İpek 607 Pamuk (G. hirsitum L.) Çeşidinde Farklı Gama Işını (Cobalt 60) Dozlarının M2 Popülasyonunda Lif Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-2, 106 - 111, 31.12.2016

Fatih Küçüktaban Mehmet Çoban Süleyman Çiçek Levent Yazıcı

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.281867

Öz

Bu çalışmada
İpek 607 pamuk çeşidinin tohumlarına uygulanan 5 farklı gama ışını radyasyon
dozunun (200, 250, 300, 350 ve 400 Gy) M₂ bitkilerinde bazı
özellikler üzerine etkileri incelenmiştir. 2013 yılında cobalt 60 kaynağından
gama ışını mutajeni uygulanmış ve bu bitkilerin M₁ generasyonunda
kendilenmiş tek koza hasadı yapılmıştır. 2014 yılında tek kozalardan elde
edilen M₂ tohumları bulk yapılarak, İpek 607 kontrol çeşidi ile
beraber 12
m uzunluğunda 0.7*0.2 m genişliğinde 20
sıralı olarak ekilmiştir. Bitki formu ve verim durumu dikkate alınarak tarla
şartlarında 334 tek bitkinin seçimi yapılmış, bu bitkilerden lif kalite
özellikleri bakımından kontrol çeşidine göre daha üstün olan 67 tek bitki
seçilmiştir. Verim bakımından 64 bitki, çırçır randımanı bakımından 25 bitki,
lif kalite özellikleri bakımından 55 bitki seçilmiştir. Seçimi yapılan
bitkilerin verimi 50-361 g/bitki, çırçır randımanı bakımından %28.10-36.17, lif
uzunluğu bakımından 31.14-35.23
mm, lif inceliği bakımından 3.68-4.91 mm lif mukavemeti
bakımından 32.20-42.90 g/ teks arasında değişim göstermiştir. M₃
popülasyonunu oluşturmak üzere her bir bitkiden kendilenmiş kozalar hasat
edilerek bulk yapılmıştır. Sonuçlar dikkate alındığı zaman İpek 607 çeşidine
göre lif kalite özellikleri bakımından ümitvar M₂ tek bitkilerinin
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İpek 607, mutasyon, gama ışını

Effects of Different Gamma Rays (Cobalt 60) Radiation Dose for Fiber Quality Traits on M2 Generation in Cotton (G.hirsitum L.) Variety İpek 607

Öz

It was investigated Effects of five different gamma ray radiation dose
(200, 250, 300, 350 and 400 Gy), which was applied seed of İpek 607 cotton
variety, on some traits on M₂ plants. Gamma rays mutagen from cobalt
60 was applied and selfed M₁ generation bolls were picked in 2013. Control
variety İpek 607 and Obtained M₂ bulk seeds from bolls were planted
in 20 rows with a row length of 12 meter, 0.7 meter between rows
and 0.2 meter
between plants. According to plant form and yields 334 Plant were selected from
field condition and 67 plant superior than control were selected for fiber
quality traits. 64 plant for yields, 25 plant for ginning outturn and 55 plant
for fiber quality traits were selected from field. The selected plant for
yields ranged between 50 to 361 gr plant^-1, for ginning outturn
varied from 28.10 to 36.17%, for fiber length changed 31.14 to 35.23 mm, for fiber
fineness ranged between 3.68 to 4.91
mm and for fiber strength changed 32.20 to 42.90 g teks^-1.
Selfed seeds were picked from each plant to producing M₃ bulk
population. The result considered, M₂ single plants have been found
promising fiber quality traits than Ipek 607 variety.

Anahtar Kelimeler

İpek 607, mutation, gamma ray

Kaynakça

• Akbay G., 1988. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 1070. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 573. 33 s, Ankara.
• Atila A.S., Peşkircioğlu H., 1990. Gamma Radyasyonunun Çukurova 1518 Pamuk Çeşidi Üzerine Etkisi. Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler No: 22. T.A.E.K. Nükleer Tarım Araştırma Merkezi. Ankara.
• Genç İ., Yağbasanlar T., 1994. Bitki Islahı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Genel Yayın No:59. Adana.
• Gençer O., Gülyaşar F., Şekeroğlu E., Boyacı S., Oğlakçı M. ve Güveloğlu M., 1992. Pamuk Bitkisinde (Gossypium hirsutum L.) Ethyl Methane Sulphonate ve Kobalt 60’ın mutasyon etkileri üzerinde araştırmalar. Turkish Jorunal of Agriculture and Forestry. V.16. N.3.
• Jamil M. and Khan U.Q., 2002. Study of genetic variation in yield components of wheat cultivar Bukhtwar-92 as induced by gamma radiation. Asian Journal of Plant Sciences, 1(5): 579-580.
• Mamedov K., Ap. Bazhasova, Dzraimaniyazav B., 1987. Ionizing addition and economically useful traits in cotton of the species G.barbadense L. Plant Breeding Abstracts. Vol.57. No.H.
• Mert M., 2007. Pamuk Tarımının Temelleri Ders Kitabı, Hatay.
• Mukhov V., 1987. The Possibilitys of Improving Cotton Yields Through Radiation Mutagenesis. Plant Breeding Abstracts. Vol: 57, No: 4
• Sehirali S., ve Özgen M., 1988. Bitki Islahı. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları:1059. Ders Kitabı: 310. 261 s. Ankara