“Sağlıklı Yaşam!” Sloganı Etrafında Şekillenen Yeni Tüketim Biçimleri

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 10, 30.06.2016

M. Çağlar Kurtdaş

Öz

Sağlık, yaşamının en temel ve vazgeçilmez unsurlarındandır. Sağlık ve hastalık söz konusu olduğunda bilimsel bilgiye dayalı modern tıbbın bu alanda neredeyse tek otorite olması sağlık ve hastalık konusunu uzun bir süre anlaşılması ve ulaşılması zor bir hale getirmiştir. Ancak günümüzde gerek modern tıp gerekse de toplumsal ve kültürel alanda ortaya çıkan yeni anlayış ve gelişmeler sağlık bilgisinin toplumsallaşmasına neden olmaktadır. Sağlığın toplumsallaşması bir yandan sağlık bilgisinin ulaşılabilirliğini artırmış, popülerleştirmiş, sağlığı bireyselleştirmiş ve aynı zamanda sağlığı bir meta haline de getirmiştir. Medikalizasyon süreçleriyle birlikte insan yaşamı her geçen gün biraz daha tıbbın denetimi ve kontrolü altına girerken bir yandan da “sağlıklı yaşam” söylemleriyle sağlık, piyasada alınıp satılabilen bir meta haline gelmektedir. Günümüzde hemen hemen tüm iletişim kanallarının başlıca konularından biri haline gelen sağlık ve sağlıklı yaşam söylemi sağlık konusunda bilinçlenme düzeyini artırırken aynı zamanda da bireyleri birer sağlık tüketicisi haline getirmektedir. Bu bakımdan sağlık ve sağlıklı yaşam söylemi büyük ölçüde tüketim toplumu dinamikleri içinde bir tüketim aracı ve tüketim biçimi olarak işlev görmeye başlamıştır. Bu çalışmada sağlık bilgisinin toplumsallaşarak bireylerin bilinç düzeylerini artırmasının yanında “sağlıklı yaşam” söylemlerinin tüketim toplumu bağlamında analizinin yapılmasına çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlıklı Yaşam, Modern Tıp, Tüketim, Medikalizasyon

Kaynakça

• Applbaum, Kalman (2011). Sağlıkta Küresel Pazarlama: İlaç Entrikaları, Kapitalizmde Sağlık Sağlıksızlık Semptomları, (Hazırlayan: Leo Panitch - Colin Leys),(Çeviren: Umut Haskan), İstanbul: Yordam Kitap.
• Bauman, Zygmunt (2001). Parçalanmış Hayat Postmodern Ahlâk Denemeleri (Çeviren: İsmail Türkmen), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilton, Tony vd. (2008). Sosyoloji (Çeviri Editörü: Kemal İnal), İstanbul: Siyasal Yayınevi.
• Cirhinlioğu, Zafer (2003). Post-Modern Çözülüş ve Sağlık, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt V, Sayı:1, 131-148.
• Cockerham, William, C. ve Ritchet, Ferris, C. (1997). Dictionary of Medical Sociology, Westport: Greenwood Pres.
• Conrad, Peter (2007). The Medicalization of Society, USA: The Johns Hopkins University Press.
• Çabuklu, Yaşar (2004). Toplumsalın Sınırında Beden, İstanbul: Kanat Kitap.
• Çınarlı, İnci (2008). Sağlık İletişimi ve Medya, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Deppe, Hans - Ulrich (2011). Sağlık Hizmetlerinin Doğası: Metalaşmaya Karşı Dayanışma, Kapitalizmde Sağlık Sağlıksızlık Semptomları, (Hazırlayan: Leo Panitch - Colin Leys) (Çeviren: Umut Haskan), İstanbul: Yordam Kitap.
• Ersoy, Tolga (2001). Tıp ve Yabancılaşma, Toplumbilim, Sağlık Sosyolojisi Özel Sayısı, Sayı:13, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Fişek, Nusret, H (1983) Halk Sağlığına Giriş, Ankara: Hacettepe Ünv. - Dünya Sağlık Örgütü Hizmet Araştırma ve Araştırıcı Yetiştirme Merkezi Yayını.
• Gabe, J - Bury, M - Elston, M (2004). Key Concepts in Medical Sociology, London: Sage Publications.
• Giddens, Anthony (2005). Sosyoloji, Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Güleç, Cengiz (1990). Tıp Eğitimi, Hekim Kimliği ve Sağlık Bilinci, Sağlık ve Toplum, Sayı:1, Ankara.
• Kaya, Şehriban, Ş. (2011). Televizyonda Kadın, Sağlık ve Hastalık, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt:14, Sayı:2, sh:118-150.
• Kızılçelik, Sezgin (1995). Postmodernizm ve Alternatif Tıp I, Birikim Dergisi, Sayı:80, ss:38-47.
• Küçükusta, A. Rasim (2008). Biri Bizi Hasta Ediyor, İstanbul: Hayy Kitap.
• Leys, Colin (2011). Sağlık ve Kapitalizm, Kapitalizmde Sağlık Sağlıksızlık Semptomları, (Hazırlayan: Leo Panitch - Colin Leys), (Çeviren: Umut Haskan), İstanbul: Yordam Kitap.
• Mechanic, David (1978) Medical Sociology, New York: The Free Pres.
• Moynihan R. ve Cassels A. (2006). Daha Çok İlaç Satmak İçin Hastalıklar İcat Edelim, (Çeviren: Fikret Başkaya), (http://www.sendika.org /yazi.php?yazi_no =7501)(Erişim Tarihi: 05.05.2012).
• Özdemir G. Y ve Özdemir A. M. (2006). Medya ve Sağlık: Patolojik Bir İlişki, Toplum ve Hekim, Cilt:21, Sayı:1.
• Öztek, Zafer (2001). Sağlıkta Kavramlar Sağlık Kavramı ve Sağlık Hizmetleri, Yeni Türkiye, Mayıs-Haziran 2001, Yıl:7, Sayı:39, ss:294-298.
• Sezgin, Deniz (2011). Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sönmez, Mustafa (2011). Paran Kadar Sağlık Türkiye’de Sağlığın Ticarileşmesi, İstanbul: Yordam Kitap.
• Şenatalar, Burhan (2003). Sağlık Ekonomisine Genel Bakış, C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4) Özel Eki.
• Turner, S.Bryan (2001). Kapitalizm Sınıf ve Hastalık (Çeviren: Aylın Dikmen), Toplumbilim Sağlık Sosyolojisi Özel Sayısı, Sayı:13
• Turner, Bryan, S. (2011). Tıbbi Güç ve Toplumsal Bilgi (Çeviren: Ümit Tatlıcan), Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Yıldız, Özkan (2008). Küreselleşme Sağlık ve Toplum, Gaziantep Tıp Dergisi, Cilt:14, Sayı:1.
• Zola, Irving, K (1994). Sağlık ve Köreltici Tıp, Profesyoneller İktidarı (Çeviren: Cevdet Cerit), İstanbul: Pınar Yayınları.