THE INVESTIGATION OF THE MESSAGES OF THE BESTAMİ YAZGAN'S STORIES IN TERMS PRINCIPLE OF SUITABILITY FOR CHILDREN
Öz
Suitability for
children and messages are two important features of children's literature
works. Written stories for kids must be appropriate for age language, mind,
emotion and social characteristics. Another fact in the stories are the
messages given to the reader through fiction and event in the story. Literal
works for children containing messages has some features. Subjects of messages
phraseology, narrating features, purpose of the story changes and increase the
quality of the story. It is known that the messages inside the stories written
for children help their personal characteristics, convey universal and national
assets, draw attention through religious values and instill the love of people
and nature. The purpose of this study is
to determin the messages inside the Bestami Yazgan’ stories
for kids and studying these messages according to the children. I used one of
the qualitative methods which is document analysis in the through the research
process, content analysis technique and collecting data. The 30 stories Bestami
Yazgan has written have constructed the research objects. The message have been
detected through coding after the procceses of reading, screening and reduction
and also the ones with the same characteristics have been categorized under
different subjects. The messages and category subjects have been organized,
classified and sorted after presented to the analysis of children’s actuality
principles within the purpose of the messages in the stories. The love of
nature and animals through religious and social messages have been clearly understood
within the stories that Bestami Yazgan has written for the children in large
quantities.
Anahtar Kelimeler
Children’s literature children’s actuality principle children’ books
Kaynakça
- Başaran, M. (2014). 4. sınıf seviyesinde ekrandan ve kâğıttan okumanın okuduğunu anlama, okuma hızı ve metne karşı geliştirilen tutum üzerindeki etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(18), 248-268Başaran, M. ve Akyol, H. (2009). Okuduğunu anlama ve metne karşı geliştirilen tutum üzerinde metnin bilgi verici veya hikâye edici olmasının etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2009(3), 11-23.Bilgin, H.(2011).5-6 yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.Canlı, S. ve Aslan, C. (2018). Çetin Öner’in “Gülibik” adlı çocuk kitabının yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 17(2), 812-833. Çakır, P.(2013).Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik açısından incelenmesi. Turkish Studies, 8(1), 1173-1180. Çelik, T., Demirgüneş, S., & Fidan, D. (2015).Okur dostu metin olma özelliği ile okuduğunu anlama başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 2(1), 115-122. Çetin, S.(2013). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının akademik başarıya etkisi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.Demirel, M. (1996).Bilgilendirici metin türünün ve okuduğunu anlama becerisinin altıncı sınıf öğrencilerinin öğrenme düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12).Erdal, K.(2008). Çocuk edebiyatı ve çocuk kitapları. Millî Eğitim Dergisi, 178, 156-165. Gökçe, O.(2006). İçerik analizi. Kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.Kuşdemir, Y. ve Güneş, F.(2014). Doğrudan öğretim modelinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(32), 86-113.MEB. (2018).Milli Eğitim Bakanlığı Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-8. Sınıflar) Ankara. Onan, B. (2017). Dil eğitiminin temel kavramları.(3. Basım) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.Özer, A.(2007). Çocuk kitaplarındaki resimlerin çocuğa göreliği, Ulusal Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Bildiri Kitabı, s.423-432. 04-06 Ekim 2006, Ankara Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.Sever, S.(2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.Şirin, M. R. (2000). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakıf Yayınları.Temizyürek, F., Şahbaz, N. K. ve Gürel, Z. (2016).Çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi.Vatansever Bayraktar, H.(2015).Ses temelli cümle yöntemi ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin farklı metin türlerine göre okuduğunu anlama başarılarının incelenmesi. Journal of International Social Research, 8(40), 595-612.Yalçın, A. ve Aytaç, G. (2005). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ YayınlarıYavaş, S.(2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ile üst düzey düşünme becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Yazgan, B.(2009).Gözlük takan yıldızlar, İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2011). Olimpiyat ormanı. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2011). Paten giyen kaplumbağa. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2011). Sıcak ekmek kokusu. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2012). Oruç nasıl tutulur. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2013). Düğün yemeği, İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2013). Hayat sevince güzel. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2015). Kuşların masalı. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2016). Masal denizi. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2016). Mutluluğun formülü. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2017). Kalbini kaybeden adam. İstanbul: Nar Yayınları.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013).Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yıldırım, K., Yıldız, M., Ateş, S. ve Rasinski, T.(2010).İlköğretim beşinci sınıf Türk öğrencilerin metin türlerine göre okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeyleri. Elementary Education Online, 9, 44-51.
