TY  - JOUR
T1  - يوسف أفندي زاده ورسالته"الرّدّية للضاد المعجمة": دراسة وتحقيق
TT  - Yusuf Efendizade ve “er-Rediyyetü li’d-Dâd el-Mu’ceme” adlı risalesi: İnceleme ve Tahkik
AU  - Aras, Zakir
AU  - Khelifati, Hamza
PY  - 2019
DA  - December
Y2  - 2019
JF  - Tasavvur / Tekirdağ İlahiyat Dergisi
JO  - tasavvur
PB  - Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2619-9130
SP  - 569
EP  - 622
VL  - 5
IS  - 2
LA  - ar
AB  - هو أبو محمدعبد الله بن محمد بن يوسف بن عبد المنّان الحلمي الآماسي. عُرف واشتهر بلقب يوسفأفندي زاده. عاش في القرن الثامن عشر الميلادي في الدولة العثمانية. له باعٌ طويلٌفي نشر علم القراءات القرآنية في الدولة العثمانية. وله رسالة بعنوان "الرّدّية للضَّادالمعجمة" تأتي أهميتها في كونها تعكس ما كان يحدث من سِجالات علميةبين العلماء في تلك الفترة الزمنية.أجاب فيرسالته على المرعشي المدعو بساجقلي زاده المتعلقة بالضَّاد وكيفية قراءتها. وقدأثارت رسالة ساجقلي زاده المعنونة بـ" كيفية أداء الضَّاد" نقاشًا حاداوجدلا كبيرًا بين العلماء العثمانيين. وفي هذا السياق؛ كثرت العديد من الرّدودعليها. وقد قام ممثل مؤسّسة شيخ القرّاء يوسف أفندي زاده بتأليف رسالة تطرق إلىهذا الموضوع من حيث علم القراءات، والتجويد، والفقه، والتفسير وعلم اللغة العربية.يهدف هذاالمقال إلى دراسة وتحقيق رسالة رئيس القرّاء يوسف أفندي زاده ونشرها لمساهمتها فيمجال علم القراءات القرآنية.
KW  - يوسف أفندي زاده، علم القراءات، ردية على ساجقلي زاده، المرعشي، الرّدّية للضاد المعجمة
N2  - Asıl adı Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Yusuf b. AbdulmennanEl-Hilmi el-Amasi’dir.Dahaçok Yusuf Efendizade lakabıyla tanınmıştır.18.yüzyılda(ö.1167\1754) yaşamış birosmanlı alimidir. Osmanlı devletinde kıraat ilminin gelişmesindebüyük payı vardır. Kıraat sahasında çok sayıda önemli eserler telif etmiştir.Dönemin karakeristik özelliklerini yansıtması bakımından en önemli çalışmalarındanbirisi de “er-Rediyyetü li’d-Dâd el-Mu’ceme” adlı risalesidir. Bu çalışmasındasaçaklızade diye bilinen el-Mera’şi’ye dâd harfinin okunuşuhakkında cevap vermiştir.Saçaklızade’nin “keyfüyetü edai li’d-dâd” adlı risalesi osmanlı alimleriarasında büyük bir polemiğe yol açmıştır. Bu meyanda kendisinedönemin büyük kıraat âlimlerinden reddiyeler gelmiştir.Şeyhü’l-Kurra müessesinin temsilcilğiniyapan Yusuf Efendizade dâd harfini kıraat, tecvid, fıkıh, tefsir ve dililimlerine göre değerlendirerek ilmi bir risale yazmıştır.Makale, Reis’ul-Kurra Yusuf Efendizade’ninbu risalesini kıraat ilmine bir katkıdabulunmak üzere tahkikli metniyle birlikte sunmayı hedefler.
CR  - Askalanî, İbn Hacer. el-Durerü’l-Kamine fi’l-Mieti’s-Samine. thk. Muhammed b. Abdulmuîd Dân. 2. Baskı. Hindistan: Meclisu Daireti’l-Mearifi’l-Osmaniyye, 1972.
CR  - Bağdadî, İsmail Paşa. Hediyetü’l-Ârifîn Esmai’l-Müellifîn ve Âsarı’l-Musannifîn. Beyrut: Muessesetü’t-Tarihi’l-Arabî, 1951.
CR  - Bermavî. İmta’ü’l-Fudalâ biteracimi’l-Kurrâ. Riyad: Darü’n-Nedve el-Alemiyye, 2000.
CR  - Cebertî, Abdurrahman b. Hasan. Tarihu Âcaibi’l-Asâr fi’t-Teracimi ve’l-Asâr. Beyrut: Darü’l-Ciyl, 2010.
