Korunan doğal alanlarda insan - yaban hayatı çatışması

Yıl 2018, Cilt: 19 Sayı: 3, 284 - 292, 30.09.2018

Hasan Alkan Mustafa Önder Ersin

https://doi.org/10.18182/tjf.451516

Cited By: 6

Öz

: Bu araştırma doğal korunan alanlarda insan-yaban hayatı çatışmasının belirlenmesi amacı ile Kızıldağ ve Kovada Gölü Milli Parklarında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada yöntem olarak literatür ve dokümantasyon analizi, mülakat, anket ve yaban hayatına yönelik arazi gözlemleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre korunan alanlarda yaşayan hayvanlarla yörede yaşayan insanlar arasında zaman zaman çatışmalar yaşanabilmektedir. Yörede tarım ve hayvancılık köylülerin geçimlerini sağladıkları en önemli uğraşı düzenleridir. Tarım alanlarının önemli bir kısmının korunan alanların sınırları içinde kalması ve bu alanların yaban hayvanlarının yaşam alanları içinde olması nedeniyle yaban hayvanları tarım alanlarına zarar verebilmektedir. Buna karşın, tarım alanlarında verimliliği arttırmak üzere yapılan kimyasal gübreleme ve ilaçlamalarla koruma amaçlı alınan önlemler ise yaban hayatını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Araştırma alanında insan-yaban hayatı çatışmasına neden olan diğer unsurlar ise hayvancılık, avcılık, vb. şeklinde sıralanmaktadır. Çatışmaların önlenebilmesi için korunan alanların etkili bir şekilde yönetilmesi, bunun için uzun devreli gelişim planlarının yapılması ve bu sürece yerel katılımın sağlanması şarttır. Hazırlanan planlar kağıt üstünde kalmamalı mutlaka uygulamaya aktarılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

İnsan - yaban hayatı çatışması, Kovada Gölü Milli Parkı, Kızıldağ Milli Parkı, Milli park, Türkiye

Human - wildlife conflict in natural protected areas

Öz

This research was carried out to determine human and wildlife conflict in natural protected areas, within Kızıldağ National Park and Kovada Lake National Park. Literature and documentation analysis, interviews, surveys and wildlife field observations were used to carry out in this study. Research findings indicate that there are occasional conflicts between animals and people living in protected areas. Agriculture and livestock are the most important occupations in these regions, in which villagers earn their livelihoods. A significant portion of agricultural land lies within the boundaries of protected areas. Since these areas are close to wildlife habitats, wild animals can damage agricultural land. On the other hand, by taking measures to protect agricultural land through the use of chemical fertilizers and sprays human beings can harm wildlife. Other factors causing conflict are livestock, hunting, etc. Effective management of protected areas for the prevention of conflicts, long-term development plans and local participation in this process are essential. Prepared plans must not be ignored but it must be transferred to practice.

Anahtar Kelimeler

Human-wildlife conflict, Kovada National Park, Kızıldağ National Park, Turkey, National park, Turkey

