A Hungarian Refugee Prince and His Inheritance Rakoczi Jozsef

Yıl 2011, Cilt: 2011 Sayı: 23, 81 - 102, 01.08.2011

Meryem Kaçan Erdoğan

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Mülteci Bir Macar Prensi ve Terekesi Rakoczi Jozsef

Öz

II.Rakoczi Ferenc’in 1703 yılından itibaren Avusturya’ya karşı verdiği özgürlük mücadelesini devralan Rakoczi Jozsef, 1736 yılında Osmanlı topraklarına gelmiş ve I.Mahmud’un verdiği bir ahidnâmeyle “Erdel Hakimi ve Engürüs Dükası” olarak tanınmıştır. Prens Jozsef, 1738 yılındaki Osmanlı-Avusturya seferine katılmış ve ordu ile birlikte Vidin, Fethülislam, Orsova gibi bölgelerde çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur. Sefer sırasında kendisinden beklenen başarıyı gösteremeyen Jozsef, aynı yılın sonlarına doğru kışlamak üzere gittiği Rusçuk kazasına bağlı Çernavoda köyünde 38 yaşında iken vefat etmiş ve oradaki bir Rum kilisesine defnedilmiştir. Vebadan öldüğü sanılan Prens’in yaklaşık iki yıl süren mülteci hayatı sırasında kendisinin ve maiyetinin bütün masrafları hükümet tarafından karşılanmıştır. Osmanlı Devleti, Prens’in vefatı üzerine gerek mirasının korunması gerekse mültecilere yeni bir başbuğ seçilmesi konusunda bazı girişimlerde bulunmuştur. Bu çerçevede Macar General Gorof Çaki başbuğ olarak tayin edilmiş, Prens’in muhallefatı ise Humbaracı Ahmed Paşa’nın kontrolüne bırakılmıştır. Ahmed Paşa, Prens’in borçları sebebiyle, muhallefatın önemli bir kısmını satmak durumunda kalmıştır. Prens’in menkul malları ise Başbuğ Çaki’nin kontrolünde başta sefer masrafları olmak üzere çeşitli yerlere sarf edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Rakoczi Jozsef, 1738 Osmanlı-Avusturya seferi, Rusçuk (Çernavoda), muhallefat

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Cevdet Hariciye (C.HR), nr.144, 2904, 3313, 6543, 7590, 7911, 7912, 9141.
• BOA, Kamil Kepeci (KK), nr.53/1.
• BOA, Bâb-ı Defterî Baş Muhasebe (D.BŞM), nr.2139, 2241.
• BOA, Bâb-ı Defterî Baş Muhasebe Muhallefât Halifeliği (D.BŞM.MHF), nr.31/30, 31/161, 32/26.
• Bulgaristan Milli Kütüphanesi, Oryantal Bölümü (NBKM), Rusçuk Şer’iyye Sicili (R), nr.7.
• AHMET REFİK, Memâlik-i Osmâniye’de Kral Rakoçi ve Tevâbi‘i (1109-1154), İstanbul 1333.
• BALLA, Antal, “Marmara Denizi Kıyısında. Türk-Macar-İspanyol İttifakı Planı. Tekirdağ. Prens Rákóczi’nin Ölümü”, Türkçesi Yılmaz Gülen, II. Ferenc Rákóczi’nin Hayatı ve Türkiye’deki Sürgün Günleri, Macar-Türk Dostluk Derneği Yayınları, Budapeşte 2005, s.110-143.
• EYİCE, Semavi, “II. Rákóczi Ferenc’den Hatıralar”, Türk-Macar Kültür Münasebetleri Işığı Altında II. Rákóczi Ferenc ve Macar Mültecileri Sempozyumu, İstanbul 1976, s.68-124.
• FODOR, Pál, “Rákóczi Özgürlük Savaşı ve Macar Tarihindeki Yeri”, II. Ferenc Rákóczi’nin Hayatı ve Türkiye’deki Sürgün Günleri, Macar-Türk Dostluk Derneği Yayınları, Budapeşte 2005, s.74-91.
• KÖPECZİ, Béla “II. Ferenc Rákóczi (1676-1735)”, Türkçesi Yılmaz Gülen, II. Ferenc Rákóczi’nin Hayatı ve Türkiye’deki Sürgün Günleri, Macar-Türk Dostluk Derneği Yayınları, Budapeşte 2005, s.22-55.
• MİKES, Kelemen, Türkiye Mektupları, II, (terc.Sadrettin Karatay), M.E.B. Yayınları, Ankara 1945.
• PAPP, Sandor, “Jozsef Rakoczi, The Last Transylvanian Pretender”, Acta Orientalia, v.61, n.1-2, March 2008, p.157-180.
• ÖZCAN, Abdülkadir, “Humbaracı Ahmed Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi(TDVİA), c.18, İstanbul 1998, s.351-353.
• ÖZCAN, Abdülkadir, “Mahmud I”, TDVİA, c.27, Ankara 2003, s.348-352.
• TÓTH, Ferenc, “Rákóczi Muhaceretinin Taşıdığı Önem”, Türkçesi Yılmaz Gülen, II. Ferenc Rákóczi’nin Hayatı ve Türkiye’deki Sürgün Günleri, Macar-Türk Dostluk Derneği Yayınları, Budapeşte 2005, s.92-109.
• Türk-Macar Kültür Münasebetleri Işığı Altında II. Rákóczi Ferenc ve Macar Mültecileri Sempozyumu, İstanbul 1976.