THE EFFECTIVENESS OF SOME SOW SPACINGS IN SOME WINTER VETCH VARIETIES GROWN FOR SEED PRODUCTION

Yıl 2002, Cilt: 11 Sayı: 1-2, - , 01.06.2002

Muzaffer Avcı Kader Meyveci Erol Karakurt Musa Karaçam Derya Sürek Bayram Özdemir Ayşenur Şahin Yürürer

Öz

This research was aimed at determining optimum row spacing and seed rates to extend the winter type vetch production, promote  animal production and to fill the gap in feed supply in Central Anatolia. The  research was carried out in research farm of  the Research Centre for the Field Crops,  in Haymana / İkizce, during 2001-2004.

The experimental material were Hungary vetch cv. TarmBeyazı-98 and hairy vetch cv. Munzur-98. The experimental design was as split plots with three replications. In the experiments; the main plots were row spacing and the sub-plots were seed rates. On 2 different row spacings (45 and 60 cm) and 5 different sowing norms (100, 200, 300, 400 and 500 seeds/m2) were used.

Single plot was  25 m² ( 2.5 X 10 m). Plant height, pods/plant, stem/plant, 1000 seed weight, biomass yield, seed yield and harvest index were studied in the experiment.

In Central Anatolia, economical analysis of 3 year-data for both varieties ofTarmBeyazı-98 and Munzur-98 when they were grown for seed production indicated that  the optimum row spacing was 45 cm and the seed rate was 200 seed / m2 which were equal to 7-8 kg/da seed. This row spacing facilitate interrow cultivation and enabled control of most weed. Interrow cultivation was the only method in winter vetch production for obtaining reasonable seed yield.

Anahtar Kelimeler

Hungary vetch; hair vetch; row spacing; seed rate; pods/plant; stem/plant; seed yield; biomass yield; plant height; 1000 seed weight; harvest index

MACAR FİĞİ (Vicia pannonica L. cv. Tarmbeyazı-98) İLE TÜYLÜ FİĞ (Vicia villosa L. cv. Munzur-98) ÇEŞİTLERİNİN TOHUMLUK ÜRETİMİNDE DEĞİŞİK EKİM SIKLIKLARININ ETKİNLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Öz

Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından 2001-2004 yıllarında yürütülen bu denemede yeni tescil olmuş kışlık fiğ çeşitlerinin bölgede yaygınlaştırılması, hayvancılığı teşvik etmek ve yem açığının giderilmesine katkıda bulunmak için geniş alanlarda tane üretimi amacıyla yetiştiricilikte çapalamaya uygun sıra aralığı ve uygun tohum miktarının belirlenmesi hedeflenmiştir.

Bu denemede, Enstitümüzce tescil ettirilen tek yıllık yem bitkilerinden TarmBeyazı-98 (Macar Fiği) ve Munzur 98 (Tüylü Fiğ) çeşitleri ele alınmıştır. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ana parseller sıra arası mesafesini oluştururken, alt parsellerde birim alana (m² ‘ye) atılacak tohum miktarları yer almıştır. Denemede  45.0 ve 60.0 cm gibi iki farklı sıra aralığı ve  m² ‘de 100, 200, 300, 400 ve 500 adet tohum miktarları ele alınmıştır. Denemede en küçük parsel boyutları 2.5 x 10=25 m² olup, deneme süresince bitki boyu, bakla sayısı, dal sayısı, 1000 tane ağırlığı, biyolojik (sap+tane) verimi, tane verimi ve hasat indeksi gibi birçok veriler alınmıştır.