Öz
Çocuğa görelik ve iletiler çocuk
edebiyatı eserlerinin önemli iki özelliğidir. Çocuklar için yazılan hikâyelerin
yaşa, dil, zihin ve duygu dünyasına, sosyal özelliklere uygunluk bakımından
çocuğa göre yazılmış olması gerekmektedir. Hikâyeler olay ve kurgu yoluyla
çocuk okuyucuya bir ileti vermektedir. Çocuklar için verilen edebi eserlerdeki
iletiler, çeşitli özelliklere sahiptir. İletilerin içerdiği konu, aktarım
biçimi, anlatım özelliği ve amacı hikâyenin niteliğini artırmakta ve
değiştirmektedir. Çocuklar için yazılan hikâyelerdeki iletilerin çocukların
kişisel özelliklerin gelişimine hizmet ettiği,
evrensel ve millî değerleri aktardığı, dinî değerlerlere dikkat çektiği,
doğa ve insan sevgisi aşıladığı bilinmektedir. Bu araştırmanın amacı, Bestami
Yazgan’ın çocuklar için yazdığı hikâyelerdeki iletilerin belirlenmesi ve bu
iletilerin çocuğa göreliğinin incelenmesidir. Araştırma sürecinde verilerin
toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi; verilerin
analiz edilmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bestami Yazgan’ın
çocuklar için yazdığı 30 hikâye, araştırmanın inceleme nesnelerini
oluşturmuştur. Okuma, inceleme, tasnif işlemlerinin ardından, kodlama yapılarak
iletiler tespit edilmiş ve ortak özellik gösteren iletiler aynı başlıklar
altında toplanarak kategorilere ayrılmıştır.
İletiler ve kategori başlıkları uzman görüşlerine sunulduktan sonra
düzenlenmiş, sınıflandırılmış ve sıralanmıştır. Hikâyelerin iletileri,
iletilerin verilme amacı ve çocuğa görelik açısından değerlendirilmesi
sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Bestami Yazgan’ın çocuklar için yazdığı hikâyelerde, çocuğun
kişiliğini olumlu etkileyebileceği düşünülen, sosyal ve dinî iletiler ile
insan, doğa ve hayvan sevgisini aşılamaya yönelik iletilerin yoğun bir şekilde
yer aldığı anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Başaran, M. (2014). 4. sınıf seviyesinde ekrandan ve kâğıttan okumanın okuduğunu anlama, okuma hızı ve metne karşı geliştirilen tutum üzerindeki etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(18), 248-268Başaran, M. ve Akyol, H. (2009). Okuduğunu anlama ve metne karşı geliştirilen tutum üzerinde metnin bilgi verici veya hikâye edici olmasının etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2009(3), 11-23.Bilgin, H.(2011).5-6 yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.Canlı, S. ve Aslan, C. (2018). Çetin Öner’in “Gülibik” adlı çocuk kitabının yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 17(2), 812-833. Çakır, P.(2013).Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik açısından incelenmesi. Turkish Studies, 8(1), 1173-1180. Çelik, T., Demirgüneş, S., & Fidan, D. (2015).Okur dostu metin olma özelliği ile okuduğunu anlama başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 2(1), 115-122. Çetin, S.(2013). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının akademik başarıya etkisi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.Demirel, M. (1996).Bilgilendirici metin türünün ve okuduğunu anlama becerisinin altıncı sınıf öğrencilerinin öğrenme düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12).Erdal, K.(2008). Çocuk edebiyatı ve çocuk kitapları. Millî Eğitim Dergisi, 178, 156-165. Gökçe, O.(2006). İçerik analizi. Kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.Kuşdemir, Y. ve Güneş, F.(2014). Doğrudan öğretim modelinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(32), 86-113.MEB. (2018).Milli Eğitim Bakanlığı Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-8. Sınıflar) Ankara. Onan, B. (2017). Dil eğitiminin temel kavramları.(3. Basım) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.Özer, A.(2007). Çocuk kitaplarındaki resimlerin çocuğa göreliği, Ulusal Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Bildiri Kitabı, s.423-432. 04-06 Ekim 2006, Ankara Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.Sever, S.(2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.Şirin, M. R. (2000). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakıf Yayınları.Temizyürek, F., Şahbaz, N. K. ve Gürel, Z. (2016).Çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi.Vatansever Bayraktar, H.(2015).Ses temelli cümle yöntemi ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin farklı metin türlerine göre okuduğunu anlama başarılarının incelenmesi. Journal of International Social Research, 8(40), 595-612.Yalçın, A. ve Aytaç, G. (2005). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ YayınlarıYavaş, S.(2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ile üst düzey düşünme becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Yazgan, B.(2009).Gözlük takan yıldızlar, İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2011). Olimpiyat ormanı. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2011). Paten giyen kaplumbağa. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2011). Sıcak ekmek kokusu. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2012). Oruç nasıl tutulur. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2013). Düğün yemeği, İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2013). Hayat sevince güzel. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2015). Kuşların masalı. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2016). Masal denizi. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2016). Mutluluğun formülü. İstanbul: Nar Yayınları.Yazgan, B.(2017). Kalbini kaybeden adam. İstanbul: Nar Yayınları.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013).Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yıldırım, K., Yıldız, M., Ateş, S. ve Rasinski, T.(2010).İlköğretim beşinci sınıf Türk öğrencilerin metin türlerine göre okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeyleri. Elementary Education Online, 9, 44-51.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Şubat 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 3 Sayı: 5 |