DOĞU MEDRESELERİ EKSENİNDE EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ: GAZİANTEP ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 61 - 82, 01.06.2017

Mustafa Keskin

Öz

İslam tarihi boyunca medreseler eğitim ve öğretim alanında çok önemli
hizmetler yapmış mümtaz kurumlardır. IX. asırda Selçuklular döneminde
Nizamiye Medreseleri kurumsal olarak teşekkül etmiş, Zengîler, Eyyûbîler
ve Memlûklerin gayretleriyle bu eğitim kurumları daha da geliştirilmiştir.
Anadolu coğrafyasına Selçuklular tarafından taşınan bu kadim geleneğe
Osmanlılar da sahip çıkmış ve dönemin şartlarına uygun yeniliklerle geliştirmeye çalışmışlardır. Bu köklü geleneğe dayanan Doğu medreseleri,
yetiştirdiği insan profili ile topluma büyük katkılar sağlamıştır. Türkiye’de
Cumhuriyetin ilk yıllarında gelen yasağa rağmen medreseler, halkın teveccühü sayesinde fiili varlığını muhafaza etmiş, eğitim faaliyetlerini belli bir
işleyiş çerçevesinde devam ettirmiştir. Gaziantep medreseleri bu bağlamda
ele alınmış, bu medreselerin cumhuriyet sonrası doğu medreseleri ekseninde
kuruluş tarihi-1984-2016- ve faaliyetleri incelenerek dini ve sosyal hayata
yansıması araştırılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Medrese, Eğitim, Öğretim, Doğu, Gaziantep

Kaynakça

• ATAY Hüseyin, “Medreselerin Gerilemesi,” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24,1, 1990. AYDIN Mustafa, Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Medreseye yönelik Modern Eğitim Merkezli Eleştirilerin Bir Kritiği, Alparslan Üniversitesi, Muş, 2012. CEVHERİ, İsmail b. Hammad, es-SihahTacu’l-Luga, thk. Ahmed Abdulgafur Attar, Darul-İlim lil-Melayin, Beyrut,1399/1979. ER İbrahim Halil, Son Osmanlı Âlimi, MEED, Yayınları, Ankara, 2014. EROĞLU Muhammed Şerif, Bütün Yönleriyle Arapkendi, Kent Yayınları, İstanbul, 2004. GÖZÜTOK Şakir, Medreselerin Ortaya Çıkışı ve İlk Medreseler, Muş Alparslan Üniversitesi Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Sempozyomu, 2012, I.ss.210-211. GÜNEŞ Kadir, Arapça Türkçe Sözlük, Mektep Yayınları, İstanbul, 2011. IŞIKDOĞAN Davut, Güneydoğu Medreselerinde Eğitim-Öğretim Faaliyet-leri: Mardin Örneği, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 53: 2 (2012), s.43-83. İBN HALLİKAN, Şemseddin Ahmed b. Muhammed, Vefayatu’l-A’yan ve Enbau Ebnai’z-Zaman thk. İhsan Abbas, Darusadr, IV. Baskı, Beyrut, ts. İBNU’l- ‘ADM Kemaluddin Ömer, Buğyetu’t-Taleb fi Tarihi Haleb, hk.SuheylZukar, Daru’l-Fikr, Beyrut,1408/1988. İNAN Ahmet, Modernleşme Sürecinde Medrese Epistemolojisindeki Dönüşümün İcazetlere Yansıması: İki Ana Örnek, Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Alparslan Üniversitesi, Muş, 2012.II, s. 17-65. İŞLER, Emrullah ÖZAY İbrahim, Türkçe-Arapça sözlük Fecr Yayınları Ankara, 2012, MA’RUF Naci, MedarisuKable’n-Nizamiyye, Matbaatu’l-Cami’u’l-İrakî, Irak, 1973. MEDAV, el-Menhec vel-Bernamic lil Medarisi’l-İslamiyye, Medav, Diyarbakır, 1433/2012. YAKIŞIK Nizamettin, İlim ve İrfan Aşiyan Medreseler, Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Alpaslan Üniversitesi, Muş, 2012. YALAR Mehmet, Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Alparslan Üniversitesi, Muş,2012, I.459-470.