TÜRK TARİHİNDEN ÖRNEKLERLE MANAS DESTANI’NDA MÜZİK TÜRLERİ

Yıl 2018, Sayı: 44, 289 - 302, 10.01.2019

Feyzan Göher Vural Sefer Solmaz

https://doi.org/10.21563/sutad.511664

Cited By: 2

Öz

Destanlar, değerli birer edebî eser olmalarının yanı sıra, ait oldukları milletin tarihini, geçirdiği büyük olayları ve kültürel değerleri yansıtmaları bakımından da büyük öneme sahiptirler. Bir milletin kültürel zenginlikleri içinde en önemli yapı taşlarından olan müzik de, destanlarda yer bulur. Destanlar, ait oldukları milletin müzik tarihi açısından önemli ipuçları sunar. Literatür taramasına dayalı betimsel karakter taşıyan bu araştırmada, tüm Türk dünyasının ve dünyanın en kapsamlı destanı olan Manas Destanı’nın çeşitli varyantları incelenerek, destanda yer alan müzik türleri, bu türlerin kullanım yerleri saptanmıştır. Bulgular Türk tarihinden çeşitli örneklerle ilişkilendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Manas Destanı, Türk Tarihi, Kırgız Destan Geleneği, Türk Müzik Tarihi.

Kaynakça

• AKMATALİYEV Abdıldacan (2001), Kırgız Folkloru ve Tarihi Kahramanlar - Evlilik Geleneği ve Türküleri, Çocuk Folkloru, Edebi Eserler ve Tarihi Kahramanları, çev. Kalmamat Kulamshaev, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
• ALTUN, Kudret (1995), “Manas Destanı”, Manas Destanı’nın 1000. Yıl Paneli, Kayseri: Türk Dünyası Araştırmaları Merkezi Yay.: 20-24. Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr, Erişim tarihi: 2018.08. 15
• el-BEYHAKÎ, Ebü’l-Fazl Muhammed b. el-Hasan (1371), Tarih-i Beyhakî, nşr. Ali Ekber Feyyaz, Tahran.
• ÇERİBAŞ, Mehmet (2010), “Kırgız Halk Edebiyatı’nda Yarışma Temelli Bir Tür: ‘Aytış’”, Acta Turcica, 2/1, Ocak: 59-74.
• DİYARBEKİRLİ Nejat ve ASLANAPA Oktay (1977), Türk Tarihi, Ankara: Yaygın Yükseköğretim Kurumu.
• ERENDİL, Muzaffer (1992), Dünden Bugüne Mehter, Ankara: Genel Kurmay Başkanlığı Yay.
• ESİN, Emel (2004), Türk Sanatında İkonografik Motifler, İstanbul: Kabalcı Yay.
• FARMER, Henry George (1979), “Tablhane” mad., İA, İstanbul: MEB Basımevi: 609.
• GAZİMİHAL, Mahmud Ragıp (1975), Ülkelerde Kopuz ve Tezeneli Sazlarımız, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• GAZİMİHAL, Mahmut Ragıp (2001), Türk Nefesli (Ötkü) Çalgıları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• GORINA I.V., (2008), “История музыкального фольклора кыргызского народа” (Kırgız Halkının Tarihi Müzik Folkloru), Вестник КРСУ, Том (C) 8. № 7: 161-166.
• GÖMEÇ, Saadettin (2011), Kırgız Türkleri Tarihi, Ankara: Berikan Yay.
• GULUYEV, Ebulfez Amanoğlu (1995), “Manas Destanı’nda Kişi Adları”, Manas Destanı ve Etkileri Uluslararası Bilgi Şöleni, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.: 177-122.
• GÜLENSOY, Tuncer (2002), Manas Destanı Türkiye Türkçesi İle, Ankara: Akçağ Yay.
• İNAN, Abdülkadir (1972), Manas Destanı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• İNAN, Abdülkadir (1998), Makaleler ve İncelemeler, C. I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• KAFESOĞLU, İbrahim (1980), Eski Türk Dini, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• KARASAR, Niyazi (2002), Bilimsel Araştırma Yöntemi, İstanbul: Nobel Yay.
• KOÇKUNOV, Aydarbek S. (2002), “Kırgız Halkı ve Geleneksel Kültürleri”, Türkler, C. 19, Ankara: Yeni Türkiye Yay.: 544-550.
• KORKMAZLAR, Fatih (2011), Manas Destanı, İstanbul: Anonim Yay.
• KÖYMEN, Mehmet Altay (1989), Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, C. I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• MAMBETKALIYEV, Sultan (1997), “Şamanizm ve Çocuk Folkloru”, çev. K.Kulamshaev, Uluslararası 4. Türk Kültürü Kongresi, Ankara: 337-338.
• MAMITOV, Satılbaldı (1997), “Kırgızlarda Şamanizm İzleri”, çev. K. Kulamshaev, Uluslararası 4. Türk Kültürü Kongresi, Ankara: 347-349.
• NASKALİ, Emine Gürsoy (1995), Manas - Wilhelm Radloff Varyantı, Ankara: Türksoy Yay.
• ÖGEL, Bahaeddin (1984), Türk Kültür Tarihine Giriş Türklerde Tuğ ve Bayrak, C. VI, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• ÖZCAN, Nuri (2003), “Mehter” mad., İA., C. 28, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• ÖZTUNA, Yılmaz (1969), Türk Musikisi Ansiklopedisi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• ÖZTÜRK, Ali Özgün (2007), “Bir Kırgız Destanı Medirman”, Milli Folklor, Yıl 19, (74): 34-37.
• PEKACAR, Çetin (1995), “Türkiye’ye Göç Eden Pamir Kırgızlarından Derlenen Manas Destanı”, Manas Destanı ve Etkileri Uluslararası Bilgi Şöleni, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.: 163-170.
• SANAL, Haydar (1964), Mehter Musikisi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• SEYİTDANLIOĞLU, Mehmet (2009), “Eski Türklerde Devlet Meclisi ‘Toy’ Üzerine Düşünceler”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 28 (45): 1-11.
• ŞAHİNER, Necmeddin (2007), Mehter, İstanbul: Elips Kitap.
• TUĞLACI, Pars (1986), Mehterhane’den Bando’ya, İstanbul: Cem Yay.
• TURAN, Osman (1984), Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul: Nakışlar Yay.
• UÇAN, Ali (2000), Geçmişten Günümüze Günümüzden Geçmişe Türk Müzik Kültürü, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yay.
• VURAL, Timur (2013), Türklerde Askeri Müzik Geleneği – Tuğ, Nevbet, Mehter, Konya: Çizgi Kitabevi.
• YILDIZ, Naciye (1995), Manas Destanı (W.Radloff) ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tahliller, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• YILDIZ, Naciye (2002), Manas Destanı ve Kırgız Halk Edebiyatı, Türkler, C. 3, Ankara: Yeni Türkiye Yay.: 547-553.
• YUSUPOV, Keneş (2009), Manas Destanı, Aktaranlar: Fikret Türkmen - Alimcan İnayet, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.