Bazı Ekmeklik Buğday Çesitlerinde Farklı Tohum İriliklerinin Tane Verimi, Verim Öğeleri ile Kalite Üzerine Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 110 - 116, 30.11.2016

Turhan Kahraman Remzi Avcı

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280294

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma; 2007-2009 yılları arasında Trakya Tarımsal Araştırma
Enstitüsü deneme alanında, Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme
Desenine göre dört tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Denemede; ana parsel
olarak çeşitler (Flamura-85, Gelibolu, Kate A-1 ve Guadalupe), alt parsel
olarak 4 farklı tohum irilikleri (2.8 mm üstü, 2.8-2.5 mm arası, 2.5-2.2 mm
arası ve 2.2-2.0 mm arası) ele alınmıştır. Araştırma; farklı 1000 tane
ağırlıklarına sahip dört ekmeklik buğday çeşidinde 4 farklı tohum iriliğinin
tane verimi, verim öğeleri ve bazı kalite değerleri üzerine etkisini belirlemek
amacıyla yapılmıştır. Yapılan varyans analiz sonucunda tane verimi, metrekarede
başak sayısı,  başakta tane sayısı, bin
tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı yönünden çeşitler arasındaki farklılık
istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Tohum iriliği, her iki yılda da tane
verimi, 1000 tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığını etkilerken, metrekarede
başak sayısını ve başakta tane sayısını etkilememiştir. Tohum iriliği artıkça
çeşitlerin tane verimi artmıştır. En
yüksek tane verimi 2.8 mm üstü tohum iriliğinden alınırken, en düşük tane
verimi ise 2.0-2.2 mm arası tohum iriliğinden alınmıştır. 1000 tane ağırlığı
yüksek olan çeşitlerde tohum iriliği artıkça tane verimindeki artış oranının
daha fazla olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda; bölgede Gelibolu ve
Flamura-85 çeşitlerinde 2.5 mm üstü, Kate A-1 çeşidinde 2.2 mm üstü ve
Guadalupe çeşidinde ise 2.0 mm elek üstü tohumluklar kullanılmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday (T. aestivum L.), tohum iriliği, tane verimi

Effects of Different Seed Sizes on Grain Yield, Yield Components and Quality of Some Bread Wheat (T. aestivum L.) Varieties

Öz

This study was conducted in the
experimental field of Trakya Agricultural Research Institute in a randomized
split blocks design with four replications in two years (2007-2008 and
2008-2009 growing seasons). The experiment was set up cultivars (Flamura-85,
Gelibolu, Kate A-1 ve Guadalupe) as main plot and four different seed size
(above 2.8 mm, among 2.8-2.5 mm, among 2.5-2.2 mm and among 2.2-2.0 mm ) as
subplot. The objective of the study was to determine the effects of four
different seed sizes on grain yield, yield components and quality in bread
wheat cultivars which have four different kernel weight. According to the
results obtained from analyses, differences between cultivars in terms of grain
yield, number of spike per square meter, number of kernel per spike, thousand
kernel weight, test weight and protein rate were found statistically significant.
While grain yield, thousand kernel weight and test weight were affected by the
seed size, number of spike per square meter and number of kernel per spike
weren’t affected by the seed size in both years. The grain yields of cultivars
went up with increasing seed size. While the highest yield was obtained with
2.8 mm and above seed size, between 2.0-2.2 mm seed size gave the lowest yield.
Increasing seed size in cultivars having high kernel weight caused greater
yield increase more than in cultivars with low kernel weight. Based on the
results of the study, above 2.5 mm seed size in Gelibolu and Flamura-85, above
2.2 mm in Kate A-1 and above 2.0 mm seed size in Guadalupe cultivars were
suggested for Trakya region.

