Kral I. Prusias’ın Yayılmacı Politikası

Yıl 2016, Sayı: 39, 27 - 43, 29.12.2016

Mesut Kınacı

Öz

Küçük Asya’nın kuzey
batısında yer alan Bithynia Bölgesi’nin adı Trakya menşeli Bithyn kavminden
gelmektedir. Doğuda Paphlagonialılar, Mariandynler ve Epiktetonlar; batıda
Propontis (Marmara); kuzeyde Pontos Eukseinos (Karadeniz); güneyde ise Mysia ve
Phrygia Epiktetos arasında yer alan coğrafyaya konuşlanmış olan Bithynler,
kendi kavimlerinden olan bir kral soyu tarafından yönetilmiştir. MÖ 326 yılında
yönetimi seleflerinden devralan Zipoites MÖ 297 yılında krallığını ilan
ettikten sonra Bithynia Krallığı’nın resmi kurucusu sayılmıştır. MÖ yak. 230
yılında krallığın başına geçen I. Prusias, atalarından devraldığı bu küçük
krallığın sınırlarını genişletmek amacıyla yayılmacı bir politika izlemiştir.
I. Prusias krallığının ilk yıllarında söz konusu politikasını hayata
geçirebilmek amacıyla ittifaklar yapmış ve krallığının sınırlarını genişletmek
amacıyla her fırsatı değerlendirmiştir. Bu amaç doğrultusunda komşu kentler ve
krallıklara karşı savaşmıştır. Öncelikle Byzantionlulara karşı Rhodos ile
birlikte daha sonra Birinci ve İkinci Makedonya Savaşı’nda Roma, Pergamon ve
müttefiklerine karşı Makedonya kralı V. Philippos’un saflarında savaşa müdahil
olmuştur. Roma tarafından vadedilen mevcut sınırlarının korunması şartıyla
Magnesia Muharebesi’nde tarafsız kalmış olmasına rağmen Apameia Anlaşması
nedeniyle çıkarlarının çakıştığı Pergamon Krallığı’na karşı savaşmıştır. Bu
savaşta yenilmesi üzerine krallığın sınırlarını kuzeydoğu istikametinde
genişletmeye çalışmıştır. Bu çalışmada I. Prusias’ın yayılmacı politikası,
antik yazarların eserleri, arkeolojik materyaller, nümismatik buluntular ve
epigrafik belgeler ışığında kronolojik olarak analiz edilmektedir.    

Anahtar Kelimeler

I. Prusias, Bithynia, Pergamon, Roma, Yayılım

King I. Prusias’s Expansionist Policy

Öz

The
name of the Bithynian Region which is located in the north-west of Asia Minor,
comes from the name of Thracian in origin, Bithyn Tribe. The Bithyns spread to
the Paphlagonians, Mariandyn and Epikteton in the East; the Propontis (Marmara)
in the West; the Pontos Euxeinos (Black Sea) to the north; Mysia and Phrygia
Epictetus to the south and was ruled by a king of their own race. Zipoites, inherited
the kingdom in 326 BC and declared himself king in 297 BC and he has been
recognized as the official founder of the Kingdom of Bithynia. Around 230 BC
Prusias I became king, and in order to expand the boundaries of this small
kingdom, inherited from his ancestors, he followed an expansionist policy. In
the first years of I. Prusias's reign in order to implement it's stated policy
he made alliances and with the aim of expanding the boundaries of the kingdom
he weighed every opportunity. To this aim, he fought against the neighboring
cities and kingdoms. Firstly, with Rhodes against Byzantion; then in the First
and Second Macedonian War against Rome, and with the Pergamon Kingdom and its
allies, was involved in the war with Philip V of Macedonia. With the condition
of maintaining the current boundaries promised by Rome Bithynia was neutral in
the Battle of Magnesia due to the conflict of interests in the Apameia
Agreement he fought against the Kingdom of Pergamon. After defeat in this war
he tried to expand the boundaries of his kingdom in a northeast direction. In
this study, Prusias I's expansionist policy, is analyzed chronologically
employing the works of ancient authors, archaeological material, numismatic
finds and epigraphic documents.

