İleri Kademe Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Yağışa Dayalı Şartlarda Tane Verimi ve Bazı Kalite Parametreleri Yönünden Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 81 - 86, 30.11.2016

Enes Yakışır Seyfi Taner Melek Bayraktaroğlu Telat Yıldırım Mehmet Ali Çayıröz İbrahim Kara Musa Türköz Şah İsmail Cerit Mehmet Şahin Seydi Aydoğan

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280215

Öz

Bu araştırma,
2013-2014 yetiştirme döneminde ileri kademe bazı ekmeklik buğday genotiplerinin
tane verimi ve bazı kalite parametrelerinin belirlenmesi amacıyla
yürütülmüştür. Araştırma materyali; Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal
Araştırma Enstitüsünce yürütülen ıslah çalışmaları kapsamında bölge verim
kademesinde yer alan 14 hat ve 6 standart çeşitten oluşmaktadır. Çalışma 9
çevrede (Konya, İçeriçumra, Gözlü, Koçaş, Karaman, İkizce, Malya, Eskişehir,
Hamidiye) Tesadüf Blokları Deneme Deseninde 4 tekerrürlü olarak yürütülmüş,
kalite parametreleri Konya ve İçeriçumra çevrelerinde 2 tekerrürlü olarak elde
edilmiştir. Çalışmada tane verimi (kg/da), bin tane ağırlığı (g), protein (%)
ve zeleny sedimentasyon (ml) özellikleri incelenmiştir. Çevre ortalamaları
değerlendirildiğinde tane verimi bakımından en yüksek değer 383 kg/da ile
Malya’dan, en düşük değer 114 kg/da ile Hamidiye’den elde edilmiştir.
Çalışmadaki tüm genotipler 9 çevrede tane verimi bakımından
değerlendirildiğinde en yüksek değer 269 kg/da ile hat15’den elde edilirken en
düşük değer 171 kg/da ile hat17’den elde edilmiştir. Denemede ele alınan kalite
parametrelerinden bin tane ağırlığı 27.4-38.2 g arasında, protein oranı
%12.26-14.80 arasında ve zeleny sedimentasyon 34.7-57.2 ml arasında değişim
göstermiştir. İncelenen özellikler bakımından kontrol çeşitler ve diğer
hatlardan daha üstün özellik gösteren 1 adet hat, aday çeşit olarak Tohumluk
Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğüne başvurusu yapılmış ve tescil
denemelerine aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, verim

Assessment of Advanced Bread Wheat Genotypes (Triticum aestivum L.) for Yield and Some Quality Traits under Rainfed Conditions

Öz

Research materials are
consist of the scope of breeding studies by Bahri Dagdas International
Agricultural Research Institute’s 14 lines and 6 varieties from regional yield
trial. Study carried out at 9 environment (Konya, Icericumra, Gozlu, Kocas,
Karaman, Ikizce, Malya, Eskisehir, Hamidiye) with randomized block pattern in 4
replications, quality parameters recieved from Konya and Icericumra environment
with 2 replication. The study grain yield (kg/da), thousand kernel weight (g),
protein (%) and zeleny sedimentation (ml) properties were investigated. The
highest average grain yield in terms of environmental value as assessed 383 kg/da
with the Malya; were the lowest, 114 kg/da were obtained by the Hamidiye. With
regard to grain yield in all 9 genotypes at the study highest value around 269
kg/da from the line 15 while the lowest value 171 kg/da were obtained from the
17 line. The quality parameters of the experiment discussed in thousand grain
weight between 27.4-38.2 g, 12.26-14.80 % protein content ranged between and zeleny
sedimentation between 34.7-57.2 ml. When the control varieties and the other
lines one line showed superior characteristics and we applied this line as a
candidate to Variety Registration and Seed Certification Center and was
transferred to registration trials.

Anahtar Kelimeler

Bread wheat, yield

Kaynakça

• Aktaş H., Kılıç H., Kendal E., Tekdal S., Kahraman M. ve Altıkat A., 2011. Diyarbakır Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Verim ve Kalite Bakımından Değerlendirilmesi. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 27-30 Nisan 2011, Eskişehir, 2273-2283
• Anonim, 2000. Approved Methods of the American Associaation of Cereal Chemist, USA
• Anonim, 2009. Approved Methodologies. www.leco.com/resources/approved_methods.
• Anonim, 2014. Türkiye İstatistik Kurumu
• Atlı A. ve Koçak N., 2003. Islah programlarında ekmeklik buğday kalitesinin farklı sedimentasyon testleri ile tahmini. Harran Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 8(2): 51-57
• Aydoğan S., Göçmen Akçacık A., Şahin M., Önmez H., Demir B. ve Yakışır E., 2013. Ekmeklik buğday çeşitlerinde fizikokimyasal ve reolojik özelliklerin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22(2): 74-85
• Çetin Ö., Uygan D., Boyacı H. ve Öğretir K., 1999. Kışlık Buğdayda Sulama-Azot ve Bazı Önemli İklim Özellikleri Arasındaki İlişkiler. 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-20 Kasım 1999, Adana, Cilt: 1, 151-156
• Kendal E. ve Doğan Y., 2013. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. GOÜ Ziraat Fak. Dergisi, 29(1) :113-121
• Kün E., Avcı M., Uzunlu V. ve Zencirci N., 1995. Serin İklim Tahılları Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, 4. Türkiye Ziraat Mühendisleri Teknik Kongresi. 9-13 Ocak 1995, Ankara, 417-429
• Mut Z., Aydın N., Özcan H. ve Bayramoğlu H.O., 2005. Orta karadeniz bölgesinde ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. GOP Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 22(2): 85-93
• Naneli İ., Sakin M.A. ve Kıral A.S., 2015. Tokat-kazova şartlarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. GOP Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 32(1): 91-103
• Roth G.W., Marshall H.G., Hatley O.E., Hill R.R., 1984. Effect of management practices on grain yield, test weight, and lodging of soft red winter wheat. Agronomy Journal, 76: 379-383
• Sade B., 1997. Tahıl Islahı Buğday ve Mısır. Selçuk Üni. Ziraat Fak. Yay.: 31, Konya
• Şahin M., Aydoğan S., Göçmen Akçacık A., Demir B., Önmez H., Taner S. ve Yakışır E., 2013. Orta Anadolu Bölgesinde Ekimi Yapılan Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Kuru ve Sulu Koşullardaki Verim ve Kalite Özelliklerinin Karşılaştırılması. 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 11-13 Eylül 2013, Konya, 670-676
• Tosun F., Demir M., Yüce İ. ve Sever S., 1997. Buğdayda Proteinin Kalıtımı. 2. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, 61-65
• Yağdı K., 2004. Bursa koşullarında geliştirilen ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) hatlarının bazı kalite özelliklerinin araştırılması. Uludağ Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 18(1): 11-23