Diyarbakır Benusen’de 0-5 yaş çocuklarda malnütrisyon prevalansı ve ilişkili faktörler

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 65 - 78, 30.04.2019

Selçuk Kolsuz Günay Saka Mehmet Nuri Gördük

https://doi.org/10.20518/tjph.386079

Öz

Amaç:
Bu çalışmada, Diyarbakır ili Benusen bölgesinde 0-5 yaş grubu çocuklarda
malnütrisyon prevalansının belirlenmesi ve malnütrisyon ile ilişkili
faktörlerin saptanması amaçlandı. Yöntem:
Kesitsel nitelikte olan bu çalışmaya bölge 0-5 yaş grubu çocuk evreninden
sistematik örneklem ile tespit edilen 261 çocuk alındı. Çocukların gerekli
antropometrik ölçümleri yapıldı ve annelerine literatür taranarak oluşturulan
20 soruluk anket uygulandı. Bulgular:
Z skoru kullanılarak -2 SD ve altında kalan değerler ölçüt olarak alınarak
bakıldığında zayıflık, düşük kiloluluk ve bodurluk oranları; sırasıyla %3.1,
%4.6 ve %16.5 idi. Yaşa göre boy Z skoru ile yapılan malnütrisyon
değerlendirilmesinde malnütrisyon gelişimi ile anne eğitimi durumunun düşük
olması, doğum öncesi düzenli bakım almama, kronik hastalık öyküsünün varlığı ve
düzenli D vitamini almamış olma arasında istatiksel olarak anlamlı ilişki
bulunmuştur. (p<0.05) Sonuç: Bu
çalışma ile düşük sosyoekonomik yapıya sahip araştırma bölgemizde
malnütrisyonun önlenmesinde anne eğitiminin, doğum öncesi bakımın niteliği ve
sayısının, kronik hastalığa sahip çocukların takibinin önemi saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk beslenmesi, malnütrisyon, tanı, değerlendirme, sınıflandırma

Malnutrition prevalence in children aged 0 to 5 and related factors in Benusen, Diyarbakır

Öz

Objective: This study aims to examine the prevalence of
malnutrition among children aged 0 to 5 in the Benusen neighborhood of the
Diyarbakır province of Turkey, and identify the factors associated with
malnutrition. 

Methods: This cross-sectional study was conducted on 261
children, aged 0 to 5, with a systematic sampling from the population.
Anthropometric measurements of the children were taken, and a 20-item
questionnaire developed after a review of the literature was administered to
their mothers. Results: Using Z
scores and looking at values lower than -2SD, prevalence of thinness, low
weight and low height were found to be 3.1%, 4.6% and 16.5%, respectively. In
analyses conducted on the basis of Z scores for height for age, statistically
significant relationships were found between malnutrition and: lower levels of
mother’s education, lack of regular care prior to birth, presence of chronical
illnesses, and failure to take vitamin D on a regular basis  (p<0.05). Conclusion: This study found that mothers’ education, the quality
and the frequency of care prior to birth, and the monitoring of children with
chronic illnesses are important factors in preventing malnutrition in the study
region, which has a lower socioeconomic status as compared to the national
average.