Anahtar Kelimeler

Wheat (T. aestivum L.) bread, seed size, grain yield

Kaynakça

• Akıncı C. ve Yıldırım M., 2007. Tohum İriliğinin Makarnalık Buğdayın Verim ve Kalitesi Üzerine Etkisi. TOVAG-TÜBİTAK Araştırma Raporu. 2007, Diyarbakır
• Avcı M., Güler M., Pala M., Karaca M. Ve Eyüboğlu H., 1987. Yetiştirme Tekniği Paketi Öğelerinin Orta Anadolu Bölgesi Kurak Koşullarında Buğday Verimine Etkileri. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6- 9 Ekim 1987, Bursa
• Barut A., 2003. Bazı Yulaf Çeşitlerinde Ekim Zamanı ve Tohum İriliğinin Verim ve Verim Ögelerine Etkisi (Doktora Tezi). Ankara Ün. Fen Bil. Ens., Ankara
• Chastain T. G. and Wysocki K. J., 1995. Stand establishment responses of soft white winter wheat to seedbed residue and seed size. Crop Sci., 35: 214-218
• Douglas C.L. and Wilkins D.E., 1992. Influence of Tillage and Seeds on Wheat Emergence and Development. Agronomy Abstracts, ASA, Medison, WI, p. 323
• Harmanşah F. ve Tanin Y., 1987. Tigem Hububat Tohumluğu Üretim Teknikleri ve Sözleşmeli Tohumluk Üretiminin Genel Esasları Türkiye Tahıl Simpozyumu, 6- 9 Ekim 1987, Bursa, 19-28
• Kara B. ve Akman Z., 2007. Farklı tane iriliği ve ekim derinliklerinin buğday (Triticum aestivum L.)’ın kök ve toprak üstü organlarının ilk gelişmesine etkisi. Akdeniz Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 20(2): 193-202
• Karaman M., Aktaş H., Kendal E., Erdemci İ. ve Tekdal S., 2014. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Tohum İrilikleri ile Verim ve Kalite Parametreleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Katılımlı Türkiye 5.Tohumculuk Kongresi ve Sektörel İş Forumu, 19-23 Ekim 2014,Diyarbakır/Türkiye, 358-362
• Khan R.U., Rashid A., Khan A. and Khan N.A., 2000. Yield component and seed yield of wheat as affected by seed size under the rain-fed condition of dera ismail khan. Pakistan Journal of Biological Sciences, 3(12): 1996-1997
• Main M.A.R., Nafziger E.D., 1994. Seed size and water potantial effects on germination and seedling growth of winter wheat. Crop Sci., 36: 169-171
• Mian A.R., Nafzigier E.D., 1992. Seed Size Effects on Emergence, Head Number, Grain Yield of Winter Wheat. J. Prod. Agric., 5: 265-268
• Pavez Saa D., 1989. Effect of Seed Size and Sowing rate Wheat on Plant Development and Some Yield Components. Simente, 59(1-2): 21-29
• Ries S.K. abd Everson E.H., 1970. Protein content and seed size relationships with seedling vigor of wheat cultivars. Agronomy J., 65: 884-886
• Singh A.K., Tripathi I.D. abd Chowdhury R.K., 1975. Effect of seed size on seedling growth and mature plant charactes in barley (Hordeum vulgare L.). Field Crop Abst., 29(10): 7661
• Spilde L.A., 1989. Influence of seed size and test weight on several agronomic traits of barley and hard red spring Wheat. J. Prod. Agric., 2: 169-172
• Sönmez F., 2000. Tohum iriliği ve azotun arpanın ilk gelişme devresinde kök ve toprak üstü organlara etkisi. Turkish J. Agric. For., 24: 669-675
• Taner S., Çeri S., Kaya Y., Partigöç F., Ayrancı R., Özer E. ve Aydoğan S., 2011. Buğdayda tohum iriliğinin tane verimi bitki boyu ve bazı kalite unsurlarına etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 20(2): 10-16
• Uluöz M., 1965. Buğday un ve ekmek analiz metotları. Ege Ü. Z. F. Yayınları Yayın No: 57, İzmir
• Ünver S., 1995. Buğdayda Tohum İriliğinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Arş. Ens. Yayın No: 1, TARM Matbaası, Ankara