An Evaluation on the Syntactic Properties Proverbs Related to Horses in Azerbaijani Turkish

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 88 - 101, 30.06.2019

Hacı Dağlı

Öz

The horse has a very important place in all
aspects of the lives of Azerbaijan Turks, who have a rich oral literature.
Accordingly, the horse, which is a mount, is used in the epics, fables,
proverbs, and products of national folklore. In particular, the horse has
gained a significant sense of meaning by taking its place in the proverbs reflecting
the Azerbaijani people and their national elements. In this study, proverbs
about horses in Azerbaijan Turkish were searched and examined. In this
study,  based on books “Azerbaycanca-Rusca
Rusca-Azerbaycanca Atasözləri və Zərbi-Məsəllər Lüğəti” by Ilyas Hamidov,
BehruzAhundov and Leyla Hamidova and "AtalarSözü" by Celal Beydili
and İsrafil Abbaslı, general information about "horse" themed
proverbs were given; the subjects such as the definition of proverb, the themes
of proverbs and the general subjects they discussed were mentioned, and
following this, the general characteristics of the Azerbaijani proverbs related
with horses are classified to give a semantic and syntactic explanation of the
proverbs about horse.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan proverbs, sentence, horse

Azerbaycan Türkçesinde Atla İlgili Atasözlerinin Sözdizimsel Özellikleri Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Zengin bir sözlü edebiyata sahip olan Azerbaycan Türklerinin
hayatlarının her alanında at son derece önemli bir yere sahiptir. Buna bağlı
olarak binek hayvanı olan at, milli folklorun ürünleri olan destan, masal,
atasözleri... vs. kullanılmıştır. Özellikle de at Azerbaycan halkının ve milli
öğelerini yansıtan atasözlerinde geniş bir şekilde yerini alarak önemli bir
anlam zenginliğine kavuşmuştur. Bu çalışmada Azerbaycan Türkçesinde atla ilgili
atasözleri taranarak incelenme yapılmıştır. Yapılan bu incelemede İlyas
Hamidov, Behruz Ahundov, Leyla Hamidova’nın birlikte çıkardıkları
“Azerbaycanca-Rusca Rusca-Azerbaycanca Atsözləri və Zərbi-Məsəllər Lüğəti” adlı
kitap ve Celal Beydili ile İsrafil Abbaslı’nın “Atalar Sözü” adlı eseriden yola
çıkarak “at” temalı atasözleri hakkında genel bilgiler verilmiş, atasözü
tanımı, atasözlerinin içerdiği temaların ve ele aldıkları genel konular, atla
ilgili Azerbaycan atasözlerinin genel özellikleri gibi konulara değinilmiş ve
ardından sınıflandırma yapılarak atla ilgili kurulan atasözlerinin hem anlamsal
hemdesözdizimsel bakımından izahatı verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan atasözleri, cümle, at

Kaynakça

• Aksoy, Ö. A. (1970). Atasözleri ve Deyimler.İkinci Baskı. Ankara: Üniversitesi Basımevi.
• Aktaş, Şöhret Türkmen (2004). Seçme Atasözleri ve Eleştirmeli Açıklamaları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Albayrak, Nurettin (2009). Türkiye Türkçesinde Atasözleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Atalar Sözü (2004). Bakı: Öndər Nəşriyyat.
• Beyzadeoğlu, Süreyya (2003). Şinasi Durub-ı Emsali Osmaniye. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Büyük Türkçe Sözlük (1990). Ankara: Rehber Yayınları.
• Çobanoğlu, Özkul (2004). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü.Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Dilçin, Dehri (2000). Edebiyatımızda Atasözleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Həmidov İ., Axundov B., Həmidova L. (2009). Azerbaycanca-Rusca Rusca Azerbaycanca Atsözləri və Zərbi-Məsəllər Lüğəti. Bakı, << Təhsil >>, 2009, 560 səh.
• Karataş, Turan (2004). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.
• Kaya, Doğan (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.
• Parlatır, İsmail (2007). ATASÖZLERİ. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Püsküllüoğlu, Ali (2004). Türkçe Sözlük. 2. Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Sami, Ş. (1989). Kamus-i Türkî. İstanbul: Enderun Kitabevi, 1288.