Decorated Mosque Wall Clocks in The Beykoz

Yıl 2013, Cilt: 2013 Sayı: 30, 155 - 175, 01.07.2013

H.kamil Biçici

Öz

In the west, the Ottoman society, which is made of watches with the Ottoman masters of their own feelings and the feelings of blending appeared to offer some of the examples of the Beykoz district is located within. This district in 7 glass wall to the time of which 3 are in working condition. 4 of them are corrupted. The clocks are two of the Directorate General of Foundations (Vakıflar Genel Müdürlüğü) by employees of the Iskender Pasha Mosque and the delivery was taken. Watches are all in wood, metal and glass was produced. The clocks of all wood-cased, oak, mahogany, such as wood. Watches dimensions, sizes 262 cm by 200 cm in between, widths, 49.5 cm and 41 cm between the thickness is; 33 cm. with 26 cm. Carving, painting, and casting, inlay, pen heat, scraping, open-work, such as trimming techniques hours on applied. Acanthus, vines, roses, wild flowers, curved branches, cones, flower earrings, violet, palm, and palm, badge, sheets and star flower, such as herbal elements, rectangular, square, medallion, sunburst, such as eggs geometric elements; the Ottoman emblem motifs reminiscent of objects and frizz, pearl or series, columns, vases, and fan-like motifs were used. Samples no date available. Trimming and in other regions with similar motif date in hours, according to this time, According to the first quarter of the Century to the first quarter of between dated.

Anahtar Kelimeler

Mosque, wall clock, material, pattern, decoration.

Beykoz Camilerinde Yer Alan Bezemeli Duvar Saati Örnekleri

Öz

Batı’da Osmanlı toplumu için yapılmış olan saatler ile Osmanlı ustalarının kendi his beğenileriyle harmanlayıp ortaya koyduğu örneklerden bazıları Beykoz ilçesi içerisinde yer almaktadır. Beykoz ilçesinde bulunan 7 cami duvar saatinden 3 tanesi çalışır vaziyettedir. 4 tanesi bozuktur. Saatlerden iki tanesi Vakıflar Genel.Müdürlüğü çalışanları tarafından İskender Paşa Caminden teslim alınmıştır. Saatlerin hepsi ahşap, metal ve cam malzemeden imal edilmiştir. Saatler ahşap kasalı olup, meşe, maun gibi ahşap malzemeden yapılmıştır. Saatlerin ölçüleri, boylar 262 cm. ile 200 cm. arasında, genişlikleri, 49.5 cm. ile 41 cm. arasında, kalınlıkları ise; 33 cm. ile 26 cm. arasındadır. Oyma, boyama, döküm, kakma, kalem işi, kazıma, ajur gibi süsleme teknikleri saatler üzerinde uygulanmıştır. Akantus, asma, gül, kır çiçeği, kıvrık dal, kozalak, küpe çiçeği, menekşe, palmet, palmiye, rozet, yaprak ve yıldız çiçeği gibi bitkisel motifler, dikdörtgen, kare, madalyon, şemse, yumurta gibi geometrik unsurlar; Osmanlı armasındaki motifleri hatırlatan nesneler ve bukle, inci tanesi veya dizisi, sütun, vazo ve yelpaze gibi süsleme öğeleri kullanılmıştır. Örneklerin hiç birinde tarih bulunmamaktadır. Süsleme ve başka bölgelerde bulunan benzer motifli tarih bulunan saatlere göre, bu saatler XIX.yüzyıl ilk çeyreği ile XX.yüzyıl ilk çeyreği arasına tarihlenebilir.

Anahtar Kelimeler

Cami, duvar saati, malzeme, motif, süsleme.

