Ankara İlinde Un Fabrikalarının Buğday Alım Kriterleri, Üretim ve Pazarlama Yapıları

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 2, 82 - 91, 28.12.2018

Rahmi Taşçı Sevinç Karabak Merve Bolat Aliye Pehlivan Turgay Şanal Oğuz Acar Seda Külen Erdoğan Güneş Mevhibe Albayrak

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.501479

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada; Ankara ilinde faaliyet gösteren
un fabrikalarının buğday satın alımına etki eden kriterlerin, un üretim ve
pazarlama yapılarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Ankara ilinde faaliyet
gösteren 30 un fabrikası ile tam sayım yöntemine göre gerçekleştirilen anket
verileri değerlendirilmiştir. Anket çalışmaları 2015 yılında tamamlanmıştır.
Araştırma sonucunda; un fabrikalarının buğday alış fiyatını belirlemede en
önemli kriter buğdayın süne emgi oranı olmuş, fiyata etki eden diğer kriterler
sırasıyla; buğdayın çeşidi, enerji değeri, gluten değeri, protein değeri ve
hektolitresi olarak tespit edilmiştir. Un fabrikalarının %23,3’ünün süne emgi
oranı %1’e kadar, %16,7’sinin süne emgi oranı %2’ye kadar olan buğdayları satın
aldığı, %16,6’sının ise süne emgi oranını dikkate almadan tüm buğdayları satın
aldığı tespit edilmiştir. Ankara’daki un fabrikalarında işlenen 39 farklı
buğday çeşidi kaydedilmiş olup, un fabrikalarının %63,3’ünde piyasada kalite
kriterleri birbirine benzeyen çok sayıda buğday çeşidi mevcut olduğundan - yeni
bir çeşidi denemek yerine, uzun yıllardır kullandıkları ve kalite kriterlerini
bildikleri çeşitleri kullanmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Buğdaydaki
süne emgi oranının; un fabrikaları için buğday satın almada fiyata etki eden en
önemli kriter olarak ön plana çıktığı için, bu durumun buğdayın protein
kalitesine ve daha çok buğday çeşidinin genetik yapısına bağlı olduğundan,
protein kalitesi yüksek çeşitlerin un sanayi tarafından öncelikle tercih
edildiği ve daha yüksek fiyatla işlem gördüğü belirlenmiştir. Bu sonuca bağlı
olarak, süne mücadelesi ile ilgili çiftçi eğitimlerinin ve saha çalışmalarının
artarak devam ettirilmesinin, buğday üreticileri ve fabrikalar açısından daha
da önem kazandığı ortaya konulmuştur.  

