AKŞEMSEDDİN’İN ESERLERİNDE GEÇEN BAZI TASAVVUFİ KAVRAMLAR

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 121 - 139, 31.12.2017

Muhammed Ali Yıldız

Öz

Bu çalışmada, İstanbul’un fethi üzerindeki rolü ile daha çok bilinen fakat
tasavvufî kişiliği neredeyse hiç bilinmeyen Akşemseddin’in eserlerinde öne
çıkan bazı tasavvufi kavramlar hakkındaki görüşleri yer almaktadır. Bu
tasavvufi kavramlar; aba, asa, bey’at, hırka ve başı açıkta bırakmayan sarık, taç ve börktür. Bu tasavvufi kavramların yanında çalışmanın başında
Akşemseddin’in hayatı ve eserlerinden de kısaca bahsedilmektedir. Bu çalışmanın hedefi, Akşemseddin’in eserlerinde ele aldığı bazı tasavvufi kavramlar üzerinden onun tasavvufî yönünü kısmen ortaya koymaya çalışmaktır.  

Anahtar Kelimeler

Akşemseddin, Tasavvuf, Aba, Asa, Bey’at, Hırka, Sarık

Kaynakça

• Akşemseddin, Def-u Metaini’s Sûfiyye, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya Kitaplığı, No: 4092, İstanbul, Tarihsiz (El Yazması Eser) ______________, Eş’âr (Şiirleri), Milli Kütüphane, Fahri Bilge Kitaplığı, No: 442, Ankara, Tarihsiz (El Yazması Eser) ______________, Risaletü’d- Dua, Süleymaniye Kütüphanesi, Pertev Paşa Kitaplığı, No: 260, Tarihsiz (El Yazması Eser) ______________, Risâletü’n-Nuriyye, Süleymaniye Kütüphanesi, No: 2408, İstanbul, Tarihsiz (El Yazması Eser) ______________, Makâmât-ı Evliya, Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmut Efendi Kitaplığı, No:2598, Tarihsiz. (El Yazması Eser) ______________, Telhis’u Def-u Metâinis-Sufiyye, Süleymaniye Kütüphanesi, Pertev Paşa Kitaplığı, No:260, Tarihsiz. (El Yazması Eser) Akgündüz, Ahmet- Öztürk Said, Bilinmeyen Osmanlı, Osmanlı Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul, 1999. Ayvansarâyî, Vefâyât-ı Meşâyih, İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kitaplığı, No: 2464, İstanbul, 1375. Baltacı, Cahit, Tasavvuf Lügatı, Elif Neşriyat, İstanbul, 1981. Cebecioğlu, Ethem, “Akşemseddin’de Bazı Tasavvufi Kavramlar”, A.Ü.İ.F. Dergisi, Ankara, 2001. ____________, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Rehber Yayınları, Ankara, 1997. Çankaya, Ahmet, İstanbul’un Manevi Fatihi Akşemseddin Hazretleri Tasavvuf ve İstanbul’un Fethi, Akşemseddin Hazretleri Vakfı, Ankara, 2003. Enîsî, Emir Hüseyin, Menakıb-ı Akşeyh, Ankara, Milli kütüphane, İbni Sina Ktp, Tarihsiz, No: A. 217/14. Gölcük, Şerafeddin, “Akşemseddin Mehmed Bin Hamza”, Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:7, Yıl:1997. Hucvirî, Keşfu’l Mahcûb, Hazırlayan: Süleyman Uludağ, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1996. Kaçalin, Mustafa, Yurd, Ali İhsan, Akşemseddin’in Hayatı ve Eserleri, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1994. Komisyon, Dinî Terimler Sözlüğü, MEB Yayınları, Editör: Ahmet Nedim Serinsu, Ankara, 2009. Kufralı, Kasım, “Hırka”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1976. Lâmiî Çelebi, Nefahat Tercümesi, Marifet Yayınları, İstanbul, 1993. Mecdi, Şakayık Tercümesi, yy, İstanbul, 1269. Mehmed Şâkir, Terâcim-i Ahvâl-î Meşâhir-î İslâmiyye, İstanbul Üniv. Merkez Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kitaplığı, No: 5040, İstanbul, 1310. Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yayınları, İstanbul, 1993. Semerkandî, Ebu-L’leys, Bostan-ül Arif ’in, 66. Bab., İzzet efendi Matbaası Baskısı, 1296, İstanbul. Schimmel, A. M, Tasavvufun Boyutları, Adam Yayınları, İstanbul, 1982. Vassaf, Hüseyin, Sefine-i Evliya, Hazırlayan Mehmet Akkuş- A.Yılmaz, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2006. Tahir, Bursalı Mehmed, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-ı Amire, İstanbul, 1333. Uludağ, Süleyman, “Hırka”, TDVİA, İstanbul 1998, c.XVII, s.373. ________, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlügü, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2001. Yılmaz, Hasan Kâmil, Kur’an-ı Kerim ve Sünnet’te Tasavvuf, Tanımı Kaynakları ve Tesirleriyle Tasavvuf, Seha Neşriyat, İstanbul, 1972. Yıldız, Muhammed Ali, “Akşemseddin’de Allah, Kâinat ve İnsan”, Kalem Neşriyat, Ankara, 2017. ______, Muhammed Ali, “Akşemseddin’in Eserlerine Genel Bir Bakış”, Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016/5, c. 5, sayı: 9.