Determining Misuse of Agricultural Lands in Yenimahalle District of Ankara using GIS and Remote Sensing Techniques

Yıl 2012, Cilt: 21 Sayı: 2, 57 - 64, 01.06.2012

Metin Aydoğdu Şeydagül Özdemir Fatma Dedeoğlu Ali Mermer

Öz

This study is carried out to determine land use changes by Geographic Information Systems and Remote sensing methods in Yenimahalle district of Ankara province. Changes in land use were identified between 2000-2005 and 2000-2010. For the study Landsat-5 image of year 2000, Ikonos image of year 2005, and SPOT image of year 2010 were used. 1:25000 scale topo maps and soil maps, and CORINE land use data were also used. GPS data collected from field were used for ground truth studies. Land use classes of Corine database were combined into 8 classes as urban, rangeland, forest, water body, agricultural land, industry, barren land, and mining area. Manuel digitizing were done on satellite images of year 2000, 2005 and 2010 to create poligons of above land use classes. One kod number(1-2-3-4-5-6-7-8) was assigned to each land use classes. Overlay anaysis was done among the land use layers representing each year to analyse land use changes by using ArcGIS Arc Map 10.0 software. Changes in land use classes between years 2000 and 2010 were as follows; The highest changes were in rangeland class as 11.04% decline, then urban area as 6.47% increase and industrial areas as % 3.10 increase. There were slightly increase in agricultural lands (0,24%), forest lands (0,83%) and barren lands (0,41%). In the project area (52.214 ha), no change in land use were detected in the 33.564 ha (64,28%) area, on the other hand land use change was detected on the reamining 18.649 ha (35,72%) of project area. The average producer accuracy was 89.66%, average user accuracy 86,35% and total accuracy was % 84,57 in the data produced from year 2010 image.

Anahtar Kelimeler

Agricultural Lands; Misuse; Urbanization; Change Detection; GIS

Coğrafi Bilgi Sistemleri Ve Uzaktan Algılama Teknikleri Kullanılarak Ankara İli Yenimahalle İlçesindeki Tarım Alanlarının Amaç Dışı Kullanımının Belirlenmesi

Öz

Bu çalışma tarım arazilerindeki değişimi Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama yöntemleri kullanılarak tespit etmek amacıyla Ankara ili Yenimahalle ilçesinde yürütülmüştür. 2000 yılı başlangıç kabul edilerek, 2000-2005 ve 2000-2010 yılları arasındaki arazi kullanımındaki değişiklikler tespit edilmiştir. Bu amaçla, 2000 yılına ait Landsat-5, 2005 yılına ait ikonos ve 2010 yılına ait SPOT uydu görüntüleri kullanılmıştır. Arşivimizde bulunan 1/25.000’ lik topoğrafik haritalar ve toprak haritaları kullanılmıştır. Ayrıca yer doğrulama çalışmalarında kullanılmak üzere araziden toplanan GPS verilerinden de faydalanılmıştır. Proje alanına ait Corine arazi örtüsü sınıfları başlangıçta 26 sınıf iken, bütünleştirilmiş kodlama sistemi ile arazi sınıfları 8 sınıf olarak yeniden kodlanmıştır (Yerleşim, Mera, Orman, Su Yüzeyi, Tarla, Endüstri, Çıplak Alan, Maden). ArcGIS Map 10.0 yazılımı kullanılarak 2000 yılı Landsat 5 TM, 2005 ikonos ve 2010 spot uydu görüntüleri üzerinden arazi sınıfları sayısallaştırılmış ve oluşturulan her bir arazi sınıfına farklı bir kod numarası (1-2-3-4-5-6-7-8) verilerek veri tabanına işlenmiştir. Elde edilen üç farklı yıla ait sayısallaştırılarak oluşturulan arazi sınıfı katmanlarına ait veri katmanları ArcGIS 10.0 programında ikişerli olarak çakıştırılarak (OVERLAY) yıllar arasındaki değişim tespit edilmiştir. 2000-2010 yılı arazi sınıfları arasındaki %’de değişim oranlarına bakıldığında; en fazla değişim, mera alanlarında azalma(%11,04) şeklinde ortaya çıkmış, yerleşim alanlarında artış (% 6,47), endüstri alanlarında artış (%3,10), tarım arazilerinde artış (% 0,24), orman alanlarında artış (% 0,83), çıplak alanlarda artış (% 0,41) görülmüştür. Genel olarak toplam proje alanı (52.214 ha.) içerisinde değişmeden kalan alan 33.564 ha. (%64,28), değişen alan 18.649 ha. (% 35,72) olmuştur. Sınıflandırılmış 2010 yılı SPOT uydu görüntüsü üzerinden yapılan doğruluk testi sonucuna göre ortalama üretici doğruluk oranı % 89,66 olurken, ortalama kullanıcı doğruluk oranı % 86,35, toplam doğruluk oranı ise % 84,57 olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tarım Arazileri; Amaç Dışı Kullanım; Kentleşme; Değişim Analizi; CBS

Kaynakça

• Anonymous 1976, Toprak ve Su Kaynakları IV. 5 Yıllık Kalkınma Planı. Özel İhtisas Komisyonu Raporu. DPT Yayını No: 1517, Ankara.
• Anonymous (2010) Field Guide ERDAS, Inc,GA,USA
• Aydoğdu M., M.Tarini, H.T. Akçar, A. Aydemir 2009. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi,İzmir Harran Ovasında Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama ile Tarım Arazilerinde Amaç Dışı Kullanımın Tespiti.
• Dizdar M.Y. 1984, Kentleşmenin Çevredeki Tarım Üzerindeki Olumsuz Etkileri. In: Tarım Topraklarının Amaç Dışı Kullanılması Konferans Bildirileri, Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı, 10 Eylül 1984, Ankara, 25-32
• Kılıç A., Özbek ve arkadaşları.2004,Tarım Alanlarının Amaç Dışı Kullanımı ve Erzurum örneği, Ekoloji Dergisi 13, 52,1-6
• Paksoy M.,1994. Tarım Alanlarının Tarım Dışı Amaçlarla Kullanılması,Ekoloji Dergisi Ekim-Kasım-Aralık sayı : 13
• Rimal B.,2009 Land Use Change Analysis of Katmandu Metropolitan,Using Remote Sensing and GIS,University of Wroclaw.
• Şahin D., Aksoy E., 2004. Planlama Toprak Etüdlerinde Uzaktan Algılama Algılama ve Coğrafik Bilgi Sistem Tekniklerini Uygulama Olanakları, Yüksek Lisans Tezi-Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü
• Yılmaz Ö.,2001. Tarım Alanlarının Amaç Dışı Kullanımı ve Afyon Örneği, Kocatepe Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü-Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt III sayı:1