SERİ MUHAKEME VE BASİT YARGILAMA USULLERİNİN CEZA MUHAKEMESİ İLKELERİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 1, 81 - 136, 12.02.2024

Okan Özen

https://doi.org/10.30915/abd.1319060

Öz

24.10.2019 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan ve kamuoyunda “yargı reformu paketi” olarak bilinen 7188 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca, 1.1.2020 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan seri muhakeme ve basit yargılama usulleri de alternatif yöntemlere ağırlık verilmesi eğilimin bir yansıması olarak ceza muhakemesi sistemine dahil edilmişlerdir. Her iki usulün de yargı yükünün hafifletilmesi ve muhakemenin hızlı şekilde sonuçlandırılması amacıyla öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Yargının hızlanması amacıyla getirilen bu iki muhakeme usulünün de hem yapısal sorunlarının bulunduğu hem de ceza muhakemesinin adil yargılanma hakkı ve maddi gerçeğin araştırılması ilkelerine aykırı yönlerinin bulunduğu gözlemlenmiştir.
Bu çalışmada, seri muhakeme ve basit yargılama usullerinin kimi yapısal sorunlarına ve bu usullerin adil yargılanma hakkı ile maddi gerçeğin araştırılması ilkelerine aykırı yönlerine dikkat çekilmesi; sorunlu görünen noktalara ilişkin kimi çözüm önerileri getirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Seri Muhakeme, Basit Yargılama, Adil Yargılanma, Maddi Gerçeğin Araştırılması, Ceza Muhakemesi İlkeleri

EVALUATION OF ACCELERATED TRIAL AND SIMPLE TRIAL PROCEDURES WITHIN THE CONTEXT OF CRIMINAL PROCEDURE PRINCIPLES

Öz

In accordance with the Code No. 7188, Amendment of Various Codes and the Criminal Procedure Code, which was published in the Official Gazette dated 24.10.2019 and known as the "judicial reform package" in the public opinion, the accelerated trial and simple trial procedures were implemented to the criminal procedure system as a reflection of the tendency to focus on alternative methods. It is understood that both procedures are envisaged for the purpose of alleviating the judicial burden and concluding the criminal proceedings quickly. It was observed that these two procedures introduced for the purpose of speeding up the judiciary had both structural problems and aspects that are contrary to the principles of fair trial and the search for material truth.
In this study, it is aimed to draw attention to some structural problems of the accelerated trial and simple trial procedures and the aspects of these procedures that are contrary to the principles of fair trial and the search for material truth; and it is aimed to propose possible solutions to the problematic points.

Anahtar Kelimeler

Serial Trial, Simple Trial, Fair Trial, Investigation of Material Truth, Principles of Criminal Procedure

