Latife Tekin ile Cengiz Aytmatov’un Romanlarında Geleneğin Kurgusal İşlevi ve Metinlerarasılık Bağlamında Bir Çalışma

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 102 - 114, 19.06.2017

Yasin Yavuz

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.295939

Cited By: 1

Öz

Bir sanat/edebiyat akımı olarak postmodernizm Türk
edebiyatında ilk defa 70’li yıllarda görülmüş ve 80’li yıllarda birçok yazar
tarafından bilinçli olarak bu türde eserler verilmiştir. Bu akımın en önemli
tekniklerinden birisi olan metinlerarasılık, geleneğin kullanımına kapı
aralamıştır. Latife Tekin ve Cengiz Aytmatov’da bu aralığı değerlendirip
eserleriyle destan, masal ve halk edebiyatı gibi geleneksel anlatılar arasında
bağ kurup, bu bağı işlevselleştirmiştirler. Bu çalışmada ortak kültürden
esinlenerek Ak-Köbök destanı ve ad koyma motifi gibi geleneksel anlatıların
kendisinin ya da onları çağrıştıran motiflerin Latife Tekin ve Cengiz Aytmatov
tarafından nasıl işlevselleştirildiğinin üzerinde durulmuş; her iki yazarın da
metinlerinde kullandığı destan ve motiflerin tespiti ve değerlendirilmesinde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Latife Tekin, Cengiz Aytmatov, gelenek, postmodernizm, metinlerarasılık

The Fictional Function of Tradition in the novels of Latife Tekin and Chinghiz Aitmatov and a Study in the Context of Intertextuality

Öz

As a
movement of art/literature, postmodernism has firstly shown up in 70s in
Turkish Literature; and in 80s, many writers has consciously produced their
works in the context of postmodernism. Intertextuality, one of the key
techniques of this movement, paved the way for using tradition. Latife Tekin
and Chinghiz Aitmatov has also used this technique and established a bond among
traditional narratives such as epics, fables, folk stories and functionalized
it in their works. In this study, the traces of Ak-Köbök legend and “the motif
of naming” itself or its connotations were scrutinized in the texts of Tekin
and Aitmatov. In brief, in the article, the traces of traditional narratives
and oral culture were firstly detected and after analyzed in both writers’ novels.

Anahtar Kelimeler

Latife Tekin, Chinghiz Aitmatov, tradition, postmodernism, intertextuality, Ak-Köbök, novel

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay. (2011). Metinlerarasılık/Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları.
• Aktulum, Kubilay. (2000). Metinlerarası İlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Arık, Şahmuran. (2007). “Latife Tekin’in Romanlarında Gelenek”. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, ICANAS 38, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara.
• Arslan, Fatih. (1998). Aytmatov’un Estetiğinin Geçmişe Dönük Ütopik /Postromantik Yüzü. Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri (8-10 Aralık) s. 45-50.
• Aytmatov, Cengiz. (2016). Beyaz Gemi. çev. Refik Özdek, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, Cengiz. (2016). Dişi Kurdun Rüyaları. çev. Refik Özdek, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Aytmatov, Cengiz. (2016). Gün Olur Asra Bedel. çev. Refik Özdek, İstanbul: Ötüken Yayınları..
• Aytmatov, Cengiz. (2013). Kassandra Damgası. çev. Ahmet Pirverdioğlu. Ankara: Elips Kitap.
• Aytmatov, Cengiz. (1995). Yıldırım Sesli Manasçı-Yüzyüze-Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek (Hikâyeler). çev. Refik Özdek, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Balık, Macit. (2011). Latife Tekin’in Romancılığı. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Durmuş, Mithat. (2009). Cengiz Aytmatov (Prestij Kitabı). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Ecevit, Yıldız. (2013). Kurmaca Bir Dünyadan. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kallimci, İsmail Turan. (2016). Atasözleri ile Hikâye Yazmak: Tölögön Kasımbekov’un Bozkurt adlı Hikâyesinin İncelenmesi. The Journal of Academic Socail Science Studies Winter III.
• Kara, Halim. (2013). “Sömürgeciyi” Tahayyül Etmek: Cengiz Aytmatov'un Kurmacasında Rusların Edebî Temsili”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 45 (45). Retrieved from http://dergipark.gov.tr/iutded/issue/17073/178567. 113-138.
• Moran, Berna. (2014). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış – II. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Moran, Berna. (2015). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-III. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ögel, Bahaeddin. (1993). Türk Mitolojisi-I. , Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Ögel, Bahaeddin. (1995). Türk Mitolojisi-II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Öktemgil, T. C. (2003). Latife Tekin’in Yapıtlarında Büyülü Gerçekçilik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi.
• Özcan Bayrak, Tahsin Yaprak. (2003). Cengiz Aytmatov’un Yazarlık Üslubunun ve ‘Yıldırım Sesli Manasçı’ Hikâyesinde İncelenmesi. International Jurnal of Social Science Volume 6 Issue 4, p. 159-177, April.1
• Orhan Söylemez ve Halit Aşlar (2009). Kırgız Hikâyeleri Antolojisi. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi
• Tekin, Latife. (1985). Sevgili Arsız Ölüm. İstanbul: Adam Yayınları.
• Türkmenoğlu, Sevgi. (2015). “Latife Tekin’in Sevgili Arsız Romanında Büyülü Gerçeklik”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 54, s. 417-426.
• Toptaş, Hasan Ali. (2015). Başlarken Yalnızsın, Bitirdiğinde Daha da Yalnız. İstanbul: İletişim Yayınları.