Anahtar Kelimeler

Child nutrition, malnutrition, diagnosis, assessment, classification

Kaynakça

• 1. Çocuklar için sağlıklı beslenme önerileri, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, http://beslenme.gov.tr/index.php?page=269 ( Erişim tarihi: 15.07.2016)
• 2. Döner B. Bebek ve Çocuklarda büyüme ve beslenmenin antropometrik ölçümlerlerle değerlendirilmesi http://halksagligi.med.ege.edu.tr/Seminerler 2003-4 (Erişim tarihi:23.01.2016)
• 3. WHO Working group on ınfant growth. An evaluation of infant growth: the use and interpretation of anthropometry in infants. Bull World Health Organ 1995; 73: 165-174.
• 4. Report of WHO Expert Comitte. Physical Status: The Use and İnterpretation of Anthropometry. Technical Report Series. Geneva 1995; No: 854.3. Grover Z, Ee LC. Protein energy malnutrition. Pediatr Clin North Am 2009; 56: 1055-1068.
• 5. Mora JO. A new method for estimating a standardized prevelance of child malnutrition from anthropometric indicators. Bull World Health Organ 1989; 67: 133-142.
• 6. The State of the World’s Children, UNICEF, 2009/2013 www.unicef.org/sowc (Erişim tarihi 23.03.2016)
• 7. Türkyılmaz A, Adalı T, Seçkiner P. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013 Ana Raporu, Kasım 2014 sf.157-172 www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013 (Erişim tarihi 23.01.2016)
• 8. Şanlı M. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kronik akciğer hastalıklı çocukların malnütrisyon durumunun değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlık Tezi, Diyarbakır 2014.
• 9. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy, Section 1. Nutritional Disorders, Chapter 2. Malnutrition http://www.merck.com/pubs/mmanual/section1/chapter2//2a.htm (Erişim tarihi: 14.07.2016)
• 10. Onis M de, Monteiro C, Clugston G. The worldwide magnitude of protein-energy malnutrition: an overview from the WHO Global Database on Child Growth. Bulletin of the World Health Organization, 1993; 71(6): 703-712
• 11. Saner G, Demirkol M, Gökçay G, Günöz H, Hüner G, Garipoğlu M. Protein enerji malnütrisyonu In: 65 O, Ertuğrul T (eds). Pediatri (3. Baskı). s: 210-220 Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul,2002
• 12. UNICEF Data: Monitoring the Situation of Children and Women http://data.unicef.org/nutrition/malnutrition.html (Erişim Tarihi: 17.02.2016)
• 13. Pinto C, Rollins N, Daelmans B, Bahl R, Martines J, and Mason E, Child Health, Oxford; Textbook of Global Public Health, 2015; 10: 1344-1345
• 14. WHO media centre, Children: reducing mortality, www.who.int/mediacentre/factsheets/fs178/en/ (Erişim tarihi 24.01.2016)
• 15. Şensoy F, Egemen A, Akgün B, Boztok D. Çubuk bölgesinde 0-48 aylık çocuklarda malnütrisyon prevalansı. Beslenme ve Diyet Dergisi 1991; 20: 9-19.
• 16. Duru F. Yenice sağlık ocağı bölgesinde 0-48 aylık çocuklarda malnütrisyonu etkileyen faktörler, Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı AD. Kırsal Hekimlik Stajı İntern Doktorların Çalışma Raporu. Ankara, 1990
• 17. Çivi S, Koruk İ. Konya ili Hasanköy sağlık ocağı bölgesinde ilkögretim okulu 1. Sınıf öğrencilerinde kronik malnütrisyon prevalansı. Erciyes Tıp Dergisi 2005; 68: 64-69.
• 18. Güler Ç, Akın L. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.2006.
• 19. Yeğen B, Yüksekkaya H, Öztekin O, Aydoğdu S, Yağcı RV. Sirozlu çocuklarda beslenme durumunun antropometrik ölçümlerle değerlendirilmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2007; 50: 102-110.
• 20. Şehla İ. 9-72 aylık çocuklarda antropometrik ölçümler ve antropometrik ölçümlere etki eden parametrelerin araştırılması. T.C. Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği, Uzmanlık Tezi, İstanbul 2006.
• 21. Çınar M, Uskun, Öztürk M. Isparta il merkezinde 0-5 yaş grubu çocukların beslenme ve malnütrisyon durumu. Erciyes Tıp Dergisi 2007; 29: 294-302
• 22. Sönmez B. Van il merkezinde 0-5 yaş grubu çocuklarda malnütrisyon prevalansı ve etkileyen faktörler, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlık Tezi, Van 2010
• 23. Öncü Ü. 1-5 yaş arası çocukların persentillerine ailenin sosyoekonomik düzeyinin ve annenin beslenme konusundaki bilgisinin etkisi, T.C. Sağlık Bakanlığı Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Uzmanlık Tezi, İstanbul 2007