction: A Conceptual Framework. Architectural Science Review. 49, 3. 270-284.
• Karadeniz, O. (2012a) Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Sürecinde Genel Sağlık Sigortası: Kapsam ve Mali Sürdürülebilirlik Açısından Bir Değerlendirme. Sosyal Güvenlik Dünyası, 82. 6-18.
• Karadeniz, O. (2012b). Extension of Health Services Coverage for Needy in Turkey: From Social Assistance to General Health Insurance. Journal of Social Security. 2, 2. 103-123.