Obez Adölesanların Sağlıklı Yeme Durumlarının Değerlendirilmesi (HEI-2010): Üçüncü Basamak Hastane Deneyimi

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 3, 155 - 162, 01.12.2018

Nevra Koç Hülya Yardımcı

Öz

Amaç: Araştırma, adölesan dönemde olan ve obezite tanısı almış bireylerde antropometrik ölçümlerinden elde edilen veriler ve beslenme durumlarının sağlıklı yeme indeksine göre (Healthy Eating Index-HEI- 2010) değerlendirilmesi amacıyla planlanıp yürütülmüştür.Gereç ve Yöntemler: Çalışma, kesitsel ve tanımlayıcı bir çalışmadır. Çalışmaya Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Şubat – Haziran 2016 tarihleri arasında Diyet Polikliniği’ne başvuran 10-18 yaş arasındaki gönüllü 225 adölesan (erkek:99, %44.0, kız:126, %56.0) katılmıştır. Adölesanlara konuya yönelik hazırlanmış soru kağıdı ile genel bilgileri, beslenme alışkanlıkları, 24 saatlik besin tüketim durumları sorulmuş, antropometrik ölçümleri alınmış ve bireylerin Sağlıklı Yeme İndeksi (Healty Eating Index:HEI-2010) değerleri hesaplanmıştır. Hesaplanan HEI-2010 ile bazı değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. HEI-2010 tam puanı 100’dür. HEI-2010’dan elde edilen puan 80’nin üzerinde ise “iyi diyet kalitesi”, 51-80 arasında ise diyet “geliştirilmesi gereken diyet kalitesi” ve 51’in altında ise “kötü diyet kalitesi” olarak tanımlanmaktadır.Bulgular: Adölesanların %44.0’ü 10-12 yaş, %23.1’i 13-14 yaş ve %32.9’u 15-18 yaş grubundadır. Cinsiyete göre yaş grupları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Cinsiyete göre BKİ z skor, bel çevresi, üst orta kol çevresi ve bel/boy oranı arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark vardır (p<0.05). Toplam HEI-2010 puanı karşılaştırıldığında kızların ortalama HEI-2010 skorunun (50.7±8.5 puan) erkeklerden (49.5±10.6 puan) fazla olduğu görülmüştür (p>0.05). HEI-2010 puanına göre kızların %53.9’u (n=62), erkeklerin %46.1’i (n=53) diyet kalitesi kötü olup; yine aynı puanlama sistemine göre çok iyi beslenen birey bulunmamaktadır. Cinsiyet ile HEI-2010 besin grubunda yer alan besinlerin tüketim miktarları arasında istatistiksel anlamlılık yoktur (p>0.05).Sonuç: Adölesanların olumlu beslenme davranışları kazanması yetişkinlik döneminde ortaya çıkabilecek beslenmeye bağlı sağlık sorunlarının önlenmesi açısından önemlidir. Bu nedenle, adölesanlara beslenme bilgisinin ve farkındalığının geliştirilmesine yönelik eğitimler düzenlenmeli, programlar ve politikalar oluşturulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Adölesan, Obezite, HEI-2010, Antropometri

Evaluation of the Healthy Eating Index (HEI-2010) of Obese Adolescent Children: A Tertiary Hospital Experience

Öz

Objective: This study was conducted to evaluate the anthropometric measures and nutritional habits of obese adolescent children using the healthy eating index-HEI-2010.Material and Methods: The study is a cross-sectional, descriptive study. A total of 225 adolescent children aged 1018 years of age who had attended Ankara Child Health and Disease, Hematology Oncology Education and Research Hospital between February and June 2016, were included in the study. A questionnaire querying general information, nutritional habits and 24-hour food consumption was administered, anthropometric measures were obtained and the HEI-2010 value was determined. The relationship between HEI results and other parameters were evaluated. HEI-2010 was defined as “good diet quality” for a result over 80, “diet quality needing improvement” for a result between 51-80 and “bad diet quality” for a result under 51. Results: Of the patients, 44% were aged 10-12 years, 23.1% 13-14 years and 32.9% 15-18 years. The difference between the age groups by gender was statistically significant (p<0.05). Body Mass Index (BMI), z score, waist

