The Determination of Some Physiological and Morphological Properties, Oil and Morphine Content in Poppy (Papaver somniferum L.)

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-2, 296 - 300, 31.12.2016

Şule İnan Mustafa Ali Kaynak Fatih Küçüktaban

Öz

This research has been carried out in
Denizli province in 2012-2013 production year with the aim of determination of
poppy’s (Papaver somniferum L.)
significant agricultural properties and ratio of oil and morphine in it. In
this study seven poppy varieties (Ofis 3, Ofis 8, TMO 1, Ofis 96, Afyon 95, TMO
3 and Landrace) have been used as material. The experiment was performed in
compliance with randomize complete block design with four replications. In this
research among the varieties, the important varieties have been found in terms
of number of days for ripening physiological, the ratio of morphine, seed
yield  and capsule yield, while it has
been detected that differences are not important has not been detected in terms
of height of plants, the number of capsules, ratio of raw oil amount among the
varieties. According to result of experiment physiological ripening days have
changed between 225 to 235 days. The plant height was 93.23-107.55 cm, number
of capsule per plant was 1.93-2.90, raw oil was 49.05-51.32%, morphine ratio
was 0.56-0.92%, yield of seeds was 30.39-48.67 kg/da, yield of capsule was
30.92-56.22 kg/da with respect to the experiment. The research has been
concluded by the fact that Afyon 95, TMO 3, Ofis 3 and Landrace varieties are
suitable for Denizli province.

Anahtar Kelimeler

Poppy, physiological and morphological properties

Haşhaşta (Papaver somniferum L.) Bazı Fizyolojik ve Morfolojik Özellikler ile Yağ ve Morfin Miktarının Belirlenmesi

Öz

Bu çalışma, haşhaşta (Papaver somniferum L.) önemli tarımsal
özellikler ile yağ ve morfin miktarının belirlenmesi amacıyla, 2012–2013 üretim
yılında Denizli ilinde yürütülmüştür. Çalışmada, yedi haşhaş çeşidi (Ofis 3, Ofis 8, TMO 1, Ofis 96, Afyon 95, TMO
3 ve Yerel Çeşit) materyal olarak kullanılmıştır. Deneme, tesadüf
blokları deneme desenine göre, dört tekerrürlü olarak
kurulmuştur. Çalışmada, çeşitler
arasında fizyolojik olgunlaşma gün sayısı, morfin oranı, tohum verimi ve
kapsül verimi özellikleri yönünden önemli oranda farklılık olduğu, bitki boyu,
bitkideki kapsül sayısı ve ham yağ oranı özellikleri yönünden ise
farklılıkların önemli olmadığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre fizyolojik olgunlaşma süresi 225-235 gün
arasında değişmiştir. Araştırmamızda bitki boyu 93.23-107.55 cm, bitkideki
kapsül sayısı 1.93-2.90 adet, ham yağ oranı %49.05-51.32, morfin oranı %0.56-0.92,
tohum verimi 30.39-48.67 kg/da ve kapsül verimi 30.92-56.22 kg/da arasında
değişmiştir. Çalışmada, yerel çeşide ilaveten Afyon 95, TMO 3 ve Ofis 3
çeşitlerinin Denizli iline uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Haşhaş, fizyolojik ve morfolojik özellikler, yağ

Kaynakça

• Müdürlüğü, [http://www.tmo.gov. tr/ Upload/Document/raporlar/hashassektor.pdf], Erişim Tarihi: 17.05.2011
• Anonim 2013a. Toprak Mahsülleri Ofisi Genel Müdürlüğü, . Erişim Tarihi: 12.07.2013
• Anonim 2013b. Türkiye İstatistik Kurumu Verileri, Erişim Tarihi: 13.07.2013
• Atakişi K.İ., 1999. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Ders Kitabı Notları. Trakya Üniversitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Yayın No: 148, S: 118, Tekirdağ
• Aygün H., 1985. Bornova ekolojik koşullarında bazı haşhaş çeşitlerinin verim ve kaliteleri üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bornova, İzmir
• Büyükgöçmen R., 1993. Farklı yörelerden temin edilen yerli yabancı haşhaş (Papaver somniferum L.) popülasyonlarının bazı bitkisel özellikleri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Camcı H., 1983. Başlıca haşhaş çeşitlerinin afyon yöresindeki adaptasyonu ile uygulanan bazı yetiştirme tekniklerinin verim ve kalite üzerine etkilerinin araştırılması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İhtisas Tezi (Basılmamış), Ankara
• Çarkçı K., 1999. Isparta yöresine uygun haşhaş hatlarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta
• Erdurmuş A., 1989. Haşhaş (Papaver somniferum L.) hatlarında fenolojik ve morfolojik karakterlerin morfin ve tohum verimleriyle ilişkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara
• Erdurmuş A., Öneş Y., 1990. Haşhaş. T.M.O. Alkasan Yayınları Mesleki Kitaplar, Ankara.
• Gümüşçü A., 1996. Seçilmiş bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşit ve hatlarının verim öğelerinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Gürkan E., Öndersev D.V., Ulusoylu M., Göztaş Z. ve Dinçşahin N., 2003. Bitkisel Tedavi. Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Yayın No: 19, İstanbul
• İncekara F., 1972. Endüstri Bitkileri ve Islahı. Yağ Bitkileri ve Islahı. Cilt 2, Ege Üniversitesi Matbaası, S. 198, İzmir
• İpek G., 2011. Seçilmiş yüksek morfinli haşhaş (Papaver somniferum L.) hatlarının bazı bitkisel ve tarımsal özellikleri üzerine araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Karadavut U. ve Arslan N., 2006. Yabancı kökenli haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşit ve populasyonlarının bazı bitkisel özellikleri. Bitkisel Araştırma Dergisi, 1: 1-5
• Malinia V.M. and Ivanova R.M., 1975. Cultivars of oilseed poppy with high contents of alkaloids. Field Crop Abstracts (1976), No: 7461. Moscow, Russian
• Musalevski A. and Teodosievski A., 1970. A contribution to the question of morphine content in the opium and capsules of local varieties of poppy grown in Macedonia. Zemjodelstvo, 23: 9-23
• Soyalp C., 1996. Morfin oranı yüksek Haşhaş (Papaver somniferum L.) hatlarının kapsül ve tohum verimleri üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Ankara