Öz
Sunulan çalışmanın amacı, bir coğrafi bilgi sistemi (CBS) yazılımı ile kısa sürede
ve kolay elde edilebilecek verilerle bir içme suyu havzasındaki yeraltı suyu kirliliğinin
herhangi bir alıcı ortama ulaşma sürelerinin karmaşık matematiksel modellere
başvurmadan da elde edilebileceğini göstermektedir. Bu amaçla İzmir Büyükşehir bölgesinin
su ihtiyacının yaklaşık %36’sının karşılandığı Tahtalı Baraj Gölünü besleyen
Tahtalı Çayı havzası örnek uygulama ve çalışma sahası olarak seçilmiştir. İlgili yönetmeliklerde
tanımlanan koruma alanları yeraltı suyu kirletici taşınımı açısından değerlendirilmiştir.
Çalışma sahasındaki kuyularda ölçülmüş yeraltı suyu derinlik verileri
kullanılarak interpolasyon yöntemiyle yeraltı suyu seviye haritası oluşturulmuştur. Ayrıca
bölgenin jeoloji haritası esas alınarak hidrolik iletkenlik ve etkin porozite katsayıları
belirlenmiştir ve CBS ortamında çalışma sahasına ait veri katmanları oluşturulmuştur.
Bu veri katmanları ile çalışma sahasındaki yeraltı suyu sızma hızların ve akım yönlerinin
konumsal dağılım haritaları hesaplanmıştır. Daha sonra yeraltı suyunda bozunmaya
uğramayan bir kirleticinin Tahtalı Baraj Gölünün orta mesafeli koruma alan sınırından
itibaren yeraltı suyu akım yönünde parçacık izleme yöntemiyle ileriye doğru izlenmiştir.
Parçacık izleme işlemi yine CBS ortamında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda
orta mesafeli koruma alanının ötesindeki olası bir yeraltı suyu kirlenmesinin göle ulaşması
için en uygunsuz koşullar dikkate alındığında en az 110 gün geçmesi gerektiği
tahmin edilmiştir. Buna ilave olarak belirli bölgelerde oluşabilecek yeraltı suyu kirliliğinin
çalışma bulgularına göre göle ulaşmasının pek olası olmadığı ve dolayısıyla o bölgelerdeki
herhangi bir kirliliğin gölü daha az tehdit edebileceği öngörülebilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Yeraltı Suyu Cbs Parçacık İzleme Tahtalı Çayı Havzası Koruma Alanları
Kaynakça
- DEÜ, (2007). Integrated Modelling of Nutrient Loads and Eutrophication in the Catchment Area of the Izmit Bay, the Tahtali and the Porsuk River Basins, Turkey. TÜBİTAK uluslararası araştırma projesi ara raporu.
- DMİ, (2005). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü meteorolojik rasat verileri.
- Erdoğan, B., (1990). İzmir- Ankara Zonu ile Karaburun Kuşağının Tektonik İlişkisi. M.T.A. Dergisi 119, 1-15.
- İleri, B., Gündüz, O., Elçi, A., Şimşek, C. ve Alpaslan, N., (2007). Tahtalı Havzası Yeraltı Suyu Kalitesinin CBS Destekli Değerlendirilmesi, Bildiriler kitabı, 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 880-888, İzmir.
- İZSU, (2002). İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, Su Havzaları Koruma Yönetmeliği.
- Karadaş, D., Elçi, A., (2007), Gündüz, O., Şimşek, C. ve Kazanasmaz, E., (2007). İzmir Tahtalı Çayı Havzasında Mevsimsel Yeraltı Suyu Düşümünün Matematiksel Modelleme İle Belirlenmesi, Bildiriler kitabı, 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 41-49, İzmir.
- Koca, M.Y., (1995). Slope Stability Assessment of the Abandoned Andesite Quarries in and Around the Izmir City Centre, Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Şimşek, C., Elçi, A., Gündüz O. ve Erdoğan B., (2008). Hydrogeological and hydrogeochemical characterization of a karstic mountain region, Environmental Geology, 52, 2, 291-308.
- SKKY, (2004). Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete, Ankara.
- Spitz, K. ve Moreno, J., (1996). A practical guide to groundwater and solute transport modeling, John Wiley, New York.
Öz
Kaynakça
- DEÜ, (2007). Integrated Modelling of Nutrient Loads and Eutrophication in the Catchment Area of the Izmit Bay, the Tahtali and the Porsuk River Basins, Turkey. TÜBİTAK uluslararası araştırma projesi ara raporu.
- DMİ, (2005). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü meteorolojik rasat verileri.
- Erdoğan, B., (1990). İzmir- Ankara Zonu ile Karaburun Kuşağının Tektonik İlişkisi. M.T.A. Dergisi 119, 1-15.
- İleri, B., Gündüz, O., Elçi, A., Şimşek, C. ve Alpaslan, N., (2007). Tahtalı Havzası Yeraltı Suyu Kalitesinin CBS Destekli Değerlendirilmesi, Bildiriler kitabı, 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 880-888, İzmir.
- İZSU, (2002). İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, Su Havzaları Koruma Yönetmeliği.
- Karadaş, D., Elçi, A., (2007), Gündüz, O., Şimşek, C. ve Kazanasmaz, E., (2007). İzmir Tahtalı Çayı Havzasında Mevsimsel Yeraltı Suyu Düşümünün Matematiksel Modelleme İle Belirlenmesi, Bildiriler kitabı, 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 41-49, İzmir.
- Koca, M.Y., (1995). Slope Stability Assessment of the Abandoned Andesite Quarries in and Around the Izmir City Centre, Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Şimşek, C., Elçi, A., Gündüz O. ve Erdoğan B., (2008). Hydrogeological and hydrogeochemical characterization of a karstic mountain region, Environmental Geology, 52, 2, 291-308.
- SKKY, (2004). Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete, Ankara.
- Spitz, K. ve Moreno, J., (1996). A practical guide to groundwater and solute transport modeling, John Wiley, New York.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İnşaat Mühendisliği |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mart 2009 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ocak 2009 |
| Kabul Tarihi | 1 Şubat 2009 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 Cilt: 2 Sayı: 1 |