Kaynakça

• AKAR, Azade, “Tezyini Sanatlarımızda Vazo Motifleri” Vakıflar Dergisi, Sayı: VIII, Ankara, 1969, s.267-272.
• ACUN, Hakkı, Anadolu Saat Kuleleri, Atatürk Kül.Mer.Yay., Sayı: 85, Ankara, 1994.
• ACUN, Hakkı, Tüm Yönleri ile Çapanoğlu ve Eserleri, Ankara, 2005.
• ACUN, Hakkı, “Saat Kuleleri ve Önemi”, Safranbolu Saat Kulesi ve Zaman Ölçerler Sempozyumu, 21-22 Mayıs 2010, Bildiriler Kitabı, Karabük Valiliği, Safranbolu 2011, s.5-15.
• ARIK, Rüçhan, Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1988.
• ARSEVEN, Celal Esat, “Saat maddesi”, Sanat Ansiklopedisi, c.4, s.1733.
• AVCI, Cavit, “ Türk Sanatında Aynalı Yazılar “, Kültür ve Sanat, Sayı:5, İstanbul, 1977, s.20-33.
• BARIŞTA, H.Örcün, İstanbul Çeşmeleri Bereketzade Çeşmesi, Kül.Bak.Yay., İstanbul, 1989.
• BARIŞTA, H.Örcün, İstanbul Çeşmeleri, Beyoğlu Cihetindeki Meyve Tabağı Motifleriyle Bezenmiş Tek Cepheli Anıt Çeşmeleri: Kaptan Hüseyin Paşa Çeşmesi, Topçubaşı İsmail Ağa Çeşmesi, Kemankeş Çeşmesi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1991 .
• BARIŞTA, H.Örcün, Kabataş Hekimoğlu Ali Paşa Meydan Çeşmesi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1993.
• BARIŞTA, H.Örcün, İstanbul Çeşmeleri Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, Kül.Bak.Yay., Ankara, 1995.
• BARIŞTA, H.Örcün, Türk El Sanatları, 2168, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 19
• BARIŞTA, H.Örcün, “İstanbul Cami ve Türbelerinde 19. Yüzyıl Ayaklı, ya da Uzun Kasalı (Gövdeli) Avrupa Saatleri ve Osmanlı Sanatındaki Etkileri”, Gelenek, Kimlik, Bireşim, Kültürel Keşişmeler ve Sanat, Prof.Dr.Günsel Renda’ya Armağan, H.Ü.Ed.Fak.San.Tar.Böl., Ankara, 2011, s.77-82.
• BİÇİCİ, H.Kamil, Manisa Gördes’te Bulunan Osmanlı Dönemi Süslemeli Mezar Taşları, Gazi Ünv.Sos. Bil.Ens. (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara, 2004.
• BİÇİCİ, H.Kamil, “Gaziantep Cami Duvar Saati Bezemelerinden Çeşitli Örnekler”, Vakıflar Dergisi, S.34, Ankara, 2010, s.61-98.
• BİÇİCİ, H. Kamil ” Sanat Tarihi Açısından Duvar Saati Süslemeciliği: İstanbul PTT Müzesi ve İzmir TCDD Müzesi'ndeki Duvar Saatleri Örneği”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.53:2, 2012, s.147-186.
• BİR, Atilla- M. KAÇAR, “Saat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.35, s.3 ÇAKMUT, Feza. “Topkapı Sarayı Saatleri”, Saat Dünyası Dergisi, İstanbul Saatçiler Odası Yay., Sayı: 3, Nisan-Mayıs 2005, s.40-41.
• ÇAM, Nusret , Osmanlı Güneş Saatleri, Kül.Bak.Yay.1243, Ankara, 1990.
• DİZER, Muammer. “İslamda ve Osmanlılarda Saat”, Bilim Birlik Başarı, Sayı:44, İzmir, 1986, s.13-14.
• DUYMAZ, Abdullah Şevki, “Sultan II.Abdülhamit’in 25. Culüs Töreni Kapsamında Yer Alan Saat Kulesi”, Safranbolu Saat Kulesi ve Zaman Ölçerler Sempozyumu, 21-22 Mayıs 2010, Bildiriler Kitabı, Karabük Valiliği, Safranbolu, 2011, s.71-90.
