Administrative Division of the Sub-Province of Canik and Taxable Population in the Second Half of the Seventeenth Century

Yıl 2012, Cilt: 2012 Sayı: 25, 1 - 10, 01.02.2012

Süleyman Demirci

Öz

Anahtar Kelimeler

-

XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Canik Livâsında İdarî Taksimat ve Vergilendirilebilir Nüfus

Öz

Avarızhâne İcmal Tahrir defterlerindeki kayıtlara göre Canık sancağı idarî taksimatı içerisinde Satılmiş, Çöreği, Cevizderesi, Kavak, Samsun, Alaçam, Bafra, Meydan, Serkız ve Keşderesi’ni içine alan toplan 10 kazâ merkezinden oluşmaktadır. Bu çalışma 17. Yüzyılın ikinci yarısından yüzyılın sonuna kadar olan yaklaşık 60 yıllık bir zaman dilimi içerisinde vergi toplamaya esas teşkil eden “vergi-ünitesi”-hâne sayılarını karşılaştırmalı ve sistematik bir şekilde incelemekte ve böylece incelenen bölgelerin sosyo-ekonomik durumu ile ilgili arşive dayalı değerlendirme yapmamıza imkân tanımaktadır

Anahtar Kelimeler

Eyâlet-i Rum, Canik Sancağı, Samsun, Tahrir Defterleri, 17. Yüzyıl

Kaynakça

• 1. Kamil Kepeci Tasnifi [KK] Avârızhâne Defterleri 2587-1050/1640, 2604-1053/1643, 2623-1065/1655, 2625-1067/1657, 3810-1070/1660, 3354- 1074-75/1665, 2651-1080/1670, 2790-1082/1672, 2659-1084/1674, 2665-1086/1676, 3809-1089/1679.
• 2. Maliyeden Müdevver Tasnifi [MM] Avârızhâne Defterleri 2751-1030/1621, 3862-1038/1628, 3382-1050/1640, 3845-1051/1641, 3074-1051-52/1642, 2808-1055/1645, 3832-1058/1648, 3835-1057-59/1649, 4950-1060/1650, 2780- 1061/1651, 1980-1061/1651, 3844-1062/1652, 2989-1064/1654, 3847-1066/1656, 3850-1067-68/1658, 2998-1068/1658, 2749-1068/1658, 2653-1080/1670, 7857- 1080/1670, 3067-1073-74/1664, 2783-1075/1665, 3836-1078/1668, 3003-1081/1671, 3834-1081/1671, 2412-1083/1673, 2505-1085/1675, 3841-1088/1678, 3837- 1090/1680, 3830-1091/1681, 9480-1096/1686, 2805-1097/1687, 2800-1098/1688, 3839-1098/1688, 2793-1103/1691, 2471-1104/1692, 2987-1106/1694, 3807- 1108/1696, 3820-1111/1699, 3826-1112/1700
• AÇIKEL, Ali, (2005), “15-17. Yüzyıllarda Orta Karadeniz Bölgesi’nin Sosyo-Ekonomik Tarihi Hakkında Yapılan İncelemelere Genel Bir Bakış”, Orta Karadeniz Kültürü Yayına Haz., Bahaeddin Yediyıldız vd, Ankara 2005, ss. 129-150.
• ---------, (2007), “XVII. Yüzyılda Canik Sancağı Avarız Vergileri”, Karadeniz Tarihi Sempozyumu (25-26 Mayıs 2005), Yayına Haz. Kenan İnan vd, Cilt 1, KTÜ Yayını, Trabzon 2007, ss.215-232.
• ----------, (2008), “Rum Eyâleti”, TDVİA, Cilt 35, İstanbul 2008, ss. 225-226 DARKOT, Besim, (1997), “Sivas”, M.E.B. İslam Ansiklopedisi, Cilt 10, Eskişehir, 1997, ss. 569- 577.
• --------, (1988), “Canik”, M.E.B. İslam Ansiklopedisi, Cilt 3, s. 25.
• DEMİRCİ, Süleyman, (2006),“Demography And History: The Value of The Avârizhâne Registers For Demographic Research: A Case Study of The Ottoman Sub-Provinces of Konya, Kayseri And Niğde, C.1620s-1700”, Turcica 38 (2006): 181-211.
• -----------,(2005)“Collection of avâriz and nüzul levies in the Ottoman Empire, 1620- 1700”, Türk Tarih Kurumu BELLETEN, 69/256 (Aralık 2005):897-912.
• -----------,(2008) “Osmanlı Klasik Sisteminde Değişim: Diyarbakır Eyâletinde Olağanüstü Vergi Uygulamalarına Yönelik Gözlemler: 1645-1700”, Osmanlıdan Cumhuriyet’e Diyarbakır ed.
• Bahaeddin Yedıyıldız & Kertsin Tomenendal, cilt 2, Ankara 2008: 363-385.
