Geçmişten Günümüze Şekillenen Çocukluk Algısı ve Çocuk Yetiştirme Pratikleri

Yıl 2018, Sayı: 45, 227 - 247, 28.12.2018

Sinem Uğur

Öz

Çocuklara ve çocukluk kavramına yönelik tutumlar,
tarihsel süreç içerisinde köklü değişimler yaşamıştır. 16 yüzyıl öncesinde
çocuklar çeşitli kötülüklerin kaynağı olarak değerlendirilmiş ve varlıklarına
kayıtsız kalınmıştır. Ayrı bir yaşam evresi olarak çocukluk düşüncesinin ortaya
çıkması, ancak Rönesans sonrası toplumsal olayları ile mümkün olmuştur.
Rönesans, Aydınlanma, sanayileşme süreçleriyle birlikte çocuk ve çocukluğa
ilişkin farklı bakış açıları ortaya çıkmış, çocukların yeni çocukluk algısına
uygun şekilde yetiştirilmesine önem verilmiştir. Bu bakımdan bu çalışmada öncelikle
çocuk yetiştirme pratiklerini de etkilemesi bakımından tarih boyunca çocukluğun
kazandığı yeni anlamlar tartışılmıştır. Daha sonra torunlarına bakım sağlayan
büyükanneler aracılığıyla, yeni çocukluk tanımlamalarına uygun güncel bakım
pratikleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler, Antalya
ilinde torunlarına bakım sağlayan büyükannelerle yapılan derinlemesine
görüşmelerden elde edilmiştir. Yapılan görüşmeler çözümlendiğinde, çocukların
kişilikleri, yetenekleri doğrultusunda, uzman görüşleri ile güncel bakım
pratikleri takip edilerek yetiştirilmesi biçiminde görünür olan sorumlu
ebeveynlik modelinin büyükanneler tarafından da takip edildiği anlaşılmıştır. Araştırma
verileri aynı zamanda çocukların
temel ihtiyaçlarının karşılanması, kişisel gelişimleri ve yaratıcılıklarına
katkıda bulunacak faaliyetlere yönlendirilmesi ve çocukta öğrenme arzusunun
teşvik edilmesiyle sağlanan çağdaş bakım faaliyetinin, çocukluğun yeni
yorumlamalarına da yol açtığını yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Çocukluk, Çocuk Yetiştirme, Güncel Bakım Pratikleri

Kaynakça

• KaynakçaAKYÜZ, E. (2012). Çocuk Hukuku Çocukların Hakları ve Korunması (2.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• ARIES, P. (1962). Centuries of Childhood-A Social History of Family Life. R.Baldick (Çev.). New York: Alfred A. Knopf.
• ARIES, P. (1976). Centuries of Childhood. J. Beck, C. Jenks, K. Nell. ve M. F. D. Young (Ed.), A Sociology of Education içinde (s.37-48). UK: Collier Macmillan.
• ARMSTRONG, M. J. (2005). Grandchildren’s Influences on Grandparents: A Resource for Integration of Older People in New Zealand’s Aging Society. Journal of Intergenerational Relationships, 3(2), 7-21.
• AYDIN, M. (2013). Ailede Çocuk ve Ebeveynle İlişkisi. Mustafa Aydın (Ed.), Sistematik Aile Sosyolojisi içinde (s. 195-213). Konya: Çizgi Kitabevi.
• BECK, U., BECK-GERNSHEIM, E. (2012). Aşkın Normal Kaosu. N. Ermiş (Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• BURGESS, A. (2015). Interconnectedness: The Grandparents Role in Childbearing and Parenting. International Journal of Childbirth Education, 30(1), 68-73.
• CHAMBERS, D. (2012). A Sociology of Family Life, Change and Diversity in Intimate Relations. USA Malden: Polity Press.
• ÇAM, S. (2003). Çocuk Pornografisi Tartışmalarına İlişkin Sorular. Pınar Özdemir (Ed.), İletişim Araştırmaları içinde (s. 55-86). Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Araştırmaları ve Uygulama Merkezi (İLAUM).
• DEMİR-GÜRDAL, A. (2013). Sosyolojinin İhmal Edilen Kategorisi Çocuklar Üzerinden Çocukluk Sosyolojisine ve Sosyolojiye Bakmak. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Ekim 15(4), 1-26.
• DUNIFON, R., BAJRACHARYA, A. (2012). The Role of Grandparents in the Lives of Youth. Journal of Family Studies, 21(2), 101-119.
• ELKIND, D. (1999). Çocuk ve Toplum, Gelişim ve Eğitim Üzerine Denemeler. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları: 3.
• ELKIND, D. (2001). Değişen Dünyada Çocuk Yetiştirme ve Eğitim. Bekir Onur (Ed.), 3. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Dünyada ve Türkiye’de Değişen Çocukluk içinde (s. 15-25). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları: 9.
• GANDER, M., GARDINER, H. W. (2001). Çocuk ve Ergen Gelişimi. A. Dönmez, N. Çelen, B. Onur (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• “Geçmişe Bir Gülücük Çek”, Theraphysio, 4. Sayı (1 Ekim Dünya yaşlılar Günü Özel Sayı), https://issuu.com/theraphysio/docs/theraphysio4.say_.
• GÜNEYSU, S. (2001). Türkiye’de Yayınlanan Çocuk Yetiştirmeye İlişkin Kitapların İncelenmesi. Bekir Onur (Ed.), 3. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Dünyada ve Türkiye’de Değişen Çocukluk içinde (s. 195-213). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları: 9.
• HERLOFSON, K., HAGESTAD, G. O. (2012). Transformations in the Role of Grandparents Across Welfare States. Sara Arber, Virpi Timonen (Ed.), Contemporary Grandparenting: Changing Family Relationships in Global Contexts içinde (s. 27-49). Bristol: The Policy Press.
• İNAL, K. (2007). Modernizm ve Çocuk-Geleneksel, Modern ve Postmodern Çocukluk İmgeleri. Ankara: Sobil Yayınları.
• İNAL, K. (2009). Türkiye’de Çocukluk: Nereye!.S. İçin-Akçalı (Ed.), Çocuk ve Medya içinde (s. 13-51). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• KARAKUŞ ÖZTÜRK, H. (2017). Çocukluğun Tarihsel Gelişimi Üzerine Düşünceler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Oct 2017 (13), 253-276.
• KIRKPATRİCK, C. (1963). The Family: As Process and Institution. New York: Ronald Press Co.
• KORKMAZ, E. (2012). Montessori Metodu (2. Baskı). İstanbul: Algıyayın
• NEWMAN, D. M. (2009). Families: A Sociological Perspective. United States of America: McGraw-Hill Companies Incorporated.
• ONUR, B. (2007). Çocuk, Tarih ve Toplum. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• YILDIRIM, E.; YILDIRIM, E. (2009). Aile İçi İlişkiler ve İletişim. K. Canatan ve E. Yıldırım (Ed.), Aile Sosyolojisi içinde (s. 173-190). İstanbul: Açılım.
• POSTER, M. (1989). Eleştirel Aile Kuramı. A. Gürsoy Tezcan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• SORMAZ, F., YÜKSEL, H. (2012). Değişen Çocukluk, Oyun ve Oyuncağın Endüstrileşmesi ve Tüketim Kültürü. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 985-1008.
• SPRING, J. (2014). Özgür Eğitim (4. Baskı). A. Ekmekçi (Çev.). İstanbul:Ayrıntı Yayınevi.
• TAN, M. (1989). Çağlar Boyunca Çocukluk. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 71-88.