MEDRESE GELENEĞİNİN KURUMSAL YAPISININ GÜNÜMÜZE YANSIYAN BİR ÖRNEĞİ OLARAK “TİLLO MEDRESESİ”

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 143 - 170, 01.06.2017

Kayhan Bayram

Öz

Dünden bugüne, toplum yapılanmalarını ve kurumlarını inceleyen sistematik bir disiplin olan sosyoloji, tasavvuf alanının incelemesine de eğilmeye
bünyesinde bir görev olarak görmüştür. Bu minvalde özellikte yakın tarihte,
tekke ve zaviye gibi din ekseninde şekillenmiş alanların, insanların maddi
ve manevi bazı ihtiyaçlarının karşılandığı sosyal kurumlar olması, sosyoloji,
özellikle din sosyolojisi ile tasavvuf arasındaki irtibatın önemini daha fazla
artırmıştır. Bu ilişkinin günümüz örnekleri arasında yer almış olan ve geleneksel eğitim kurumu olan Tillo Medresesi, tarihi süreçte ayakta kalma ve
ilerleme temayülünü göstermekle beraber, medreselerin varlığı ya da çoğalması konusundaki tartışmalara da önemli bir kaynak teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurum, eğitim, medrese, gelenek, din sosyolojisi

Kaynakça

• Akyüz Yahya, Türk Eğitim Tarihi(Başlangıçtan 1993’e) Damla Yayınevi, İstanbul 1933. Arslan Hüseyin, “Yüksek Ruhlar ve Aydınlar Ruhu “TİLLO”, Simurg Eğitim Danış Ar-Ge Dil ve Kültür Hiz. San. Tic. Ltd. Şti, İstanbul 2006. Atay Hüseyin, Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi: Medrese Programları İcazetnameler- Islahat Hareketleri, Dergah Yayınları, İstanbul 1983. Bayraktar Mehmet, Kutlu Müderris İdris-i Bitlisi, Biyografi.net. Yay., İstanbul 2006. Cebecioğlu Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Rehber Basın Yayın Organizasyon, Ankara 1997. Çelebi Ahmet, İslam’da Eğitim-Öğretim Tarihi, Damla Yayınevi, İstanbul 1983. Çiçek M. Halil, “Şark Medreselerinin Serencamı”, Beyan Yayınları, İstanbul 2009. Demiralp Yekta, Erken Dönem Osmanlı Medreseleri, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü(Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir 1997 Develioğlu Ferit, “Osmanlı-Türkçe Anslikopedik Lügat”, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1978 Eraydın Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 2011. Ergün Mustafa, II. Meşrutiyet Döneminde Medreselerin Durumu ve Islah Çalışmaları, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara 1982 cilt:30, sayı:1-2. Gül Ahmet, Osmanlı Medreselerinde Eğitim-Öğretim ve Bunlar Arasında Darü ‚l-Hadislerin Yeri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1997. Gözütok Şakir, Uluslararası Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Sempozyumu, M.Ş.Ü. Yayınları, Muş 2013, Cilt-1. Hançerlioğlu Orhan, Dünya İnançları Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 2010. Karaca C. Merziye, Günümüzde Tasavvuf ve Tarikat Anlayşı, Pedam Bilge Yayınları, İstanbul 2010. Kazıcı Ziya, Siyasi-Dini-Kültürel-Sosyal İslam Tarihi, Kayıhan Yayınları, İstanbul 1997. Uzunçarşılı İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1984 Püsküllüoğlu Ali, Türkçe Sözlük, Arkadaş Yayınevi, Ankara 2004. Sönmez Selami, Toplumsal Değişme ve Öğretmen, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Erzurum 2006, sayı: 13. Taşdemirci Ersoy, Medreselerin Doğuş Kaynakları ve İlk Zamanları, E.Ü. Sos. Bil. Dergisi, Kayseri 1989, sayı:2. Turan Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Ötüken Neşriyat İstanbul 1968. Yakuboğlu Kenan, Osmanlı Medrese Eğitimi ve Felsefesi, Gökkubbe Yayınları, İstanbul 2006. Yüksel Ahmet Turan, İslam’da Bilim Tarihi (Başlangıçtan Osmanlı Döneminin Sonuna Kadar) Kitap Dünyası, Konya 2002. Zengin Zeki Salih, Medreseler ve Din Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara 2002.