GÖYNÜK TOKALI ÖRTME DOKUMASININ DERİ İLE BİRLİKTE AYAKKABI SAYASINDA KULLANIMI: OXFORD MODELİ AYAKKABI ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 5 - 16, 25.01.2024

Melek Astekin Nergiz Paşu Öztürk

Öz

Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte el sanatlarında önemli bir yere sahip olan dokumaların kullanım alanı bulması giderek zorlaşmaktadır. Bolu Göynük ilçesine özgü olan “Göynük Tokalı Örtme Dokuması” da bunlardan biridir. Kadınların dışarı çıkarken örtündükleri bu örtmeler, iki parça ince pamuklu bez dokumanın birleşmesinden oluşmakta ve kısa kenarları püsküllerle süslü olduğu için tokalı örtme olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada, Göynük Tokalı Örtme dokumasına yeni bir kullanım alanı bulmak amaçlanmış ve bu amaç doğrultusunda erkek oxford modeli ayakkabı üretiminde deri ile kullanarak ayakkabının saya (yüz) malzemesini oluşturulmuştur. Tüm aşamalar fotoğraflanarak model oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Göynük Tokalı Örtme, Ayakkabı, Oxford, Saya, El Sanatları

USE OF GÖYNÜK BUCKLE COVERING WOVEN WITH LEATHER ON SHOE UPPER: OXFORD MODEL SHOE EXAMPLE

Öz

Nowadays, with the advancement of technology, it is becoming increasingly difficult for textiles, which have an important place in handicrafts, to find use. “Göynük Buckle Covering Weaving”, which is unique to Bolu Göynük district, is one of them. These coverings, which women cover when going out, consist of two pieces of thin cotton fabric and are called buckle coverings because their short edges are decorated with tassels. In this study, it was aimed to find a new usage area for Göynük Buckle Covering webbing and for this purpose, the upper (face) material of the shoe was created by using leather in the production of men's oxford model shoes. All stages were photographed and a model was created.

Anahtar Kelimeler

Goynuk Buckle Covering, Shoe, Oxford, Upper, Handicrafts

Kaynakça

• Akpınarlı, H. F., & Çalışkan Çoban, M. G. (2021). Kumaş Dokumacılığının Anadolu’daki Coğrafi Dağılımı. İdil, doi: 10.7816/idil-10-78-10, 285–303.
• Alagöz, G., Çalık, İ., & Güneş, E. (2018). Kültürel Miras Turizmi Açısından Erzincan Bakır İşleme Sanatının Mevcut Durumu ve Sürdürülebilirliği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 55, 174-191.
• Barandır, S. (2005). “Deri Artık Her Yerde”. İstanbul: Art Dekor Dergisi. Doğan Ofset Matbaacılık. Sayı:143.
• Başaran, B., Bitlisli, B. O., Zengin, G., & Aslan, A. (2003). Yüzlük Derilerin Dinamik Su Geçirgenliği ve Statik Su Emme Özelliklerine Ayakkabı Boyalarının Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, C: 40(2), 145-151.
• Bitlisli, B., Adıgüzel Zengin, A., Yeldiyar, G., Kairanbekov, G., & Küçükakın, E. (2013). Upper Leathers In Shoe Manufacturıng. Journal of Industrial Technology and Engineering,C: 2(07), 37-41.
• Erdal, S. (2004). Dekorasyon Ürünler Ana Bilim Dalında Uygulanan Deri Eğitiminin Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi. M.E.F. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Kanbay, H. (1993). Derinin Öyküsü. Art Dekor Aylık Dekorasyon ve Sanat Dergisi, 7, 22-88.
• Karaoğlan, H. (2021). Deri ve Örgünün Sürdürülebilir Giysi Tasarımlarında Kullanılması (Yelek Örneği). Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 2021 7(1), 17-32.
• Küçük, M., & Uzman, H. (2007). Ayakkabı Saya Teknolojisi. Konya: Ocak Grafik.
• Megep. (2011). Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi Çarık Saya. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Okan, T., Sevgi, O., & Tecimen, H. B. (2012). Türkiye’de Toprak Kullanma ve Koruma Kültürü. ActaTurcia. Yıl IV, Sayı 1, 119-131.
• Örk, N., Adıgüzel Zengin, A. C., Mutlu, M. M., & Zengin, G. (2016). Günümüzde Yok Olmaya Yüz Tutmuş Deri El Sanatları: Körüklü Çizme. Türkbilim, 63-74.
• Sarıkaya Hünerel, Z., & Er, B. (2012). Halk Kültürünün Tanıtılmasında El Sanatlarının Yeri ve Önemi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi. C:1, S:1, 179-190.
• Soysaldı, A. (2010). Bolu-Göynük Tokalı Örtmeleri. Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, 150-163.
• Tozun, H., & Çınar, N. (2020). Kültürel Miras Bağlamında Derilerin Fiziksel Özellikleri Ve Ham Derinin İşlenmesi. Sanat Tarihi Dergisi, C: 29/2, 371-397.
• https://www.turkpatent.gov.tr/arastirma-yap [Erişim: 14.01.2023].
• https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bolu/nealinir/goynuk-tokali-ortme [Erişim: 29.10.2023].