Anahtar Kelimeler

I. Prusias, Bithynia, Pergamon, Rome, Expansionism

Kaynakça

• Ampel. (= Lucius Ampelius, Liber Memorialis) Kullanılan Metin ve Çeviri: Lucii Ampelii Liber Memorialis, (Ed. E. Assmann), Leipzig 1935.
• App. Mak. (=Appianos, Rhomaika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Roman History. Trans. H. White, The Loeb Classcial Library, London, 1962.
• App. Syr. (=Appianos, Rhomaika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Roman History, Trans. H. White, The Loeb Classical Library, London,1962.
• Ath. Deip. (=Athenaios, Deipnosophisticarum Epitome) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Deipnosophists, Trans. C. B. Gulick, The Loeb Classical Library, London, 1940.
• Aur. Vic. de Vir. Ill. (= Aurelius Victor, De Viris Illustribus Urbis Romae) Kullanılan Metin: Sextus Aurelius Victor, De Viris Illustribus Urbis Romae, (Ed. F. Pichlmary), Leipzig 1911.
• Cass. Dio. (= Cassius Dio, Rhomaika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Roman History, Trans. E. Carry, The Loeb Classical Library, London, 1914-1927.
• Cic. Div. (= Marcius Tullius Cicero, De Divitatione ad M. Brutum) Kullanılan Metin ve Çeviri: Trans. W. A. Falconer, The Loeb Classical Library, London, 1964.
• Cic. Leg. Man. (= Cicero, Pro Manilia or Oratio de Imperio Cn. Pompei) Kullanılan Metin ve Çeviriler: The Speech on the Appointment of Gnaeus Pompeius, Trans. H. G. Hodge, The Loeb Classical Library, London-New York 1927. Marcus Tullius Cicero, Pompeius’un Yetkisi Hakkında, çev. Ü. F. Telatar, İstanbul, 2002.
• Cic. Sen. (= Cicero, De Senectute) Kullanılan Metin ve Çeviri: On Old Age; Divination, Trans. W. A. Falconer, The Loeb Classical Library, Cambridge, Mass.-London200113.
• Corn. Nep. Hann. (= Cornelius Nepos, De Viris Illustribus, Hannibal) Kullanılan Metin ve Çeviri: On the Great Generals of Fereign Nation, Trans. J. C. Rolfe, The Loeb Classical Library, London, 1966.
• Diod. (= Diodorus Sicilius, Bibliotheka Historika) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Library of History, Trans. C. H. Oldfather, The Loeb Classical Library, London, 1957.
• Dion. Hal. fr. (= Dionysios Halikarnassos, Dinarkhos) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Dionysius of Halikarnassus, Critical Essays, Trans. S. Usher, The Loeb Classical Library, Cambridge-Massachusetts- London vol. I 20002- vol. II. 1985.
• Enn. Ann. (= Ennius, Annales) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Annals of Q. Enninus. Edited with Introduction and Commentary by O. Skutsch, Oxford, 1985.
• Eutr. (= Eutropius, Breviarum ab Urbe Condita) Kullanılan Metin ve Çeviri: Roma Tarihinin Özeti, çev. Çiğdem Menzilcioğlu, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2007.
• Fest. Brev. (= Rufius Festus, The Breviarium of Festus) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Breviarium of Festus, A Critical Edition with Historical Commentary by Cf. J. W. Eadie, London, 1967.
• FGrHist (= Die Fragmente der Griechischen Historiker) Kullanılan Metin: Die Fragmente der Griechischen Historiker, (Ed. F. Jacoby), vols. I-XV, Berlin-Leiden, 1923-1958.
• Florus epit. (= Annius Florus, L. Annaei Flori Epitoma De Tito Livia Bello rum Omnium Anno rum DCC Libri II) Kullamlan Metin ve Çeviri: Lucius Annaeus Florus, The Two Books of the Epitome, Extracted from Titus Livius, of All the Wars of Seven Hundred Years, Trans. E. S. Foster, The Loeb Classical Library, London-New York, 1929.
• Front. Str. (= Sextus Iulıus Frontius, Strategematon) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Stratagems and the Aqueducts of Rome, Trans. C. E. Ennet, London, 1955.
• Hdt. (= Herodotos, Historiai) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Herodotus, The Persian Wars, Trans. A. D. Godley, Vols. I-IV, The Loeb Classical Library, London-New York, 1975. Herodotos, Herodot Tarihi, çev. M. Ökmen-A. Erhat, İstanbul, 19912.
• Iulian. Caes. (= Flavius Claudius Iulianus Augustus, Caesares) Kullanılan Metin ve Çeviri: Julian, Orations 6-8. Letters to Themistius, to the Senate and People of Athens, to a Priest. The Caesars. Misopogon, Trans. W. C. Wright, The Loeb Classical Library, Cambridge, 1913.
• Iust. (= Marcus Iulianus Iustinus, M. Iuliani Iustini Epitoma Historiarum Philippicarum Pompei Trogi) Kullanılan Metin ve Çeviri: Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus, Trans. Y. J. Yardley, Atlanta, 1994.