Orta Anadolu koşullarında; Macar fiği ( Tarmbeyazı-98) ve Tüylü fiğ (Munzur-98) de tanesi için fiğ yetiştiriciliğinde, 3 yıllık ortalama verim değerlerine ve yapılan ekonomik analiz sonuçlarına göre  en uygun sıra aralığı 45 cm ve en uygun tohum miktarı 200 adet/m² olup, bu da yaklaşık olarak her iki çeşit için yaklaşık 7-8 kg/da tohumluk  olarak belirlenmiştir. Bu aralıkta bitki kolayca çapa yapılabilmekte ve yabancı otun büyük bir kısmı yok edilmektedir. Kışlık fiğlerde tanesi için yetiştiricilikte verim alınabilmesi için şimdilik en uygun ot kontrolün bu yolla olabileceği söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Macar fiği; tüylü fiğ; sıra aralığı; tohum miktarı; bakla sayısı; dal sayısı; bitki boyu; biyolojik verim; tane verimi; hasat indeksi

Kaynakça

• Arslan, A ve Anlarsal, A.E.,1996. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Farklı Tohumluk Miktarlarının Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Tohum Verimi ve Bazı Özelliklere Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, Erzurum. s: 632-639.
• Arslan, A. ve Gülcan, H. 1996. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kışlık Ara Ürün Olarak Yetiştirilen Değişik Fiğ ve Arpa Karışımlarında Biçim Zamanının Ot Verimi ve Bazı Tarımsal Özelliklerine Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, s: 341-347, Erzurum.
• Anlarsal, A.E. 1987. Çukurova Koşullarında Bazı Adi fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Bitkisel ve Tarımsal Özellikler ve Bunlar Arası İlişkiler Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi. Adana.
• Anlarsal, A.E. ve Gülcan, H. 1989. Çukurova Koşullarına Uygun Fiğ Çeşitlerinin Saptanması Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü. Zir.Fak. Dergisi 4 (5) : 56-68.
• Açıkgöz, E. 1995. Yembitkileri ( II. Baskı). Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Bursa.
• Avcıoğlu, R., Soya, H. 1977. Adi Fiğ. Ege Üniv. Zir. Fak. Zootekni Derneği yayın No :4, İzmir.
• Buğdaycıgil, M., Sabancı, C.O., Özpınar, H., Eğinlioğlu, G. 1996. Değişik Fiğ+Arpa Karışım Oranlarının Ot Verimine ve Kalitesine Etkisi. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, s: 316-320, Erzurum.
• Bulur, V. ve Çelik, N. 1996. Bazı Seçilmiş Adi Fiğ Hat ve Çeşitlerinin Verim ve Önemli Tarımsal Özellikleri. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, s: 479-485, Erzurum.
• Çakmakçı, S. ve Açıkgöz, E. 1987. Adi fiğ (Vicia sativa)’de Ekim Zamanı, Sıra Aralığı ve Biçim Devrelerinin Ot Verimi ve Kalitesine Etkisi. Doğa 1: 179-185.
• Çelik, N.,1984. Bazı Yerli ve Yabancı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinin Kıraç ve Sulu Koşullarda Ot ve Tane Verimi Üzerinde Araştırmalar. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Der.,3:49-54
• Çomaklı, B. ve Taş, N. 1996. Bazı Fiğ Türlerinde Fosforla Gübrelemenin Otun Kimyasal Kompozisyonuna Etkileri. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, s: 293-300, Erzurum.
• Fırıncıoğlu, H.K., Uncuer, D., Ünal, S. ve Aydın, F. 1996. Bazı Fiğ (Vicia sp.) ve Mürdümük (Lathyrus sp.) Türlerinin Tarımsal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, s: 685-691, Erzurum.
• Meyveci K., M. Karaca, H. Eyüpoğlu, A Avçin, E Karagüllü, M. Avcı N. Durutan,H. Kabakçı. 1993. Kışlık ercimekte Ot Alım Zamanı ve Sayısı. Sonuç raporu. Tarımsal Araştırma Genel Müdürlüğü, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü. PK. 226. Ulus. Ankara.
