Adıyaman İli ve Çevresinde Tütün Ekim Alanlarında Virüs Hastalıklarının Tespiti ve 10 Yıllık Epidemi Durumunun Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 90 - 100, 31.12.2021

Ela Tohumcu Nevzat Birişik Havva Nur Sağlam Muharrem Kamberoğlu Yılmaz Yaşar

Öz

Bu çalışma 2008-2010 yılları arasında ve 2019 yılında olmak üzere 2 dönem halinde yürütülmüştür. Yapılan arazi gözlemleri, örnekleme çalışmaları ve laboratuvar analizleri neticesinde bölgedeki tütün alanların 1. dönemde TSWV, TMV ve ToMV ile bulaşık olduğu tespit edilmiştir. 1. dönem çalışmalarında elde edilen sonuçlara göre bulaşıklık oranları yıllara göre 2008’de %22.84, 2009’da %44.70 ve 2010’da ise %43.75 olarak bulunmuş olup üç yılın ortalaması ise %38.93 olarak belirlenmiştir. Bulaşık alanlardan alınan örneklerin analizi sonucunda tekli enfeksiyonların 3 yıllık ortalaması 51.48 olarak bulunurken, karışık enfeksiyonların ise %48.51 olarak bulunmuştur. Bu alanlardaki virüslerin varlığının epidemik durumlarındaki gelişimini tespit etmek amacıyla 2019 yılında toplam 93 örnek alınmış ve ortalama enfeksiyon oranı tespit edilmiştir. 10 yıl aradan sonra yapılan çalışmada ayrıca CMV, AMV ve TRSV bulunmuş ancak ToMV tespit edilmemiştir. Toplam bulaşıklık oranı ise %70.96 olarak saptanmıştır. Çalışma sonucunda geçen süre içerisinde bazı virüslerin epidemi oranlarının arttığı, ortalama virüs bulaşıklık oranının da artarak %35.48’den %67.74’e çıktığı belirlenmiştir. Bölgede virüslerle mücadelede herhangi bir karantina, sertifikasyon ve eradikasyon mücadelesinin olmadığı ayrıca özellikle mekanik bulaşan TMV’nin yaygın olduğu ve ikili, üçlü enfeksiyonların öldürücü olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adıyaman, CMV, TMV, Tütün, Virüs

Kaynakça

• Anonymus, 2008. South Coroline Tobacco Growers Guide. Clemson University. Extension service.
• Culbreath, A. K., Csinos, A. S., bertrand, P. F., Demski, J. W., 1991. Tomato spotted wilt virus epidemic in flue-crued tobacco in Giorgia. Plant Diseases, 75:483-485.
• FAO, 2021. Food and Agriculture Organization, Crop Statistics. (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC), (Erişim Tarihi: 08.06.2021).
• Özdemir, S., Erilmez, S. and Kaçan, K. 2009. Detection of Tomato Spotted Wilt Virus (TSWV) on Tomato Crops and Some Weeds in Denızlı Province of Turkey. Acta Hort. (ISHS) 808:171-174.
• Pappu, H. R., Jones, R. A. C., Jain, R. K., 2009. Global status of tospovirus epidemics in diverse cropping systems: successes achieved and challenges ahead. Virus research, 141(2), 219-236.
• Shew H. D, Lucas G. B. 1998. Compendium of Tobacco Diseases. St. Paul. Minesota. USA. APS pres. p. 41-47.
• TÜİK, 2021. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.(https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=104&locale=tr), (Erişim tarihi: 08.06.2021).