Kaynakça

• Alkan, H., 2009. Negative impacts of rural settlements on natural resources in the protected areas: An example from Kovada Lake National Park. J. Environ. Biol., 30(3): 363-372.
• Alkan, H., Korkmaz, M., 2009. Korunan alanların yönetiminde yaşanan sosyo-ekonomik odaklı sorunlara ilişkin bir değerlendirme. II. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 19-21 Şubat 2009, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, s.13-22.
• Alkan, H., Korkmaz, M., Tolunay, A., 2009. Assessment of primary factors causing positive or negative local perceptions on protected areas. Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 17(1): 20-27.
• Amaja, L.G., Feyssa, D.H., Gutema, T.M., 2016. Assessment of types of damage and causes of human-wildlife conflict in Gera district, south western Ethiopia. Journal of Ecology and the Natural Environment, 8(5): 49-54.
• Ateş, H., 2015. Isparta ili Yalvaç ilçesinin sosyo-demografik yapısı. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2):80-93.
• Breitenmoser, U., 1998. Large predators in the Alps: The fall and rise of man's competitors. Biological Conservation, 83(3): 279-289.
• Bruggers, R.L., Owens, R., Hoffman, T., 2002. Wildlife damage management research needs:perceptions of scientists, wildlife managers, and stakeholders of the USDA/Wildlife services program. International Biodeterioration and Biodegradation, 49: 213–223.
• Distefano, E., 2005. Human-Wildlife Conflict Worldwide: Collection of Case Studies, Analysis of Management Strategies and Good Practices. SARD Initiative Report, FAO, Rome.
• DKMP, 2016a. Kızıldağ Milli Parkı. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara, http://www.milliparklar.gov.tr/mp/kizildag/index.htm, Erişim: 24.11.2016.
• DKMP, 2016b. Kovada Gölü Milli Parkı. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP), Ankara, http://www.milliparklar.gov.tr/mp/kovadagolu/index.htm, Erişim: 24.11.2016.
• Fall, M.W., Jackson, W.B., 2002. The tools and techniques of wildlife damage management- changing needs: an introduction. International Biodeterioration and Biodegradation, 49(2): 87-91.
• Iğırcık, M., Yadigar, S., Bekiroğlu, S., Okan, T., Akkaş, M., 2004. Marmara Bölgesi Avcı Profili Bakanlık Yayın No: 258, Müdürlük Yayın No: 38 ISSN 1300-9508 III+27 s. İzmir.
• Iğırcık, M., Bekiroğlu, S., Okan, T., Bucak, C., 2008. Kazdağı Yöresinde Yaban Hayatı Kaynaklarının Yönetim Çalışmalarına İlgili Kesimlerin Katkı Ve Katılımlarının Araştırılması Bakanlık Yayın No: 331, Müdürlük Yayın No: 54 ISSN 1300-9508 VII+38 S. İzmir. Kaczensky, P., Blazic, M., Gossow, H., 2004. Public attitudes towards brown bears (Ursus arctos) in Slovenia. Biological Conservation, 118: 661–674.
• Kısakürek., Ş., 2016. Arazi örtüsünün yöre halkının gelir kaynakları ve gelir durumu üzerine etkisi: Kahramanmaraş Ahır Dağı Örneği. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, Ankara, s.805-811.
• Kiriş, H., 2005. Kent ve Köy Ayrımının Seçmen Davranışlarının Şekillenmesine Etkisi Isparta Kenti ve Köyleri Örnek Olay Araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Madulu, N.F., 2003. Linking poverty levels to water resource use and conflicts in rural Tanzania. Physics and Chemistry of the Earth, 28: 911-917.
• Messmer, T.A., 2000. The emergence of human-wildlife conflict management: turning challenges into opportunities. International Biodeterioration and Biodegradation, 45: 97-102.
• Noughton-Treves, L., Holand, M., Brondon, K., 2005. The role of protected areas in conserving biodiversity and sustaining local livelihoods. Annual Review of Environment and Resources, 30: 219-252.
• Özdamar, K., 1999. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler). Kaan Kitabevi, ISNB: 975-6787-00-7, 975-6787-02-3, 2. Bakı, Eskişehir.
• Tarım ve Orman Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü (TOB VI. BM), 2016. Kızıldağ Milli Parkı. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. Bölge Müdürlüğü, http://bolge6.ormansu.gov.tr/6bolge/AnaSayfa/milliparklar/kizildagmilliparki.aspx?sflang=tr, Erişim: 24.11.2016.
• Patterson, M.E., Montag, J.M., Williams, D.R., 2003. The urbanization of wildlife management: social science, conflict, and decision making. Urban Fororestry and Urban Greening, 1(3): 171–183.
• Şafak, İ., 2006. Ege Bölgesinde av ve yaban hayatı yönetimindeki sorunlar ve çözüm önerileri. 1. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, 1-4 Kasım 2006, Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi, Trabzon, s. 66-73.
• Şafak, İ., 2008. Av ve yaban hayatı yönetiminde çatışmalar (Sektördeki taraflar, sorunları ve sonuçları). 1. Türkiye Av ve Yaban Hayatı Sempozyumu ve Sektörel Sergisi. 17-20 Nisan 2008, Side-Antalya.
• Timah, E.A., Nji, A., Tita, D.F., Ntonga, L.M., Bongsiysi, I.B., 2008. Demographic pressure and natural resources conservation. Ecol Econ, 64: 475–483.
• TÜİK, 2013. Eğitim istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/ UstMenu.do?metod=temelist, Erişim: 24.10.2015 Yavuz, E., 2017. Giresun ilinde yaban hayatı insan çatışması üzerine bir çalışma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(2): 214-222.