Türkiye’deki Şehirleri Simgeleyen Logoların Doğal ve Kültürel Miras Unsurları Açısından Çözümlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 63 - 85, 28.06.2018

Ahmet Köroğlu Pelin Yağcı

Öz

Şehirler için oluşturulan
logolarda, kültürel değerlerin yeri göz ardı edilememektedir. Çünkü yabancı
ülkeler, yabancı ülkelerde bulunan şehirler, aynı ülke içindeki farklı şehirler
birbirlerini, sahip oldukları kültürel değerler sayesinde tanımakta ve bu
değerlerle karşılaştıklarında sadece o şehir akıllarına gelmektedir. Geçmişten
günümüze bakıldığında, kültürel değerlerine önem vererek bu değerleri ön planda
tutmuş ve kuşaktan kuşağa aktarmış toplumların daha uzun süre hayatta kaldığı
görülmektedir. Bu kadar önemli olan kültürel değerlerin, şehri simgeleyen
logolarda ne derece kullanıldığını belirlemek bu çalışmanın amacını
oluşturmaktadır. Buradan hareketle çalışmada, Türkiye’nin 81 ili için 7 adet
şehir, 78 adet valilik ve 80 adet belediye logosu olmak üzere toplam 165 adet
logo doğal ve kültürel miras unsurları açısından incelemeye tabi tutulmuştur. İncelenen
165 adet logodan 124 tanesinde doğal ve kültürel miras unsurlarından en az
birinin bulunduğu saptanmıştır. Geri kalan 41 logoda ise sözü edilen
unsurlardan herhangi birine rastlanılmamıştır. Şehir, valilik ve belediye
logolarında doğal miras unsurlarından Pamukkale, lale, peribacaları figürleri
ve Yedigöller, Abant’a yer verildiği görülmektedir. Somut kültürel miras
unsurlarından, en fazla kale ve sur, cami, saat kulesi figürleri ile eski Türk
devletlerinde önemli olarak kabul edilen ve günümüzde de hala önemini koruyan
unsurların (Hitit güneşi, çift başlı kartal, koçbaşı, 8 köşeli yıldız, 12
köşeli yıldız, mescit, kervansaray vb.) tercih edildiği dikkat çekmektedir.
Somut olmayan kültürel miras unsurlarından i se halk mimarisi, el sanatları
geleneği, folklorik değerler, yöresel kıyafetler en fazla tercih edilen
figürler arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Değer, Logo, Markalaşma, Şehir Logosu

The Analysis of Logos Symbolizing The Cities of Turkey in Terms of Natural and Cultural Inheritance Elements

Öz

The place of cultural values
can’t be ignored in logos created for the cities, since foreign countries, the
cities of foreign countries, different cities of a country recognize each other
by means of their own cultural values and they recall the mentioned city when
they meet these values. When examined from past to present, it is observed that
the societies which kept at these values forefront by giving more importance
and handed them down survived longer. Determining to what extend these values
are used in these logos symbolizing the city is the main focus of this study.
From this point of view, total 165 logos which are the sum of 7 cities’ logos
between 81 cities of Turkey, 78 governors’ logos, and 80 municipalities’ logos
are examined in terms of natural and cultural inheritance elements. At least
one element of natural and cultural values is observed in 124 logos through 165,
while any element is observed in the rest 41 logos. It is seen that the cities,
governors, and the municipalities used the figures of natural beauties such as
travertine terraces of Pamukkale, tulip, fairy chimneys, Seven Lakes, and Abant
Lake. It is highlighted that the figures of the castle and city walls, mosque,
clock tower, and the elements (Hittite sun, double headed eagle, battering ram,
octagonal star, dodecagonal star, masjid, caravansary, etc.) which were crucial
for the Turkish goverments and still keep the importance are mostly selected
through the concrete cultural inheritance elements. On the other hand, public
architecture, handicraft tradition, folkloric values, local clothes are the
most selected elements among the non-concrete cultural inheritance elements.