• EROĞLU, Yelda, “Saatin Yolculuğu”, Raillife, TCDD Yay. Sayı:40, Nisan 2009, s.46
• ERSOY, Ayla, Türk Tezhip Sanatı, Akyayınları, İstanbul, 1988.
• GÜNYOL, Zübeyde, „Eski Saatler“, İslam Forumu. http://www.islamforumu.net/ threads/eski-saatler-z%C3%BCbeyde-g%C3% BCnyol.4575/ (Erişim: 02012).
• GÜRBÜZ, Şule. Saat Kitabı, TBMM, Milli Saraylar Dairesi Bşk.Yay. İstanbul, 2011.
• KÜÇÜKOĞLU, Hülya, Minyatürden Kavramsala Türk Sanatında Natürmort, Marmara Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 1998.
• MSXLABS FORUM, „Önemli İcatlar Saat ve Tarihçesi“, http://www.msxlabs.org/forum/muhendislik-bilimleri/27024-onemli-icatlarsaat-ve-tarihcesi.html#ixzz26NPH3Wft (Erişim: 13.09.2012).
• NASR, Seyyed Hossein, Science And Civilization In Islam, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1968.
• ÖZDEMİR, Kemal. Ottoman clocks and watches, TYT Bankası Yay., İstanbul, 1993. RENDA, Günsel, Batılılaşma Dönemi Türk Resim Sanatı, Minyatür ve Duvar Resimleri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1977.
• RUSKA, J. “Saat”, MEB. İslam Ansiklopedisi, C.10, s.2-3. TEKELİ, Sevim, 16’ıncı Asırda Osmanlılarda Saat ve Takiyüddin’in Mekanik Saat Konstrüksiyonuna Dair En Parlak Yıldızlar, Adlı Eseri, Ankara Ünv. Basımevi, Ankara, 1966.
• TUNÇEL, Gül, Batı Anadolu Bölgesinde Cami Tasvirli Mezartaşları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1989.
• TUZCULAR, Aysel, “Türk İskelet Saatleri”, Kültür ve Sanat Dergisi, Sayı:5, Ocak, İstanbul, 1977, ss.72-77.
• TÜRKOĞLU, Sabahattin, “ Ağaç Sanatı “,Geleneksel Türk Sanatları, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1995, s.45-73.
• YAMAN, Bahattin- M.S. Akdemir, “1796 Tarihli Ehl-i Hiref Defterine Göre Osmanlı Saray Sanatkârları”, Süleyman Demirel Ünv. İlahiyat Fak. Der. S.13, Isparta, 2004/2, s.85-110.
• YAMAN, Bahattin, Osmanlı Saray Sanatkarları (18. Yüzyılda Ehl-i Hıref), Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul, 2008.
• YÜCEL, Erdem, “ Osmanlı Ağaç İşçiliği”, Kültür ve Sanat, Sayı:5, İstanbul, 1977, s.
• VİKİPEDİ, “İnci”, http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nci (Erişim: 16.11.2013).
• ZARA KÜLTÜR ARAŞTIRMA GRUBU. „Osmanlı Saraylarında Zamana Bakış“, http://www.zarakultur.com/anasayfa/default.asp?PG=1446 (Erişim: 14.09.2012).
• Tablo-I, Beykoz Cami Duvar Saatlerinin Süslemesinde Kullanılan Motifler Tablosu Örnek Sıra No Boy-enkalınlık Süslemede Kullanılan Bitkisel, Geometrik Nesneli Motifler Akantus X X X Asma X Gül X X X Kır çiçeği X X X Kıvrık dal X X X X X X Kozalak X Küpe çiçeği X X Menekşe X X X Palmet X Palmiye X Rozet X X Yaprak X X X X X Yıldız X Dikdörtgen X X X X X X Kare X X X X X X X Madalyon X X X X X Şemse X Yumurta X X Balta X Bayrak X Bukle X X X X X X Davul X İnci X X Küre X Ok X Sütun X Top X Vazo X Yelpaze X