Ticari Dışa Açıklık ve Dış Ticaret Hadleri Dış Borçlanma Üzerinde Etkili mi? Türkiye İçin Bir Analiz

Yıl 2017, Cilt: 25 Sayı: 34, 213 - 225, 31.10.2017

Mehmet Bölükbaş Osman Peker

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.319465

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada Türkiye’nin dış borçlanmasında, ticari dışa açıklığın ve dış ticaret hadlerinin etkileri vektör otoregresif yöntemi yardımıyla, 1998:Q1-2012:Q1 dönemi için analiz edilmiştir. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre, tüm değişkenlerin öngörü hata varyansının kaynağı öncelikle kendi şoklarıdır. Dış borçlanmanın varyans bölüşümünde ticari dışa açıklığın ve dış ticaret hadlerinin payı, otuzuncu dönemde sırasıyla yaklaşık olarak %9,56 ve %9,34 olarak gerçekleşmiştir. Dış borçlanma hem ticari dışa açıklıktan hem de bu sürecin etkisiyle ortaya çıkan dış ticaret hadlerinden neredeyse aynı oranda etkilenmiştir. Dış borçlanmanın hata terimlerinde meydana gelen bir standart hatalık genelleştirilmiş şoka diğer değişkenlerin gösterdiği tepkiler ise etki tepki fonksiyonları ile analiz edilmiş ve değişkenlerin aksi yönde tepki verdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ticari Dışa Açıklık, Dış Ticaret Haddi, Dış Borçlanma, VAR Analizi, Türkiye

Do Trade Openness and Terms of Trade Have An Impact on External Debt? An Analysis for Turkey

Öz

In this study the effects of trade openness and terms of trade in Turkey’s external debt are examined by vector autoregressive (VAR) analysis for the period 1998:Q1-2012:Q1. According to the results of variance decomposition, the source of prediction error variance of all variables is mainly from their own shocks. The share of trade openness and terms of trade in the distribution of variance of external debt realized about 9.56% and 9.34% respectively in the thirtieth period. External debt has been influenced by the almost same rate both trade openness and terms of trade which occurs with the effect of this process. The reactions of other variables to a standard-incorrect generalized contractionary effect which occurred in error terms of external debt are analyzed by action reaction function and examined that other variables react contrariwise.

Anahtar Kelimeler

Trade Openness, Terms of Trade, External Debt, VAR Analysis, Turkey

Kaynakça

• Baldemir, E., Gökalp, M.F. ve Akgün, G. (2009) “Dışa Açık Ekonomilerde Makro Ekonomik İstikrar: Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Davraz Kongresi, Isparta.
• Bölükbaş, M. (2012) “Türkiye’de Dışa Açılmanın Dış Borçlanma Üzerindeki Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz” Adnan Menderes Üniversitesi SBE Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Charezma, W. W. ve Deadman D. F. (1993), New Directions in Econometric Practic, USA: Edward Elgar.
• Combes, J.L. ve Saadi-Sedik, T. (2006) “How Does Trade Openness Influence Budget Deficits in Developing Countries?”, Journal of Development Studies, 42 (8), 1401-1416.
• Custers, P. (2006) “Trade Liberalization Under EPAs and African External Debts – The Need To Look At Interlimkages”, Text presented at the Polycentric World Social Forum held in Bamako, Mali, 19-23.
• Davidson, R. ve Mackinnon J .G. (1993) Estimation and Inference in Econometrics, London: Oxford University Press.
• Dickey, D. and Fuller, W. A. (1979): “Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series with a UnitRoot”, Journal of the American Statistical Association , 74: 427-431.
• Eicher, T., Schubert, S., Turnovsky, S. (2008) “Dynamic Effects of Terms of Trade Shocks: The Impact on Debt and Growth”, Journal of International Money and Finance, 27, 876-896.
• Enders, W. (1995), Applied Econometric Time Series, John Willey and Song, Inc.
• Gürbüz, H. ve Çekerol, K. (2002) “Reel Döviz Kuru İle Dış Ticaret Haddi ve Bileşenleri Arasındaki Uzun Dönem İlişki”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 5 (2).
• Granger, C. W. J. (1969) "Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods", Econometrica, 37, 553-560.
• Greene, W. H. (1993) Econometric Analysis, Second Edition, Prentice-Hall Publication.
• International Working Group on External Statistics (1988), External Debt, Definiation, Statistical Coverage and Methodology, Paperback, March, Paris.
• Johansen, S. (1995) “Likelihood Based Inference in Cointegrating Vector Autoregressive Models”, Oxford University Press, NewYork.
• Kazgan, G. (1985) Ekonomide Dışa Açık Büyüme, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• Leamer, E. (1987) “Measures of Openness”, UCLA Working Paper, 447, Los Angeles.
• Lütkepohl, H. (1991) Introduction to Multiple Time Series Analysis, Springer-Verlag, Berlin
• Osuji, L.O. ve Olowolayemo, S. O. (1998) “The Impact of Trade Liberalization Policy on Sub-Saharan African Countries’ Debt Burden”, African Economic and Business Review, 1(2), 59-73.
• Paudel, R. ve Perera, N. (2009) “Foreign Debt, Trade Openness, Labor Force and Economic Growth: Evidence from Sri Lanka”, The ICFAI Journal of Applied Economics, 8(1), 57-64.
• Pesaran, M. H. ve Shin, Y. (1998) An Autoregressive Distributed-Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis in Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, (ed. Steinar STROM) Cambridge University Press, Cambridge.
• Sakyi, D. (2001) “Trade Openness, Foreign Aid and Economic Growth in Post-Libealisation Ghana: An Application of ARDL Bounds Test” Journal of Economics and International Finance, 3 (3), 146-156.
• Seyidoğlu, H. (2003) Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 15. Baskı, Güzem Can Yayınları No: 20, İstanbul.
• Sims, C.A. (1980) “Macroeconomics and Reality”, Econometrica, 48, ss. 1-49.
• TCMB (2013) Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (12.01.2013) http://evds.tcmb.gov.tr/
• Uzun, S. (2010) “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Belirleyicileri: AB’ye Üyelik Sürecinin Etkisi”, Ankara Üniversitesi SBE Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Zafar, S. ve Butt, M. S. (2008) “Impact of Trade Liberalization on External Debt Burden: Econometric Evidence From Pakistan”, Munich Personal RePEc Archieve, Paper no: 9548, 1-17.