• Meyveci K., H.Eyüpoğlu,E.Karagüllü, B.Taştan, A.Yıldırım, A. Demirci.1998. Kışlık Mercimekte Yetiştirme Tekniğine Bağlı Olarak Yabancı Otlara Karşı Mücadele İmkanları Üzerine Araştırmalar Sonuç Raporu. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü PK. 226. Ulus Ankara.
• Munzur, M., Tan, A., Kabakçı, H. 1992.Bazı tek yıllık baklagil ekim oranın ot ve tohum verimine etkisi Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü(TARM) 1991/1992 yılı çalışma raporları.
• Munzur, M., Tan, A., Kabakçı, H. 1993. Bazı tek yıllık baklagil ekim oranın ot ve tohum verimine etkisi Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü(TARM) 1992/1993 yılı çalışma raporları.
• Munzur, M., Tan, A. ve Kabakçı, H. 1995. Bazı Tek Yıllık Baklagil Yem Bitkileri Ekim Oranının Ot ve Tohum Verimine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (TARM) 1995 yılı çalışma raporları, Ankara.
• Sağlamtimur, T., Gülcan, H., Tükel, T., Tansı, V., Anarsal, A.E., Hatipoğlu, R.,1986. Çukurova koşullarında yem bitkileri adaptasyon denemeleri. I. Baklagil yem bitkileri. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Derg. 1(3), 37-51.
• Serin, Y., Tan, M., Şeker, H. 1995. Fiğ (Vicia sativa L.)’de değişik sıra aralığı ve tohum miktarının tohum verimi ile bazı özelliklerine etkisi. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Der. 26(2), 159-170.
• Sevimay, C.S. ve Kendir, H. 1996. Ankara Koşullarında Kışlık Yetiştirilen Fiğ Çeşitlerinin Yem Verimleri. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, s: 472-478, Erzurum.
• Soya, H. 1987. Ege Bölgesi Kıyı Kesimi Yerel Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Sıra Arası Mesafesi ve Tohumluk Miktarının Verim ve Verim Karakterlerine Etkisi. Ege Üniv. Zir. Fak. Der.24(2),91-103.
• Soya, H. 1988. Kimi Fiğ Türlerinde Sıra Arası Mesafesinin Tohum Verimi ve Verim Özelliklerine Etkisi. Ege Üniv. Zir. Fak. Der.25 (1), 204-218, Bornova – İzmir.
• Şılbır, Y., Tansı, V. ve Sağlamtimur, T. 1991. GAP Bölgesinde Kışlık Ara Ürün Tarımı ve Bölge İçin Önemi. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 28-31 Mayıs 1991, s: 292-303, İzmir.
• Şılbır, Y. ve Sağlamtimur, T. 1991. Harran Ovası Kıraç Koşullarına Uygun Fiğ Çeşitlerinin Saptanması. Ç.Ü. Zir.Fak. Dergisi 6 (3) : 155-166.
• Tan, A., Munzur, M., ve Kabakçı, H. 1993. Ot ve Tohum Üretimi Amacıyla Yetiştirilen Macar Fiği İçin Uygun Azot ve Fosfor Miktarlarının Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (TARM) 1993 yılı çalışma raporları, Ankara.
• Tükel, T., Sağlamtimur, T., Gülcan, H., Tansı, V., Anlarsal, A.E., Baytekin, H. 1990. GAP Bölgesinde Yem Bitkileri Adaptasyonu Üzerinde Araştırmalar. Ç.Ü.Z.F. VIII. Dönem Durum Raporu, GAP Yayınları No: 33.
• Tosun, M., Altınbaş, M. ve Soya, H. 1991. Bazı Fiğ (Vicia spp.) Türlerinde Yeşil Ot ve Dane Verimi ile Kimi Agronomik Özellikler Arasındaki İlişkiler. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 28-31.05.1991. s:574-583. Ege Üniv. Basımevi, İzmir.
• Yılmaz, Ş., Günel, E. ve Sağlamtimur, T. 1996. Amik Ovası Ekolojik Koşullarında Yetiştirilebilecek Uygun Fiğ (Vicia spp.) Türlerinin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, s: 627-631, Erzurum.