Kaynakça

• Aldemir, Hüsnü. Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulleri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Alkan, Özlem. Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Yargılama Usulü. Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Alsammouni, Jehad M.A. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Alternatif Çözüm Yolları: Uzlaştırma, Önödeme, Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ve Seri Muhakeme.” Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2022.
• Aydın, Devrim. “Ceza Muhakemesinde Basit Yargılama Usulü.” Terazi Hukuk Dergisi 17. No. 191 (2022): 150-154.
• Aygörmez Uğurlubay, Gülsün Ayhan, Haydar, Nuran ve Korkmaz, Mehmet. “Seri Muhakeme Usulüne İlişkin Sorunlar.” Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1, No. 2 (2019): 255-306.
• Barutçu, Ali. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Seri Muhakeme Usulü.” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2023.
• Baytaz, Abdullah Batuhan. “Seri Muhakeme Usulü.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 8, No. 2 (2020): 227-273.
• Çağlar, Seyfettin. “Seri Muhakeme Usulü.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, 2021.
• Değirmenci, Olgun. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Yargılama Usulü (CMK m. 251-252).” Terazi Hukuk Dergisi 15, No. 161 (2020): 36-51.
• Değirmenci, Olgun. “Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme Usulü.” Ankara Batı Adliyesi Dergisi 2, No. 3 (2020): 16-20.
• Demirtaş, Soner. “Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçu (TCK m. 154).” Ceza Hukuku Dergisi 13, No. 36 (2018): 69-99.
• Deniz, İsmail. Ceza Muhakemesinde Hüküm (Türleri - Oluşturulma Şekilleri - Şartları). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2014.
• Er, Elif. “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usullerinin Özellikleri ve Ceza Muhakemesi Hukuku İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi.” Yaşar Hukuk Dergisi 3, No. 1 (2021): 55-111.
• Erdem, Mustafa Ruhan ve Şentürk, Candide. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Yeni Bir Kurum Olarak Seri Muhakeme Yöntemi (CMK m.250).” Ceza Hukuku Dergisi 14, No. 41 (2019): 573-601.
• Erdoğan, Yavuz. “Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Seri Muhakeme Usulü.” Legal Hukuk Dergisi 18, No. 209 (2020): 1989-2036.
• Ersoy, Uğur. “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usullerinde İtiraz Kurumuna İlişkin sorunlar ve Çözüm Önerileri.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 28, No. 2 (2020): 857-885.
• Feyzioğlu, Metin. Ceza Muhakemesinde İspatın Ölçütü Olarak Vicdani Kanaat. İstanbul: Islık Yayınları, 2015.
• Gökkaya, Mesut. “Türk Ceza Hukukunda Seri Muhakeme Usulü.” Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, 2022.
• Ildırar, Elif. “Seri Muhakeme Usulü.” Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, 2020.
• İçer, Zafer. Ceza Muhakemesinde Gerekçeli Karar Hakkının Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yoluyla Korunması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• İnceoğlu, Sibel. Adil Yargılanma Hakkı - Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi 4. Ankara: Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi, 2018.
• Kafes, Veli. “Ceza Muhakemesinde Meram Anlatma İlkesinin Sağlanması.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 3, No. 2 (2015): 181-197.
• Karakehya, Hakan ve İnce Tunçer, Asuman. “Ceza Muhakemesinde Basit Yargılama ve Adil Yargılanma Hakkı.” Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, No. 17 (2021): 303-354.
• Karakehya, Hakan ve İnce Tunçer, Asuman. “Seri Muhakeme Usulünün Adil Yargılanma Hakkı ve Bazı Anayasal İlkeler Açısından Değerlendirilmesi.” Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, No. 1 (2021): 1-62.
• Karakehya, Hakan ve İnce Tunçer, Asuman. Türk Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme ve Basit Yargılama. Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Keskin, İbrahim. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Seri Muhakeme Usulü.” Adalet Dergisi 149, No. 68 (2022): 205-252.
• Ketizmen, Muammer. “Yargı Yetkisinin Kullanılması Açısından Seri Muhakeme Usulü - Anayasanın 138. Maddesine Aykırılık Sorunu.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 11, No. 1 (2021): 229-254.
• Kızılarslan, Hakan. “7188 Sayılı Kanun’la Ceza Muhakemesi hukukuna Getirilen Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulleri.” Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14, No. 183 (2019): 1885-1960.
• Koca, Mahmut. “Ceza Muhakemesinde Basit Yargılama Usulü.” İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7, No. 2 (2020): 173-195.
• Kocakale, Enes. “Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Seri Muhakeme Usulü.” Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, 2021.
• Kunter, Nurullah. Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Yaylacık Matbaası, 1989.
• Okuyucu Ergun, Güneş. “Soruşturmanın Gizliliği.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 59, No. 2 (2010): 243-276.
• Özen, Mustafa. Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2017.
• Soyaslan, Doğan. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Soylu Ünver, Gülsüm ve Karaman Engür, Seçil Nergiz. Seri Muhakeme Usulü. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Şahin, Cumhur. Ceza Muhakemesinde İspat (Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi). Ankara: Yetkin Yayınları, 2001.
• Şahin, İsmail. “Ceza Muhakemesinde Basit Yargılama.” Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, 2022.
• Taner, Fahri Gökçen. Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Taneri, Gökhan. Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulü. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Taşkın, Şaban Cankat. Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulü. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Toroslu, Nevzat ve Feyzioğlu, Metin. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2018.
• Yenisey, Feridun ve Nuhoğlu, Ayşe. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Yılmaz, Yeşim. “Ceza Muhakemesinde Pazarlık Yöntemleri ve Kovuşturmaya Alternatif Bir Yöntem Olarak Seri Muhakeme Usulü.” Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi, 2022.
• Yılmaz, Zahit ve Apiş, Özge. “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 26, No. 1 (2020): 62-106.