• ----------,(2009), “Tax-House Unıt System And The Collectıon Of Ottoman Extra-Ordınary Taxes, C. 1600-1700” International Symposium on Sustainable Development., June 09 - 10, 2009, Sarajevo- Bosnia and Herzegovina, Volume 1, Economy and Management Proceedings, IBU Publication, Sarajevo 2009:446-449.
• -----------, (2003), “Complaints about avâriz assessment and payment in the avâriz-tax system: An aspect of the relationship between centre and periphery. A case study of Kayseri 1618-1700”, Journal of the Economic and Social History of the Orient JESHO 46.4.(2003): 437- 474.
• -----------, (2011), Osmanlı’da Devlet, Toplum ve Ekonomi: XVII. Yüzyılda Trabzon Eyâletinin Avârızhâneleri Üzerinde Gözlemler", CIEPO-Comité International des Études Pré-Ottomanes et Ottomanes, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon (18-23 Eylül 2006), CIEPO-17 Sempozyumu Bildirileri, Yayına Hazırlayan: Kenan İnan - Yücel Dursun, KTÜ Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Yayınları No:1, Trabzon 2011: 543- 555 -----------, (2012), “XVII. Yüzyılda Karaman Eyaleti’nin İdari Birimi Olarak Niğde Sancağı: İdari Taksimat ve Vergi Üniteleri Hakkında Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme”, Niğde Üniversitesi 1. Uluslar arası Niğde Dil, Kültür ve Tarih Sempozyumu’na (3-6 Mayıs 2012) sunulan bildiri.
• -----------, (2012), 17. Yüzyılda Trabzon Eyâletinin İdarî Taksimatı ve Vergilendirilebilir Nüfus: Giresun, Keşap ve Yavabolu (Görele) Kazâları Örneği", SDU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 15 (2012/1): 15-29.
• GÖKBİLGİN, Tayyib, (1965), “15 ve 16. Asırlarda Eyâlet-i Rum”, Vakıflar Dergisi Cilt VI, İstanbul 1965, ss. 51-61
• ÖZ, Mehmet.(1991a), "Tahrîr Defterlerinin Osmanlı Tarihi Araştırmalarında Kullanılması Hakkında Bazı Düşünceler" Vakıflar Dergisi, XXII: 429-439.
• --------, (2002), “The Seventeenth Century: The Period of Dissolution and Crisis”, The Turks, Yeni Türkiye Publications, ed. H.C.Güzel-Cem Oğuz-O. Karatay, Volume III, (Ankara 2002), ss. 359-378.
• ----------, (1991b)"Tahrir Defterlerine göre Canik Sancağında Nüfus 1455-1643", Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim fakültesi Dergisi, Sayı:6, 1991, ss.173-205
• ---------, (1993), "XVII. yy Ortasına Doğru Canik Sancağı", Doğumunun 50. Yılında ve hizmetinin 10. Yılında Prof. Dr. Bayram Kodaman’a Armağan. Samsun, 1993, ss. 193-206
• ---------, (1999), XV-XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara.
• ---------, (2008),.Canik Sancağı Avarız Defterleri (1642) – Orta Karadeniz Tarihinin Kaynakları VIII, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara.
• ---------, (2009), “Samsun”, DVİA, Cilt 36, İstanbul, 2009, ss. 83-88.
• --------,(2000), “Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler“, Osmanlılarda Bilgi ve İstatistik, ed.H. İnalcık-Ş. Pamuk, DİE Yayını, Ankara, 2000, ss.17-32.
• --------,(2004), “Population Fall in Seventeenth Century Anatolia (Some Findings for the Districts of Canik and Bozok)”, Archivum Ottomanicum, sayı 22, 2004 (Wiesbaden 2005), ss. 159-171.
• --------,(2000), “Bozok Sancağında İskân ve Nüfus, 1539-1642”, XII. Türk Tarih Kongresi, Bildiriler (Eylül 1994), Ankara 2000, c. III, ss. 787-794.