Anahtar Kelimeler

Un fabrikası, buğday, un, süne

Kaynakça

• Albayrak, A. & Birsin, M. (2012). Ankara Tahıla Dayalı Sanayi Envanteri ve Strateji Raporu.
• Arıkbay, C. (1993). Türkiye Gıda Sanayinde Teknolojik Yenilikleri İzleyememenin Maliyeti. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No:484, Ankara.
• Bayramoğlu, Z. (2007). Konya İlinde Tarıma Dayalı Sanayinin Yapısal Analizi (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bostancı, V., Cevher, C., Karabak, S., & Demirel, Z.Y. (1999). Güneydoğu, Orta Güney ve Orta Kuzey Bölgelerinde Makarnalık Buğday Üreticilerinin Sosyo-Ekonomik Durumu. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran, Konya, Türkiye.
• Burnett, V., & Clarke S. (2002). Organic farming: Wheat production and marketing. Agriculture Notes. AG1075. ISSN 1329-8062
• Cemalcılar, İ. (1982). Bisküvi Sanayiinin Sorunları. Türkiye 3. Gıda Kongresi. 14-16 Nisan 1982, Ankara. Gıda Teknolojisi Derneği Yayın No 4.
• Cörut, A. (1982). Makarna Sanayii Sorunları. Türkiye 3. Gıda Kongresi. 14-16 Nisan 1982, Ankara. Gıda Teknolojisi Derneği Yayın No 4. Çoban, A. (2003). Tarıma Dayalı Sanayinin Beşerî ve Ekonomik Bakımdan Hızlı Değişim Sürecine Etkileri Üzerine Bir Örnek: Suluova, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 23 (3), 71-87. Dizlek, H., & İslamoğlu, M. (2010). Buğday Kitlesindeki Süne Emgi Oranının Belirlenmesinde Ülkemizde Sıklıkla Kullanılan Yöntemlerin Karşılaştırılması. U.Ü Ziraat Fakültesi Dergisi 24(1), 81-90.
• Eker, B. (2007). Tarım Sanayi Etkileşimleri. http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/ 07bulenteker
• Ekşi, A., Yurdakul, O., Emiroğlu, M., Güneş, E., Atamer, M., Topal, E., Taşdöğen, F. (2005). Gıda Sanayinde Yapısal Değişimler. http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/2547f5a44d87da3_ek.pdf
• Günalp, E., Tolga T., & Damla, Ö. (2002). Türkiye’de Un ve Unlu Mamuller Sanayinin Yeri Ve Önemi, Türkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi (sayfa 70-76) 18-20 Eylül 2002, Erzurum, Türkiye.
• Güneş, E. (1999). Bursa İlinde Sanayiye Yönelik Sözleşmeli Sebze Üreten Tarım İşletmelerinin ve Sebze İşleme Sanayinin Ekonomik Analizi (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
• Karkacıer, O. (2001). Tokat İli Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Yapısal Analizi: Bir İnput-Output Analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No:57, Araştırma Serisi No: 18, Tokat.
• Karakuş, S. (2017). Toprak Mahsulleri Ofisi'nin Üretici Kararları Üzerindeki Etkisi; Konya İli Çumra ilçesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kızıloğlu, S. (2004). Avrupa Birliği’ne Uyum Çerçevesinde Tarıma Dayalı Sanayinin Gelişmesinde Örgütlenmenin Rolü Ve Önemi. Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi (sayfa 539-547).
• Köksel, H., Sivri, D., Özboy, Ö., Başman, A., & Karacan, H., D. (2000). Hububat Laboratuvarı El Kitabı, Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları, Yayın no: 47,106s.
• Küçükçongar, M. (2001). Konya ili Un ve Unlu Mamuller Sanayiinin Yapısı, Sorunları, Çözüm Önerileri, Gıda Sanayi İçerisindeki Yeri (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
• Marasalı, O.C. & Karlı, B. (2005). Malatya İlindeki Tarıma Dayalı Sanayi İşletmelerinin Yapısı, Sorunları ve Çözüm Önerileri. GAP IV. Tarım Kongresi (sayfa 1444-1449), Cilt, 2, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Şanlıurfa. Otteson, B.N., Merqoum, M., & Ransom, J.K. (2008). Seeding rate and nitrogen management on milling and baking quality of hard red spring wheat genotypes. Crop Sci. 48, 749-755.
• Özdemir, S. (2005). Tekirdağ İlinde Unlu Mamuller Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Pazarlama Yapılarının İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Tekirdağ
• Rehber, E. (1997). Gıda Sanayiinde Üretici-Sanayi İlişkisi ve Sözleşmeli Tarım: Bursa Yöresi Örneği, U.Ü. Ziraat fakültesi Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler No:17, Bursa, 1997, 53s.
• Taşcı, R. & Bayramoğlu, Z. (2017). Arpa Çeşitlerinin Üretim, Pazarlama ve İşleme Açısından Önemi. Turkish Journal of Agriculture: Food Science and Technology 5(8), 923-934.
• Taşcı, R., Karabak, S., Bolat, M., Pehlivan, A., Şanal, T., Acar, O., … Albayrak, M. (2017) Ankara ilinde ekmek fırınlarının üretim yapısı ve ekmek israfı. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi 3 (2017), 1-16.
• TKB. (2009). “ Ülkesel süne projesi sonuç raporu”, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Gıda Teknolojisi Araştırmaları.