Televizyon Yarışma Programlarının Liseli Gençlerin Kimlik Gelişimi ve Sosyalleşme Sürecine Etkilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: “Survivor Örneği"

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1-2, 14 - 28, 30.12.2018

Turan Şimşek

Öz

Betimsel ve ilişkisel bir
çalışma olarak hazırlanan bu araştırmanın amacı, ‘’Survivor’’ özelinde,
televizyon yarışma programlarının, liseli öğrencilerin kimlik gelişimi ve
sosyalleşme sürecine etkilerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Bu değişkenler
içerisinde yer alan “izleme sıklığı” kategorik bir değişken olup, seçenekleri “çok sık, sık,
orta düzeyde, az, çok az” şeklindedir.
Yarışma programlarının etkisi  ise
‘’Televizyon yarışma programlarındaki 
karakter(ler)in yerinde olmak isteme; beğenme veya yerinde olmak istememe; beğenmeme”, yarışma
programlarına katılmak isteme veya istememe, yarışma programlarına SMS ile
katılım sağlama ya da sağlamama şeklinde
ifade edilmiştir.

 

Uygulanan ankette izlenilen yarışma programları listesinden en az birini
tercih eden öğrenciler, yarışma programlarının çocuk eğitimi açısından olumlu
model oluşturmadığını(%63,8, P= 0,001≤0,001 **), yarışma programlarında kendisine benzemek istediği kişi
ya da kişiler bulunmadığını(%80,9, p=0,005≤0,005 **), yarışma programlarında
yansıtılan kadın erkek rollerinin gerçek hayattakine benzer özellikler
göstermediğini(%21,3, X²= 60,513),
televizyonu bir eğlence aracı olarak(%39,1) görmek gerektiğini ifade etmişlerdir.

 

Yarışma programlarında yer alan tiplemeleri kendisine model
alan gençlerin bu davranış kalıbı yaşa, cinsiyete, ailedeki birey sayısına, gelir
düzeyine, ebeveynin eğitim
düzeyine ve okulun bulunduğu çevreye göre farklılaşmaktadır.
Yaşı küçük olanlar büyük olanlara göre; erkek öğrenciler kız
öğrencilere göre;
ailede üye sayısı fazla olanlar az
olanlara göre; aile gelir düzeyi düşük
olan yüksek olanlara göre; ebeveyn eğitimi
düşük olanlar yüksek
olanlara göre ve kent çevresi okullarında
yer alanlar kent merkezindekilere göre daha fazla oranlarda model alma davranışında bulunmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Televizyon yarışma programları, Toplumsallaşma, Kimlik gelişimi

Kaynakça

• ARAL,Neriman.AKTAŞ,Yaşera.(1997.) Çocukların Televizyon Ve Diğer Etkinliklere Harcadıkları Sürenin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.Ankara.ARMAĞAN,Ahsen.(2013.) Kimlik Yapılarında Değişim Ve Sanallaşan Kimlik Sunumları Öğrenciler Üzerinde Bir Araştırma. Akademik Bakış Dergisi.Sayı:37.Kırgizistan.BALCI,Ercan.(2009.) Televizyon Program Formatları; Çarkıfelek Ve Kim 500 Milyar İster Programları Üzerine Bir İnceleme.Kültür ve İletişim Dergisi. İstanbul. BARAN, Tamer.(2014.) Televizyon Programları, Sembolik Tüketim Ve Toplumsal Yansımaları. KMÜ Sosyal ve Ekonomıik Arastırmalar Dergisi. Denizli.BÜYÜKBAYKAL, Güven.(2007.) Televizyonun Çocuklar Üzerindeki Etkileri. İletişim Fakültesi Dergisi. Sayı 28. İstanbul.COŞTU,Yakup.(2009.) Toplumsallaşma Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi.Sayı3.Samsun.ÇEPNİ, Ö.(2014.) Kamusal Alan, Televizyon ve Yeteneklerin Temsili: Yetenek Sizsiniz Türkiye Programı Eleştirisi. Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. ErzurumÇOŞGUN, Melek.(2012.) Gençlerin Kimlik Gelişimi Ve Sosyalleşme Sürecine Televizyon Dizilerin Etkisi. Akademik Bakış Dergisi. Sayı28. Kırgizistan.DAĞ,İhsan.(2005.) Televizyon Programlarındaki Şiddet İçeriğinin, Müstehcenliğin Ve Mahremiyet İhlallerinin İzleyicilerin Ruh Sağlığı Üzerindeki Olumsuz Etkileri. Ankara.ERJEM,Yaşar.ÇAĞLAYANDERELİ,Mustafa.(2006.)Televizyon Ve Gençlik Yerli Dizilerin Gençlerin Model Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi.C.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt : 30 No:1 15-30.Sivas.DURSUN, O Ve EVİRGEN, D.(2014.) Bilginin Popüler Kültür – Popüler Kültürün Bilgi Aracı Olarak Kullanıldığı Bir Alan: Yarışma Programları. Global Media Journal. İstanbul.VAROL,F, Sibel. (2014.) Medyada Yer Alan Temsillerin Kimlik Edinme Sürecindeki Rolü. jasstudies.com/Dergisi.İstanbul.GÜLLÜOĞLU,Özlem.(2013,) Bir Kitle İletişim Aracı Olarak Televizyonun Popüler Kültür Ürünlerini Benimsetme Ve Yayma İşlevi Üzerine Bir Değerlendirme. Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü. Kayseri.KARA,Taylan.(2011.) Televizyonun Aile Bireyleri Üzerindeki Etkisi Üzerine Bir Araştırma. TÜİK Uzmanlık Tezi. Manisa.KAYA, Kamil.(2007.) Popüler Kültür Bağlamında Müzik Yarışması ve Magazin Programlarının Üniversite Gençliği Üzerindeki Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.MEDER, M ve Çiçek, Z.(2011.) Özel Hayatın Kamusal Alanda Tartışılması: Kadın Programları Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Dergisi. Denizli. Milli Eğitim Bakanlığı (2008.) Öğrencilerin Televizyon İzleme Alışkanlıkları. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED). Ankara. ÖZKAN, Habib. ARSLAN, Mustafa Cüneyt. KARA, Mevlüt. (2014.) Popüler Kültürün Öğrenci Davranışları Üzerinde Algılanan Etkileri. Ekev Akademi Dergisi, Gaziantep.ÖZKAN,Recep.(2013.) Televizyon Dizilerinin Üniversite Öğrencileri Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi (Niğde Üniversitesi Örneği) NiğdeTAYLAN,Hasan Hüseyin.(2011.) Televizyon Programlarındaki Şiddetin Yetiştirme Etkisi Konya Lise Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma.Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı. Konya.TOPARSLAN, B, Kezziban (2016.) Moda Yarışma Programlarında Tüketime Yönelik Söylemler Üzerine Bir Çalışma: “İşte Benim Stilim” Örneği. International Conference on Education, Social Sciences and Humanities. İstanbul.TURAN, İbrahim (2007.) Televizyondaki Dini İçerikli Programların Yetişkinler Üzerindeki Etkileri. OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi. Samsun.TÜRKOĞLU, N.(2010.)Toplumsal Dönüşümler ve Medyada İzleyici Katılımı. Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi. Ankara.