Anahtar Kelimeler

Cultural Value, Logo, Branding

Kaynakça

• Aaker A. D. (1996). Building Strong Brands, The Free Press, New York.
• Adıgüzel, O. & Sönmez Özkan, D. (2013). Üniversite-Sanayi-Kent Etkileşimi ve Bir Markalaşma Stratejisi Olarak: Bilim Kent Uygulamaları ve Isparta Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (18), 279-307.
• Adîr, G., Adîr, V. & Pascuc, N. E. (2012). Logo Design and The Corporate Identity, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 51, 650-654.
• Adîr, V., Adîr, G. & Pascuc, N. E. (2014). How to Design a Logo, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 122, 140-144.
• Akyol, B. & Yılmaz, T. (2016). Özel Okullarda Markalaşma: Aydın İlindeki Özel Okulların Markalaşma Politikaları, Yönetim Bilimleri Dergisi, 14 (28), 385-407.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, 7. Baskı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
• Aslan, Z., Güneren, E. & Çoban, G. (2014). Destinasyon Markalaşma Sürecinde Yöresel Mutfağın Rolü: Nevşehir Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2 (4), 3-13.
• Babür Tosun, N. (2010). İletişim Temelli Marka Yönetimi, 1. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Basım, N., Şeşen, H. & Şeşen, E. (2006). Personel Temin Sürecinde Gazete İlanları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 35-44.
• Birsel Engin, H. (2016). Markalaşma Kavramı Çerçevesinde Marka Ederi, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12 (46), 277-294.
• Borça, G. (2013). Marka ve Yönetimi. (Edt. Ferruh Uztuğ). 3. Baskı. Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Büyük İşler, D. & Tüfekci, Ö. K. (2014). Marka Kentlerin Oluşmasında Spor Pazarlamasının Rolünü Belirlemeye Yönelik Üniversitelerarası Futsal Müsabakalarında Bir Araştırma, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (1), 107-120.
• Caldwell, N. & Freire, J. R. (2004). The Differences Between Branding a Country, a Region and a City: Applying the Brand Box Model, Journal of Brand Management, 12 (1), 50-61.
• Ceran, Y. (2013). Şehirlerin Markalaştırılması ve Markanın Yönetimi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (1), 537-547.
• Cevher, E. (2012). Kentsel Markalaşma Süreci: Antalya Örneği, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (1), 105-115.
• Council of Europe Framework Convention on the Value of Cultural Heritage for Society (2005), Council of Europe Treaty Series, https://pdfslides.com/pdf/cets-199-council-of-europe-framework-convention-on-the-coe adresinden 16 Temmuz 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Çiçek, H., Demirel, M. & Onat, O. K. (2010). İşletmelerin Web Sitelerinin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Araştırma: Burdur İli Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 187-206.
• Demir, H. (2012). Mersin’de Kentsel Kimlik Göstergeleri Olarak Kullanılan Logolara İlişkin Bir Değerlendirme, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, (22), 115-122.
• Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme (1972), http://www.unesco.org.tr/dokumanlar/somutkulturelmiras/somut_kulturel_miras.pdf adresinden 16 Temmuz 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Emekli, G. (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm, Ege Coğrafya Dergisi, 15, 51-59.
• Emirza, E. (2010). Endüstriyel İşletmelerde Markalaşama Düzeyinin Ölçülmesine Yönelik Bir Alan Araştırması, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 128-143. Erdal, G. (2017). Logolar, Dil Ve Semiyotik, ULAKBİLGE, 5 (11), s.683-699.
• Erdem, Ş. & Uslu, H. N. (2010). Marka Değerinin Marka Genişlemesine Etkisi ve Çay Sektöründe Bir Uygulama, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (1), 166-184.
• Erdil, S. & Uzun, Y. (2010). Marka Olmak, 2. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Ertuğrul, S. M. & Demirkol, Ş. (2007). Turistik Ürün Talebinde Markalaşma ve Önemi, Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 61-70.
• Eti İçli, G. & Vural, B. B. (2010). Şehir Markası Yaratma Süreci ve Marka Şehir Çerçevesinde Kırklareli İlinin Değerlendirilmesi, Uluslararası II. Trakya Bölge Kalkınma- Girişimcilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı I, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Yayınları 1, 1-2 Ekim, s. 259-278, Kırklareli.
• Gómez, M., Fernández, A. C., Molina, A., & Aranda, E. (2016). City Branding in European Capitals: An Analysis from the Visitor Perspective, Journal of Destination Marketing & Management, DOI: https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2016.11.001.
• Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi Kuramsal ve Pratik Bilgiler, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Hemmonsbey, J. & Knott, B. (2016). Branding an African City Through Sport: The Role of Stakeholder Engagement, African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 5 (3), 1-14.
• Islamoğlu, A. H. & Fırat, D. (2011). Stratejik Marka Yönetimi, 2. Basım, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Işık, M. & Erdem, A. (2016). Şehirler ve İmajlar: Marka Şehir Olma Sürecinde Sakarya İmajı Üzerine Bir Çalışma, Erciyes İletişim Dergisi, 4 (3), 28-34.
• Karapınar, M. (2013). Kuzeydoğu Anadolu Turizm Destinasyonu Tanıtım Markalaşma Araştırması. http://www.kudaka.org.tr/ekler/19ee2-kuzeydoguanadolu_turizm_destinasyonu_tanitim_markalasma_analizi.pdf adresinden 16 Temmuz 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Kavaratzis, M. (2004). From City Marketing to City Branding: Towards a Theoretical Framework for Developing City Brands, Place Branding, 1 (1), 58-73.
• Kavaratzis, M. & Ashworth, G. J. (2005). City Branding: An Effective Assertion of Identity or a Transitory Marketing Trick?, Tijdschrift Voor Economische en Sociale Geografie, 96 (5), 506-514.
• Kaya, Ö. & Kılınç, N. (2010). Türk Deri Hazır Giyim Sektöründeki Küçük Ölçekli İşletmelerin Markalaşma Düzeylerinin Araştırılması, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (1-2), 23-33.
• Kotler, P. & Keller, K. L. (2006). Marketing Management, Twelfth Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Kotler, P. (2002). Marketing Management. Millenium Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Kurtuldu, H. S. (2008). Mobilya Seçiminde Sosyal ve Kültürel Değerler ve Bu Değerlerin Tüketime Etkisi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1 (1), 83-94.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, Somut Kültürel Miras. https://www.kultur.gov.tr/TR,134106/somut-kulturel-miras.html adresinden 16 Temmuz 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, Somut Olmayan Kültürel Miras Envanteri. http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,159257/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusal-envanteri.html adresinden 15 Eylül 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, Somut Olmayan Kültürel Miras, http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,46095/somut-olmayan-kulturel-miras.html adresinden 16 Temmuz 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Lee, S., Rodriguez, L. & Sar, S. (2012). The Influence of Logo Design on Country Image and Willingness to Visit: A Study of Country Logos for Tourism, Public Relations Review, 38, 584-591.
• Lucarelli, A. & Olof Berg, P. (2011). City Branding: A State-of-the-Art Review of the Research Domain, Journal of Place Management and Development, 4 (1), 9-27.
• Özer, A. (2002-2003). Türkiye Cumhuriyeti’nin Başkenti Ankara İçin Düşünülen Amblem ve Tartışmalar, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 95-108.
• Parkerson, B., & Saunders, J. (2005). City Branding: Can Goods and Services Branding Models Be Used to Brand Cities?, Place Branding, 1 (3), 242-264.
• Seraphin, H., Ambaye, M., Gowreesunkar, V. & Bonnardel V. (2016). A Marketing Research Tool for Destination Marketing Organizations’ Logo Design, Journal of Business Research, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres.2016.04.074
• Serçeoğlu, N., Boztoprak, F. ve Tırak, L. (2016). Gastronomi Turizmi İle Şehir Markalaşması İlişkisi: Atatürk Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4 (2), 94-114.
• Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. (2003). https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf adresinden 15 Eylül 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Şahin, A. (2007). Turizm Sektöründe Bölgesel Markalaşma Stratejileri. Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Elde Etmede Turizm Sektörü Sektörel Stratejiler ve Uygulamalar (Edt. Bulu, M. & Eraslan, H.) içinde (ss. 528-533). İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu Büyük Sözlüğü. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.596b5baee284c8.31568931 adresinden 16 Temmuz 2017 tarihinde erişilmiştir.
• Ünsal, D. & Pulhan, G. (2012). Türkiye’de Kültürel Mirasın Anlamı ve Yönetimi. Kültürel Miras Yönetimi (Edt. Aksoy, A. & Ünsal, D.) içinde (ss. 30-65). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Wahyurini, O. D. (2012). The Significance of City Logo in City Branding Strategy. Recent Researches in Engineering Mechanics, Urban & Naval Transportation and Tourism, 79-84.
• Yenipınar, U. & Yıldırım, O. (2016). Destinasyon Markalaşmasında Yerel Simgelerin Logo ve Amblemlerde Kullanılması: Muğla Araştırması, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 13 (1), 28-46.