Sosyolojik Açıdan Tahtacı Grupların Araştırılması (Muğla Örneği)

Yıl 2015, Sayı: 36, 81 - 102, 15.01.2016

Ümmü Bulut Hüseyin Bal

Öz

Tahtacılar (Türkmen Alevileri) , XIX. yüzyıldan beri, giderek artan bir şekilde bilim adamları, gezginler ve derlemecilerin dikkatini çekmiştir. Seyahatnamelerde, raporlarda, bilimsel araştırmalarda-çalışmalarda, derlemelerde bazen kısa, ama öz; bazen uzun ve detaylı, kısmen de yüzeysel olarak yer almış bir etnik ve dinî topluluktur. Bu bakımdan Tahtacılara Türkmen “Alevî” topluluk denmektedir. Tahtacılara grup kimliğini veren her ne kadar uğraştıkları meslek gibi görünse de burada asıl olan Aleviliktir. Günümüzde Tahtacıların Adana, İçel, Antalya, Aydın, Balıkesir, Edremit, Manisa, Isparta, Muğla, Denizli, İzmir, Gaziantep şehirlerinde yaşadıkları bilinmektedir. Bu çalışmada amaç Muğla’da yaşayan Tahtacı grupların gerek dini gerekse de etnik kimliklerini ne kadar benimsediklerini buna bağlı olarak geleneklerini ve kültürlerini günümüzde ne kadar yaşattıklarını tespit etmektir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kimlik, Din, Alevilik, Tahtacı, Etniklik

Kaynakça

• AKSÜT, Ali, Dünden Bugüne Türkmenler, Kayhan Matbaası, İstanbul, 2003.
• ASAN, Veli, Türkmen Alevileri, Kardelen Sanat, Isparta, 2012.
• BAL, Hüseyin, Nitel Araştırma Yöntemi, Fakülte Kitapevi, Isparta, 2013.
• BAL, Hüseyin, Sosyolojik Açıdan Alevi-Sünni Farklılaşması ve Bütünleşmesi, Ant Yayınları, İstanbul, 1997.
• BİÇEN, Hüseyin Yüksel, İnanışları ve Gelenekleriyle Tahtacılar, Tek Ağaç Yayıncılık, Ankara, 2005.
• ÇIBLAK, Nilgün, Mersin Tahtacıları, Ürün Yayınları, 2005.
• DURKHEIM, Emile, Dini Hayatın İlkel Biçimleri, Çev. Fuat Aydın, Ataç Yayınları, İstanbul, 2005.
• ENGİN, İsmail, Tahtacılar: Tahtacı Kimliğine ve Demografisine Giriş, Ant Yayınları, Ankara, 1998.
• KALELİ, Lütfi, Binbir Çiçek Mozaği Alevilik, Can Yayınları, İstanbul, 1996.
• KÜÇÜK, Murat, Horasan’dan İzmir Kıyılarına Alevi Türkmenler: Cemaat-ı Tahtacıyan, Horasan Yayınları, İstanbul, 2009.
• MELIKOFF, Irene, Hacı Bektaş; Efsaneden Gerçeğe, (Çev. Turhan Alptekin), Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2009.
• NOYAN, Bedri, Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, c. II, Ardıç Yayınları, Ankara, 1998a.
• NOYAN, Bedri, Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, Ardıç Yayınları, 1998b.
• NOYAN, Bedri, Bütün Yönleriyle Alevilik ve Bektaşilik, c. VIII, Ardıç Yayınları, Ankara, 1998.
• OCAK, Yaşar A., Türk Sufiliğine Bakışlar, İletişim Yayınları, İstanbul, 1996.
• SELÇUK, Ali, Tahtacılar: Mersin Tahtacıları Üzerine Bir Araştırma, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2004.
• SEYİRCİ, Musa Batı Akdeniz Tahtacıları, Derin Yayınları, İstanbul, 2007.
• SÜMER, Faruk, Oğuzlar, (Türkmenler), Tarihleri-Boy Teşkilatı-Destanları, Ana Yayınları, İstanbul,1980.
• ŞENER, Cemal, Alevi Törenleri, Ant yayınları, İstanbul, 1995.
• ŞENER, Cemal, Sorularla Alevilik, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2008.
• ŞENER, Cemal, Türkiye’de Yaşayan Etnik ve Dinsel Gruplar, Etik Yayınları, İstanbul, 2006.
• TANAL, Önur, Gelenekleriyle ve Günlük Yaşamlarıyla Antalya Tahtacıları, Antalya Kent Müzesi Projesi Yayınları, Antalya, 2008.
• YILMAZ, Abdurrahman, Tahtacılarda Gelenekler, CHP Halkevleri Yayınları, Milli Kültür Araştırmaları, Ankara, 1948.
• YÖRÜKAN, Turhan “Alevi Kültürel Kişiliğin Oluşmasında Etkili Olan Ana Temalar”, Yol Bilim Araştırma Dergisi, S. 28, Şubat, 2008.
• YÖRÜKAN, Y. Ziya, Anadolu’da Aleviler ve Tahtacılar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1998.
• Yüzyılın Eşiğinde Örf ve Adetlerimiz Türk Töresi, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, İstanbul, 1990.