CR  - Dânî, Ebû Amr. el-Tahdid fi’l-İtkanî ve’l-Tecvid. thk. Ğanim Kaddurî Hamd. Bağdad: Mektebetu dari’l-Enbar, 1988.
CR  - Davudî, Muhammed b. Alî b. Ahmed. Tabakatü’l-Müfessirîn. Beyrut: Darü’l-Kutubi’l-İlmiyye, t.y.
CR  - Dehmane, Havedh.Yusuf Efendizâde Abdullah Hilmî Efendi’nin Necah’ul-Karî Li Sahihi’l-Buharî Adlı Risalesinin Tahkiki (İlk Yüz Varak). Konya: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2017.
CR  - Efendizâde, Yusuf. Ecvibetü Yusuf Efendizâde ala iddet Mesaîl Mimma Yateallak bivucuhi’l-Kur’an. thk. Ömer Yusuf Abdulganî Hamdan. Suudi Arabistan:  Mecelletu el-İmam eş-
Şatıbî li’d-Dirasat’il-Kur’aniyye, sayı. 6, 2008.
CR  - Efendizâde, Yusuf. Risaletü Müşkilatu’ş-Şatıbî min evveli’r-Risale ila Nihayeti İmaleti Hai’t-Te’nis li’l-Kisaî ala’l-İstisna. thk.  Salim b. Ğaramullah b. Muhammed El-Zehranî. Mekke: Mecelletu Camiâti Ummi’l-Kura li’l-ulumi’ş-Şeriâ ve’l-Luğati’l-Arabiyye ve Adabiha, Sayı: 51, 2011.
CR  - Efendizâde, Yusuf. Kitab Müşkilatı’ş-Şatıbî li’l-İmam Yusuf Efendizâde. thk. Hadi Behçet Hüseyin Sabri. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Filistin: Camiâtü’l-Necahi’l-Vataniyye, 2010.
CR  - Fasî, Cemaluddin Ebi Abdullah Muhammed b. el-Hasan. el-Leali’l-Feride fi Şerhi’l-Kaside. thk. Abdurrahim el-Tarhunî. Lübnan: Darü’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2011.
CR  - Hacı Halîfe, Katip Çelebi. Keşfu’z-Zunun ân Esami’l-Kutubi ve’l-Funun. Bağdâd: Mektebetü’l-Mesna, 1941.
CR  - Hamevî, Şihabuddin Ebi Abdillah Yakut b. Abdullah el-Rumî. Mu’cemü’l-Udebâ: İrşadu’l-Erîb ila Ma’rifeti’l-Edîb. thk. İhsan Abbas. Beyrut: Daru’l-Ğarbi’l-İslamî, 1993.
CR  - Hancı, es-Seyyid Muhammed Emin. Kitabu Muncemi’l-Umran fi’l-Müstedrek ala Mu’cemi’l-Buldan. Mısır: Matabaatü’s-Saâdat, 1907.
CR  - İbn Kesîr. Tefsirü’l-Kur’ani’l-Azîm. thk. Sami b. Muhammed Selame. 2. Baskı. Suudi Arabistan: Daru Tıybeti’l-Neşr ve’l-Tevzi’, 1999.
CR  - İbn’ül-Cezerî. el-Temhîd fi İlmi’t-Tecvid. thk. Alî Hüseyin el-Bevab. Riyad: Mektebetü’l-Mearif, 1985.
CR  - İbn’ül-Kasım, Hasan el-Nahvî. el-Mufid fi şerhi Umdeti’l-Mecid fi’l-Nazmi ve’t-Tecvid. thk. Cemal El-Seyyid Rifai’. Kahire: Evladu’ş-Şeyh, t.h.
CR  - İzmirî, Mustafa. Risaletu fi’r-Reddi ala’l-Mera’şî (Saçaklızâde) fi Mebhasi Tashihi’d-Dâd. thk. Fellah Hasan Kati’. Irak: Mecelletü’l-Adabi’l-Mustansiriyye, sayı: 62, 2013.
CR  - Kaysî, Muhammed Mekkî b. Ebi Talib. el-Riayetu li’t-Tecvidi’l-Kıraati ve Tahkik lafzı’t-Tilave. thk. 1. Baskı, Mektebetu Kurtuba li’l-Bahsi’l-İlmi ve’t-Tahkik el-Turas.
CR  - KehhÉle, Ömer Rıza. Mu’cemü’l-Müellifîn. Beyrut: Mektebetu’l-Mesna, 1987.
CR  - Kettanî, Abdulhay. Fihrisu’l-Feharis ve’l-Esbat ve Mu’cemi’l-Me’acim ve’l-Meşiyhat ve’l-Muselselat. thk. İhsan Abbas. 2. Baskı. Beyrut: Daru’l-Ğarbi’l-İslami,  1982.