• Ksen. Anab. (= Ksenophon, Anabasis) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Ksenophon, Onbinlerin Dönüşü, çev. T. Gökçöl, İstanbul, 19982. Ksenophon, Anabasis, Trans. C. L. Brownson, Vols. I-VII, The Loeb Classical Library, Cambridge-Massachusetts-London, 1968.
• Liv. (= Livius, Ab Urbe Condita) Kullanılan Metin ve Çeviri: From the Founding of the City, Trans. A. C. Schlesinger, The Loeb Classical Library, London, 1967.
• Memnon (= Memnon, Peri Herakleias) Kullanılan Metin ve Çeviri: Memnon’un Herakleia Pontike Tarihi, çev. M. Arslan, Odin Yayıncılık, İstanbul, 2007.
• Oros. hist. (= Orosius, Historiae Adversum Paganos) Kullanılan Metin: Paulii Orosii Historiae Adversum Paganos, (Ed. C. Zangemeister), Leipzig, 1889.
• Paus. (= Pausanias, Periegesis tes Hellados) Kullanılan Metin ve Çeviri: Description of Greece, Trans. W. H. S. Jones, The Loeb Classical Library, London, 1918.
• Plin. nat. (= G. Plinius Secundus “Yaşlı”, Naturalis Historia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Pliny, Natural History, Trans. H. R. Rackham-W. H. S. Jones-D. E. Eichholz, Vols. I-X. The Loeb Classical Library, Cambridge-Massachusetts-London 1938-1971.
• Plut. Arat. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Aratus) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives, Trans. B. Perrin, Vols. I-XI, The Loeb Classical Library, London-New York, 1926.
• Plut. Cato. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Cato) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives, Trans. B. Perrin, The Loeb Classical Library, London, 1932. Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarkhos, Hayatlar: Aristides-Cato Maior, çev. A. Sina, Hel Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• Plut. Flam. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Flaminius) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives, Trans. B. Perrin, The Loeb Classical Library, London, 1932.
• Plut. Kleom. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Kleomenes) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives, Trans. B. Perrin, Vols. I-XI, The Loeb Classical Library, London-New York, 1921.
• Plut. Luc. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Lucullus) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives, Trans. B. Perrin, Vols. I-XI, The Loeb Classical Library, London-New York, 1959.
• Polyain. Strat. “Philippos”. (= Polyainos, Strategemata) Kullanılan Metin ve Çeviri: Polyainos, Stratagems of War, Trans. R. Shepherd, Chicago, 1974.
• Polyb. (= Polybios, Historiai) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Histories, Vol. I-VI, Trans. W. R. Paton, The Loeb Classical Library, London, 1992.
• Pomp. Trog. prolog. (= Pompeius Trogus, Prologues) Kullanılan Metin ve Çeviri: Prologues to the Philippic History of Trogus, Trans. J. C. Yardley. Intr. R. Develin, Atlanta, 1994.
• Sall. Hist. (= Sallustius, Historiae) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Sallust, Trans. J. C. Rolfe, The Loeb Classical Library, London-New York, 1921.
• Sil. Pun. (= Silius Italicus, Punica) Kullamlan Metin ve Çeviri: Silius Italicus, Punica, Trans. J. D. Duff, Cambridge, The Loeb Classical Library, Mass.-London Vol. I, 19967; Vol. II, 20027.
• Skylaks (= Skylaks, Periplus Scylacis) Kullanılan Metin: Skylax, Periplus Scylacis, (Ed. C. Müller), Geographi Graeci Minores, I., Paris, 19902, s. 15-96. Pseudo-Skylaks, Periplous, çev. M. Arslan, MJH II/1, 2012, s. 239-257.
• Steph. Byz. Ethnika (= Stephanos Byzantios, Ethnika) Kullanılan Metin: Stephani Byzantii, Ethnikon: A Geographical Lexicon on Ancient Cities, Peoples, Tribes and Toponyms. (Ed. A. Meineke), Chicago, 1992.
• Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Geography of Strabo, Trans. H. L. Jones, The Loeb Classical Library, London, 1961. Strabon, Coğrafya, çev. A. Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2000.
• Suda (= Suda-Suidas, Suidae Lexicon) Kullanılan Metin ve Çeviri: Suidae Lexicon, Edt. A. Adler, Leipzig-Teubner, 1928-1971.
• Tac. Ann. (= Tacitus, Annales) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Tacitus, Annals, Trans. J. Jackson, The Loeb Classical Library, Cambridge-Massachusetts, 1937.
• Val. Max. (= Valerius Maximus, Factorum et Dictorum Memorabilium) Kullanılan Metin ve Çeviri: Valerius Maximus, Memorable Doings and Sayings, Trans. D. R. Shackleton Bailey, The Loeb Classical Library, Cambridge, 2000.
• Zon. (= Ionnes Zonaras, Epitome Historiarum) Kullanılan Metin ve Çeviri: http://www.attalus.org/refs/Zonar.html.