Anahtar Kelimeler

Adolescent, Obesity, HEI-2010, Anthropometry

Kaynakça

• World Health Organization. Nutrition in adolescence: issues and challenges for the health sector: Issues in adolescent health and development. Geneva: Author, 2005.
• Moreno LA, Rodriguez G, Fleta J, Bueno-Lozano M, Lazaro A, Bueno G. Trends of dietary habits in adolescents. Crit Rev Food Sci Nutr 2010;50:106–12.
• Popkin BM. Contemporary nutritional transition: Determinants of diet and its impact on body composition. Proc Nutr Soc 2011;70:82–91.
• Rodrigues PRM, Luiz RR, Monteiro LS, Ferreira MG, Goncalves- Silva RMV, Pereira RA. Adolescents’ unhealthy eating habits are associated with meal skipping. Nutrition 2017;42:114-20.e1
• Marchioni DML, Gorgulho BM, Teixeira JA, Verly E Jr, Fisberg RM. Prevalence of omission of breakfast and its associated factors in adolescents from S~ao Paulo: ISA-Capital study. Nutrire 2015;40:10–20.
• Peters BS, Verly E Jr, Marchioni DM, Fisberg M, Martini LA. The influence of breakfast and dairy products on dietary calcium and vitamin D intake in postpubertal adolescents and young adults. J Hum Nutr Diet 2012;25:69–74.
• Murakami K, Livingstone MB. Associations between meal and snack frequency and overweight and abdominal obesity in US children and adolescents from National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2003-2012. Br J Nutr 2016;115:1819–29.
• Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA) 2010. Saha Uygulaması El Kitabı. Ankara: 2010.
• Camhi SM, Evans EW, Hayman LL, Lichtenstein AH, Must A. Healthy eating index and metabolically healthy obesity in U.S. adolescents and adults. Prev Med 2015;77:23-7.
• Guenther PM, Reedy J, Krebs-Smith SM, Reeve BB, Basiotis PP. Development and Evaluation of the Healthy Eating Index-2005: Technical Report. Center for Nutrition Policy and Promotion, U.S. Department of Agriculture. Available from http://www.cnpp.usda. gov/HealthyEatingIndex.htm.
• Guenther PM, Casavale KO, Kirkpatrick SI, Reedy J, Hiza ABH, Kuczynski KJ, et al. Update of the Healthy Eating Index: HEI-2010. J Acad Nutr Diet 2013;113:569–80.
• Miller PE, Mitchell DC, Harala PL, Pettit JM, Smiciklas-Wright H, Hartman TJ. Development and evaluation of a method for calculating the Healthy Eating Index-2005 using the Nutrition Data System for Research. Public Health Nutr 2011;14:306-13.
• World Health Organization. 2013. Obesity. http://www.who.int/ topics/obesity/en/.
• Baysal A, Aksoy M, Besler HT, Bozkurt N, Keçecioğlu S, Mercanlıgil SM, ve ark. Diyet El Kitabı, Yenilenmiş 6. Baskı, Hatipoğlu Basım ve yayım San Tic Ltd.Şti .2011.654s
• Mirmiran P, Azadbakht L, Azizi F. Dietary quality-adherence to the dietary guidelines in Tehranian adolescents: Tehran Lipid and Glucose Study. Int J Vitam Nutr Res 2005;75:195-200.
• Hurley KM, Oberlander SE, Merry BC, Wrobleski MM, Klassen AC, Black MM. The Healthy Eating Index and Youth Healthy Eating Index are unique, nonredundant measures of diet quality among low-income, African American adolescents. J Nutr 2009;139:359- 64.
• Acar Tek N, Yıldıran H, Akbulut G, Bilici S, Köksal E, Gezmen Karadağ M, et al. Evaluation of dietary quality of adolescents using Healthy Eating Index. Nutr Res Pract 2011;5:322-8.
• Story M, Neumark-Sztainer D, French S. Individual and environmental influences on adolescent eating behaviors. J Am Diet Assoc 2002;102:40-51.
• Ahmadi N, Black JL, Velazquez CE, Chapman GE, Veenstra G. Associations between socio-economic status and school-day dietary intake in a sample of grade 5–8 students in Vancouver, Canada. Public Health Nutr 2014;18:764-73.
• Neumark-Sztainer D, Story M, Hannan PJ, Croll J. Overweight status and eating patterns among adolescents: Where do youth stand in comparison to the healthy people 2010 objectives? Am J Public Health 2002; 92:844-51.
• Hopkins LC, Sattler M, Steeves EA, Jones-Smith JC, Gittelsohn J. Breakfast consumption frequency and its relationships to overall diet quality, using healthy eating index 2010, and Body Mass Index among adolescents in a low-income urban setting. Ecol Food Nutr 2017; 12:1-15.
• World Health Organization. Diet, Nutrition, and the Prevention of Chronic Diseases. Report of the Joint WHO/FAO Expert Consultation. Geneva: 2002 (WHO Technical Report Series, No. 916).
• Sadalla Collese ST, Nascimento-Ferreira MV, Ferreira de Moraes AC, Rendo-Urteaga T, Bel-Serrat S, Moreno LA, et al. Role of fruits and vegetables in adolescent cardiovascular health: A systematic review. Nutr Rev 2017; 75:339–9.
• Besler T. Türkiye’ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi (TÖBR). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Yenilenmiş 1. Baskı, Ankara: 2015:93s.
• Bruening M, Eisenberg M, MacLehose R, Nanney MS, Story M, Neumark-Sztainer D. Relationship between adolescents’ and Their friends’ eating behaviors: Breakfast, fruit, vegetable, whole-grain, and dairy intake. J Acad Nutr Diet 2012;112:1608-13.
• WHO/Salt Reduction. www.who.int/mediacentre/factsheets/ fs393/en/ Fact sheet Reviewed June 2016.
• Sofi F, Abbate R, Gensini GF, Casini A. Accruing evidence on benefits of adherence to the Mediterranean diet on health: An updated systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr 2010; 92:1189–96.
• WHO/Sugars intake for adults and children Guideline http:// www.who.int/nutrition/publications/guidelines/sugars_intake/en/ Publication date: 2015.