CR  - Kevserî, Muhammed Zahid. El-Tahriru’l-Veciz fima Yebteğihi el-Musteciz. Matbaatu’l-Envar, 1320.
CR  - Kureşî, Abdulkadir b. Muhammed b. Nasrullah. el-Cevâhiru’l-mudiyye fi tabakati’l-Hanefiyye. thk. Abdulfettah el-Halu. 2. Baskı. Kahire:  Dârü Hicr, 1993.
CR  - Mara’şî, Saçaklızâde. el-Risaletü’l-Mutemmime li Keyfiyeti’n-Nutki bi’d-Dâd. thk. Salim Kadduri Hamd. Mecelletü’l-Ferahidî, sayı: 22 , 2015.
CR  - Mara’şî, Saçaklızâde. Keyfiyetu Edai’d-Dâd. thk. Hatim Salih el-Damin. Irak: Mecelletu Mecme’il-Luğa el-Arabiyye, sayı: 75 / 4 , 1995.
CR  - Mardinî, Şemsuddin Muhammed b. Kayser. el-Dureru’n-Nadid fi ilmi’t-Tecvid. No: 1616. Medine İslam Üniversitesi Fotokopi Bölümü.
CR  - Murâdî, Ebü’l-Fazl Muhammed Halil, Silkü’d-Dürer fi Â’yânî’l-Karni’s-Sanî Âşr, 3. Baskı. Beyrut: Darü ibn Hazm, 1988.
CR  - Nüveyhiz, Âdil. Mu‘cemü’l -Müfessirîn. Beyrut: Muesseetu Nuvayhız el-Sekafiyye li’t-Te’lif ve’t-Terceme ve’n-Neşr, 1988.
CR  - Öge, Ali. Amasyalı Âlim Yusuf Efendizade’nin Kıraat İlmine Dair Eserlerinin İncelenmesi. Uluslararası Amasyalı Âlimleri Sempozyumu. 187-194. Amasya: 2017.
CR  - Özkan, Halit. Yûsufefendizâde. TDV İslam Ansiklopedisi. İstanbul: 2013.
CR  - Safedî, Salahuddin. el-Vafî bi’l-Vefayat. thk. Ahmed el-Arnavutî - Tûrkî Mustafa. Beyrut: Daru İhyai’t-Turas, 2000.
CR  - Sehavî, Ali b. Muhammed Alemüddin ebü’l-Hasen. Fethü’l-Vasid fi Şerhi’l-Kasid. Thk. Mevlay Muhammed el-İdris el-Tahiri. Suudi Arabistan: Mektebetü’l-Ruşd, 2002.
CR  - Sezgin, Fuat. Tarihu’t-Turasi’l-Arabi. trc. Mahmud Fehmi Hicazî. Riyad: Camiâtu’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslamiyye, 1991.
CR  - Sibeveyh. el-Kitab. thk. Abdusselam Muhammed Harun. 3. Baskı. Kahire: Mektebetu’l-Hanci, 1988.
CR  - Sîrafî, Ebû Saîd el-Hasan b. Abdullah b. Merziban b. Ahbarü’n-Nahviyyîn’el-Basriyyîn. thk. Taha Hüseyin el-Zeynî - Muhammed Abdulmun’im Hafacî Mısır: Mustafa el-Babî el-Halebî, 1966.
CR  - Suyutî, Celalettin. Buğyetü’l-Vuat fi tabakati’l-luğaviyyin ve’l-Nuhhât. thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim. Beyrut: el-Mektbetü’l- Asriyye, t.y.
CR  - Şatıbî. Hırzu’l-Emanî ve vechu’t-Tehanî fi’l-Kıraati’l-Seb’a el-Şatıbiyye. thk. Muhammed Temim el-Za’bî. 4. Baskı. Suudi Arabistan: Mektebetü Dari’l-Huda ve dari’l-Ğavsani lid-Dirasati’l-Kur’aniyye, 1985.
CR  - Tahir, Bursalı Mehmet. Osmanlı Müellifleri, haz: A. Fikri Yavuz - İsmail Özen. İstanbul: Meral Yayınevi, t.y.
CR  - Zehebî, Şemsuddin. Ma’rifetu’l-Kurra el-Kibar âlâ’t-Tabakati ve’l-A’sâr. Lübnan: Darü’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1997.
CR  - Zehebî, Şemsuddin. Siyer A’lâm’in-Nubelâ. thk. Şuayb Arnavutî önderliğinde Tahkik Heyeti, 3. Baskı. Beyrut: Muessesetu’r-Risale,1985.
CR  - Ziriklî, Hayruddin. A’lâm. 15. Baskı. Lübnan: Darü’l-İlm li’l-Melayin, 2002.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/tasavvur/issue//584578
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/904434
ER  -