A SEMIOTIC VIEW OF THE CITY IMAGE IN CONTEMPORARY TURKISH PAINTING

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 33, 59 - 78, 30.01.2024

Nursun Hafızoğlu Nevin Yavuz Azeri

https://doi.org/10.48069/akdenizsanat.1385895

Öz

The theme of the city is often discussed in Turkish painting. In parallel with the changing structure of urban life, urban painting has also changed and begun to include a critical discourse. This research examines the works of artists who focus on the negative situations of urban life such as slums, social injustice, alienation and environmental pollution will be examined.
Cities are a subject where artists draw attention to urban problems and contribute to their solutions. In this context, it is very important to look at and study Turkey of the period, and this is possible through the lens of semiotics. The study employs semiotics as a consistent and objective method to analyze and interpret the meanings of the works of artists who reacted to the negativities caused by the rapidly changing urban structure due to the effects of industrialization. Within the scope of the research, it is important to examine in what context the paintings are related to urban life and what kind of discourse they contain. Since a detailed analysis of the works will be carried out with semiotics, the aim is to reveal connotations and contribute to the literature.
It has been determined that artists not only approach the city as a visual object, but also recognize urban problems and express these problems through their works. In this context, the plastic values that are formed in the color-form relationships of some urban paintings and the critical attitudes that are related to them as a discourse are evaluated using the semiotic method. The research is conducted using the literature review method and the document analysis model, and the data obtained are analyzed through semiotics.

Anahtar Kelimeler

Turkish painting, Painting, Urban image, Semiotics, Visual semiotic.

ÇAĞDAŞ TÜRK RESMİNDE KENT İMGESİNE GÖSTERGEBİLİMSEL BİR BAKIŞ

Öz

Türk resminde kent konusu sıklıkla işlenmiştir. Kent dokusu ve manzaraları bir süre sonra yerini, kent hayatının değişen ve dönüşen yapısına paralel olarak eleştirel bir söylem içeren resimlerine bırakmıştır ve bu resimlerde kentin gerçekleri deşifre edilmeye başlanmıştır. Bu araştırmada sanatçıların, kent hayatının gecekondulaşma, sosyal adaletsizlik, yabancılaşma, çevre kirliliği gibi olumsuz durumlarına odaklanan çalışmaları incelenecektir.
Artık kentler, sanatçıların kent sorunlarına işaret ettiği, dikkat çekmeye ve sorunların çözümüne katkı sağlamaya ve hatta çarpık kentleşmenin getirilerinden olan yabancılaşmaya vurgu yaptığı bir konudur. Bu bağlamda sanatçıların gözünden dönemin Türkiye’sine nasıl bakıldığı hususunda değerlendirme yapabilmek ve katmanlar arası anlamı inceleyebilmek adına çok önemlidir ve bu da göstergebilim ışığında mümkündür.
Araştırmada sanayileşmenin etkileriyle hızla değişen kent yapısının sebep olduğu olumsuzluklara tepki veren sanatçıların, eserlerinin anlamlarının çözümlenmesi ve yorumlanması amacıyla tutarlı ve nesnel bir yöntem olan “göstergebilim” tercih edilmiştir. Araştırma kapsamında eleştirel bakış açısına sahip resimlerin kent hayatıyla hangi bağlamda iletişim kurduğu ve nasıl bir söylem içerdiğinin göstergebilim ışığında incelenmesi çok önemlidir. Çünkü göstergebilimle detaylı eser çözümlemesi yapılacak olup, yananlamların açığa çıkartılması ve çıkan sonuçların literatüre katkı sağlaması amaçlanmıştır.
Sanatçılar, kente sadece görsel bir nesne olarak yaklaşmayarak, kent sorunlarını fark edip çalışmalarıyla sorunlara işaret ettikleri tespit edilmiştir. Bu bağlamda bazı kent resimlerinin renk biçim ilişkilerinde şekillenen plastik değerleri ve buna söylem olarak katılan eleştirel tutumlar göstergebilimsel yöntemle değerlendirilmiştir. Araştırma, literatür tarama yöntemi ve belge inceleme modeliyle yapılmış olup, elde edilen veriler göstergebilim ışığında derinlemesine incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Resmi, Resim, Kent İmgesi, Göstergebilim, Görsel Göstergebilim

Kaynakça

• Arısoy, D. ve Altınkurt, L. (2012). Türk Resminde Kent. Akademik Bakış Dergisi, Kasım-Aralık/33, 1-18. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423867907.pdf, Erişim tarihi: 26.12.2023.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. B. Vardar, M. Rifat (Çev.). (1. Baskı). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven. M. Rifat, S. Rifat (Çev.). (1. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berger, A. A. (2014). Kültür eleştirisi kültürel kavramlara giriş. Ö. Emir (Çev.). (2. Baskı). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime giriş. (1. Baskı). İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. S. İrvan (Çev.). (2. Baskı). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Gürsoytrak, H. (2004). Yalan Dünya Sergi Kataloğu Yazısından. Erişim adresi: http://www.gursoytrak.com/yalan-dunyada-hafriyat/#more-1415, Erişim tarihi: 28.12.2023.
• Hafriyat Grubu 1, Erişim adresi: https://www.wikiwand.com/tr/Hafriyat_Grubu#/overview, Erişim tarihi: 28.12.2023.
• Hafriyat Grubu 2, https://sanathayatsanat.com/2020/11/26/turkiye-sanat-tarihi-icinde-ayriksi-bir-grup-hafriyat/ , Erişim tarihi: 28.12.2023.
• Keleş, R. (1980). Kentbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kıran, A. (1996). Figüratif Resimde Anlatım Biçimleri. Anadolu Sanat, Sayı: 5, 105-128. Erişim adresi: https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/handle/11421/1014, Erişim tarihi: 29.12.2023.
• Mutlu, A. (2019). Türkiye’de Kentleşme. s.s.1-36. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/10998632-Turkiye-de-kentlesme.html Erişim tarihi: 01.09.2019.
• Öztokat, N. (1999). Görsel Nesnelerin Çözümlenmesinde Göstergebilimsel Yöntem. Dilbilim Araştırmaları, s.s.135-141, Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/42326971-Gorsel-nesnelerin-cozumlenmesinde-gostergebilimsel-yontem-nedret-oztokat-istanbul-universitesi.html Erişim tarihi: 22/09/2023.
• Rıfat, M. (2014). Gösterge bilimin ABC’si. (4. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Saussure, F. (1998). Genel dilbilim dersleri. B. Vardar (Çev.). (1. Baskı). İstanbul: Matbaa 70.
• Tansuğ, S. (1993). Türk resminde yeni dönem. (3. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tükel, U. (2005). Resmin dili, ikonografiden göstergebilime. (1. Baskı). İstanbul: Homer Yayınevi.
• Türkdoğan, T. (2013). Bir Bağlam Olarak Kent. Kontrast Fotoğraf Dergisi, 2013(36), 7-9. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/1102062-Kontrast-fotograf-dergisi-temmuz-agustos-2013-ana-sponsorlugunda-yayimlanmaktadir.html Erişim tarihi: 30.09.2019. Wollen, P. (2004). Sinemada göstergeler ve anlam. Z. Aragök, B. Doğan (Çev.). (2. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.