@article{article_1611769, title={Yapay Zekânın Dinî Alanlarda Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği}, journal={İlahiyat Tetkikleri Dergisi}, pages={52–70}, year={2025}, DOI={10.29288/ilted.1611769}, author={Koç, Ahmet and Akkaya Türkol, Yeliz}, keywords={Din Psikolojisi, Yapay Zekâ, Ölçek Geliştirme, Tutum Ölçeği, Din ve Teknoloji}, abstract={Yapay zekâ tüm dünyada birçok disiplini derinden etkileyen teknolojik gelişmedir. Ekonomi, eğitim, çeviri, sinema, fotoğraf vb. çeşitli alanlarda yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. İnsanların yapay zekâyı hayatlarına entegre etmeye başladıkları görülürken dinî alana da dahil edip etmeyecekleri merak konusudur. Bu araştırma yapay zekânın dinî alanlarda kullanımına yönelik bireysel tutumu ortaya koyan bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Ölçeğin araştırma sürecine yapay zekâ hakkında bilgisi olduğu düşünülen üniversite öğrencileri ve akademisyenler katılmıştır. 2024 yılında gerçekleştirilen çalışmanın birinci uygulamasında 354, ikinci uygulamasında 315 katılımcı yer almıştır. Açımlayıcı faktör analizinde KMO değeri 0,93 olarak; Bartlett testinde X2 değeri anlamlı olarak tespit edilmiştir. Özdeğeri 1’in üstünde olan 29 maddenin dört faktörde toplandığı; kaygı, fayda, güven ve kuşku isimleri verilen bu dört faktörün, ölçeğin toplam varyansının %58,42’sini açıkladığı saptanmıştır. Alt-üst grup madde ayırt edicilik analizi, ölçeğin her bir faktörünün ayırt edicilik özelliğinin bulunduğunu göstermiştir. Doğrulayıcı faktör analizi bulgularına göre “X2=2,24; RMSEA=0,06, CFI=0,91, IFI=0,91, TLI/NNFI=0,91, PGFI=0,71 ve PNFI=0,77” olarak belirlenmiştir. Buna göre modele ait değerlerin kabul edilebilir düzeyde olduğu, ölçek yapısını oluşturan modelin iyi uyum gösterdiği belirlenmiştir. Yapay Zekânın Dinî Alanlarda Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeğinin geçerliği için yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ölçeğin geçerli olduğunu ortaya koymuştur. Güvenirlik analizinde ise ölçeğin bütünü için 0,94; sırasıyla alt boyutları için 0,91; 0,89; 0,83 ve 0,86 değerleri ile güvenilir olduğu tespit edilmiştir. Bu veriler “Yapay Zekânın Dinî Alanlarda Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeğinin” mevcut örneklem ve bağlamda geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, Yapay Zekânın Dinî Alanlarda Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği, yapay zekânın dinî alanlarda ve uygulamalarda kullanılmasına yönelik bireylerin tutumlarını ölçmek için kullanılabilir.}, number={64}, publisher={Atatürk Üniversitesi}